غربالگری اثرات محیط‌زیستی اقدامات مداخله‌کننده‌ی رشد و توسعه محلی با رویکرد SEA (مورد: اقدام راهبردی توسعه اقتصادی منطقه 1 برنامه‌ریزی استان خوزستان)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی توسعه روستایی: نظام سیاستگذاری در برنامه ریزی روستایی

2 استاد گروه حغرافیای انسانی. عضو قطب علمی توسعه روستایی. دانشگاه تهران

چکیده

ارزیابی استراتژیک محیط­ زیست رویکردی سیستماتیک، جامع و پویا برای پیش ­بینی، شناسایی و ارزیابی اثرات محیط­ زیستی اقدامات راهبردی در سطوح استراتژیک نظام برنامه ­ریزی است. هدف پژوهش، کاربرد رویکرد مذکور به منظور غربالگری پیامدهای محیط­ زیستی اقدامات مداخله­ کنند­ه­ رشد و توسعه محلی با تأکید بر «سند راهبردی توسعه اقتصادی شهرستان­ های منطقه 1 برنامه­ ریزی استان خوزستان» است. تحقیق از نظر هدف، کاربردی و مبتنی بر شیوه توصیفی پیمایشی است. غربالگری با استفاده از چک­ لیست و ماتریس و در چارچوب فن دلفی و نظرسنجی از 26 نفر از خبرگان و کارشناسان مسئول در حوزه­های مختلف برنامه­ ریزی در ارتباط با سه سازه کلیدی و 33 معیار انجام شده است. نتایج نشان داد، درجه اثرگذاری اقدام استراتژیک بر بهبود و ارتقای رفاه و معیشت انسانی سکونتگاه­ های روستایی و شهری تحت پوشش، «قابل­ توجه» خواهد بود. هم­چنین، براساس اجماع خبرگان، درجه توجه اقدام استراتژیک نسبت به در نظر گرفتن قوانین و مقررات مرتبط با محیط­ زیست و جریان ­سازی و یکپارچه­ سازی ملاحظات، ارزش­ ها و استانداردهای محیط­ زیستی در کنار مسائل اقتصادی و اجتماعی «کمتر از حد قابل­ توجه» است. از نظر درجه اثرگذاری بر سایر اقدامات راهبردی واقع در سلسله مراتب افقی و عمودی نظام برنامه­ریزی و طراحی و تدارک چارچوبی برای ایجاد و توسعه فعالیت­ها و پروژه­های عملیاتی دارای اثرات محیط­زیستی بالقوه، از اهمیت «بالاتر از حد قابل­ توجه» برخوردار است. افزون­ بر­ این، حوزه ­های برنامه ­­ریزی و سیاست­گذاری هدف اقدام استراتژیک براساس دستورالعمل­ های قانونی، جزو بخش­های توسعه همراه با مسائل و محدودیت­ های محیط­ زیستی شناخته می­ شوند و اجرای آن، پیامدهای محیط­زیستی بالقوه قابل ­توجه با کیفیت و ماهیت گوناگون بر محدوده ­های جغرافیایی، طبیعی و فرهنگی تحت­پوشش خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Screening the Environmental Effects of Local Growth and Development Intervention Measures Using the SEA Approach Case Study: Strategic Action of Economic Development of Counties of Region 1 Planning in Khuzestan Province

نویسندگان [English]

  • Hadi Yaghoot Hardani 1
  • Seyed Hassan Motiee Langroudi 2
  • Fazileh Dadvar Khani 2
  • Mojtaba Ghadiri Masom 2
1 PhD Student, Department of Human Geography, Geography and Rural Planning, Faculty of Geography, University of Tehran
2 Professor of Human Geography, Department of Human Geography
چکیده [English]

Strategic environmental assessment is a systematic, comprehensive and on-going process for evaluating the environmental impact and consequences of strategic actions. The purpose of this study is to use this approach to screen the environmental consequences of interventions actions for local growth and development with emphasis on the "Strategic Document of Economic Development of Counties of Region One's Planning in Khuzestan Province". The present research is applied based on the purpose and type of research, and descriptive and survey (analytical) methods in terms of nature and method. Screening has been done by using checklist and screening matrix in the framework of Fuzzy Delphi Method and with the advice and survey of 26 responsible practitioners in various fields of planning about three components and 33 key environmental criteria. Results showed that the degree of effectiveness of strategic action on improving and enhancing the welfare and human livelihood of rural and urban settlements, impact on other strategic documents and design and provision of a framework for the activities and operational projects with potential environmental impacts, is "significant" and above the 'threshold'. Also, the degree of attention to the consideration of laws and regulations related to the environment and the integration of environmental considerations, values and standards, is 'less than significant threshold'. In addition, the areas of planning and policy-making covered by strategic action based on legal guidelines are recognized as areas of development with environmental issues and constraints, and will have potentially significant environmental effects and consequences on geographical, natural and cultural areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic Actions and Assessment
  • Local Development
  • Environment
  • Screening
  • Khuzestan Province