شناسایی استراتژی های معیشتی بهره برداران چاه آب کشاورزی و عوامل موثر بر آن در استان خراسان جنوبی

نویسندگان

1 استاد رشته ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی و و عمران روستایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

2 استاد رشته ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی،دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

3 دانش آموخته دکترا رشته ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی،دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

هدف پژوهش حاضر، شناسایی استراتژی­های معیشتی بهره‌برداران چاه آب کشاورزی در استان خراسان جنوبی بود. جامعه آماری تحقیق بهره‌برداران چاه آب کشاورزی در آن استان و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 237 نفر تعیین شد. ابزار تحقیق چک‌لیست و پرسشنامه بود. اطلاعات خشک‌سالی از سایت سازمان هواشناسی گردآوری شد. داده­های پیمایش با نرم‌افزار SPSS24 و داده‌های هواشناسی با نرم‌افزار DIPP تحلیل شدند. نتایج نشان دادند که ازنظر میزان وابستگی معیشت خانوار به آب چاه کشاورزی سه استراتژی وابستۀ مستقیم، وابستۀ غیر مستقیم و غیر وابسته نسبت به چاه آب در بین بهره‌برداران وجود دارد. در استراتژی اول بهره‌برداران ازنظر میانگین دو متغیر سن و سابقۀ فعالیت کشاورزی از دو گروه دیگر بیشتر و همچنین ازنظر دو متغیر سهم آب کشاورزی تحت مالکیت و تعداد شرکت در کلاس آموزشی از دو گروه دیگر کمتر بودند. میانگین ساعت آب چاه تحت مالکیت و میانگین تعداد دوره آموزشی در بین بهره­برداران استراتژی غیر وابسته نسبت به دو گروه دیگر بالاتر بود. همچنین بهره­برداران چاه آب کشاورزی با استراتژی معیشتی وابسته غیر مستقیم ازلحاظ میانگین متغیرهای سن، سابقه بهره­برداری از چاه آب و سابقۀ فعالیت کشاورزی مابین دو گروه دیگر قرار دارند. همچنین نتایج آزمون همبستگی نشان داد که بین متغیرهای سابقۀ بهره­برداری از چاه آب کشاورزی، سابقۀ فعالیت کشاورزی، شرکت در کلاس­های آموزشی، میزان ساعت تحت مالکیت بهره‌بردار، در دسترس بودن آب کشاورزی، شدت خشک‌سالی و مدت خشک‌سالی با شاخص تنوع‌پذیری معیشت ارتباط مثبت و معنی‌داری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying livelihood strategies and its effective factors of agricultural water well operators in South Khorasan province

نویسندگان [English]

  • Bahman Khosravi pour 1
  • Mansour Ghanian 2
  • Azadeh Bakhshi 3
1 Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agricultural Engineering and Rural Development, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan
2 Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agricultural Engineering and Rural Development, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan
3 Phd, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agricultural Engineering and Rural Development, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan
چکیده [English]

The Purpose of this paper was to identify livelihood strategies of agricultural water well operators in South Khorasan province. The statistical population of this research was all well operators (N=41232) and sample size using Cochran formula 237 well operators were estimated. The research tool was check list and questionnaires. Drought data was collected from the website of the Meteorological Organization. Survey data were analyzed using SPSS24 software and meteorological data were analyzed using DIPP software. The results showed that there are three strategies among well operators: direct dependent, indirect dependent and non-dependent on agricultural water. In the first strategy, the operators are more than the other two groups in terms of the average variables of age and history of agricultural activity, and also in terms of the two variables, the share of owned agricultural water and the number of participation in the training class are less than the other two groups. Also, agricultural water well operators with indirect dependent livelihood strategy in terms of average age, water well operation history and agricultural experience are between the other two groups. Also, the results of correlation test showed that there is a positive relationship between agricultural water well operation history, agricultural experiences, participation in training classes, the number of water hours owned by the operator, agricultural water availability, drought severity and drought duration with livelihood diversity index.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Livelihood strategy
  • Livelihood diversity
  • agricultural water well operators
  • drought
  • South Khorasan province
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 12، شماره 2
پائیز و زمستان 1399
اسفند 1399
صفحه 333-359

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار