چالش‌ها و فرصت‌های زنان در فرایند توسعۀ اجتماعی روستاشهرها (موردمطالعه: محمدشهر کرج)

نویسندگان

گروه توسعه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

پدیدۀ روستاشهر در ایران به‌دلیل مهاجرت‌های بی‌رویه شکل گرفته و اقوام مختلف و مهاجر را با فرهنگ‌ها و سنن خاص فرهنگی و اجتماعی در خود جای داده است؛ بنابراین ویژگی‌ها، مشکلات و چالش‌ها در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی در روستاشهرها ازجمله مسائل مرتبط با زنان، در فرایند توسعه‌یافتگی به‌صورت خاص بروز کرده است. در این مطالعه به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های زنان در توسعۀ اجتماعی روستاشهر محمدشهر پرداخته شده است.
در این پژوهش با بهره‌گیری از روش کیفی و تکنیک مصاحبه فردی، با 32 نفر از زنان به روش نمونه‌گیری هدفمند مصاحبه شد؛ اطلاعات گردآوری و برای تکمیل و مقایسۀ نتایج مصاحبه‌های فردی با سه گروه از زنان نیز مصاحبه‌های جمعی در قالب گروه‌های شانزده، هشت و پنج‌نفره انجام شد.
یافته‌ها حاکی از آن است که مسائل عمدۀ زنانِ منطقه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، محیطی طبقه‌بندی می‌شوند. بعد اقتصادی شامل نبود دسترسی به منابع مادی، شغل مناسب و مهارت‌های لازم، بعد اجتماعی شامل فقدان آگاهی عمومی، نبود آموزش‌های کاربردی، بعد سیاسی شامل دسترسی محدود به کرسی‌های مدیریتی و نبود سازمان‌های توسعه‌ای محلی و بعد محیطی شامل نبود امنیت و فضای کافی برای زنان است.
چالش‌ها و فرصت‌های زنان در توسعۀ اجتماعی روستاشهرها متأثر از فرایند کلی توسعه برای زنان در ایران است و نمی‌توان آن را جداگانه بررسی کرد. بنا به اقتضائات و وضعیت محمدشهر تفاوت‌هایی در برخی حوزه‌ها و جنبه‌های توسعه برای زنان مشاهده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Women's challenges in urbanizing rural areas: A case study of Mohammadshahr in Karaj

نویسندگان [English]

  • Malihe Shiani
  • Hanan Zare
Department of Social Development, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

According to the “confronting” approach, urbanizing rural areas is one of the new phenomena that have emerged in Iran over the last few decades as a consequence of unbalanced development and rising migrations. These regions' characteristics reflect both pastoral and urban issues. Due to the disproportionate number of female immigrants in these regions, gender has become a major research topic. Consequently, women in rural-urban areas confront numerous development-related obstacles, as traditional rural values and norms continue to predominate. Moreover, urbanization has presented new challenges, especially in terms of development. This study seeks to investigate the access of women to social, economic, and cultural resources, which are essential for social development. Additionally, it seeks to investigate the opportunities and obstacles women face in Mohammadshahr’s social development process.
Observations and interviews with women were used to collect data for a qualitative analysis.  32 women were interviewed individually, and three groups of women, each with 16, 8, and 5 participants, were also interviewed using the technique of purposive sampling.
The study’s findings indicate that women face a variety of obstacles that can be classified into four distinct domains: economic, social, political, and environmental. In the realm of the economy, women encounter obstacles such as a dearth of suitable employment opportunities, restricted access to resources, and a lack of practical skills. In the social realm, inadequate public awareness and inadequate practical training contribute to the difficulties women confront. Political factors include the absence of regional development communities and the dearth of managerial and leadership opportunities for women.  As a final environmental factor, inadequate security measures for women are present.
The findings of this study emphasize the significant role that legal, cultural, social, and political factors play in contributing to women’s overall lack of empowerment. It is evident that women’s limited participation in social development is a result of the region's enduring cultural traditions. Additionally, it is essential to acknowledge that women's challenges and opportunities in the context of social development in Iran’s urbanizing rural areas are influenced by the broader process of women's development and cannot be examined separately

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Development
  • Urbanising Rural Areas
  • Mohammadshahr
  • gender and development
  • women and development
  • اکرم، کاوه (1381). بررسی پدیدۀ تبعیض دستمزدی علیه زنان در بازار کار ایران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. به راهنمایی غلامعلی فرجادی امیرهوشنگ مهریار. تهران: مؤسسۀ عالی پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه.
  • پناهی، حسین، سلمانی، بهزاد و آل‌عمران، سیدعلی (1395). تأثیر نابرابری جنسیتی در آموزش بر رشد اقتصادی ایران. جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 5(1)، 43-61.
  • پیرحسین‌لو، علی (1394). آینده‌پژوهی روند دگردیسی روستاشهری در ایران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. به راهنمایی حسین ایمانی جاحرمی. تهران: دانشگاه تهران، دانشکدۀ علوم اجتماعی.
  • توکلی کجانی، حسین؛ استعلاجی، علیرضا و رنجبر، محسن (1398). ارزیابی تغییرات پیوندهای شهر و روستا در نظام توسعۀ پایدار ناحیه‌ای (مطالعۀ موردی: شهرستان ری و حوزۀ نفوذ). جغرافیا (فصلنامۀ علمی-پژوهشی و بین المللی انجمن جغرافیایی ایران(، 17(63)، 216-230.
  • دیهیم، حمید و وهابی، معصومه (1382). دسترسی زنان به اعتبارات نظام بانکی. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 1(7)، 61-87.
  • رضوانی، محمدرضا (1389). شهرگریزی و چشم‌انداز تمرکززدایی در شهر تهران. نشریۀ مدیریت شهری، 8(25): 49-62.
  • رضوانی، محمدرضا؛ منصوریان، حسین و احمدی، فاطمه (1389). ارتقای روستاها به شهر و نقش آن در بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی؛ مطالعۀ موردی: شهرهای فیروزآباد و صاحب در استان‌های لرستان و کردستان. پژوهش‌های روستایی، 1(1): 33-65.
  • قرخلو، مهدی؛ کلانتری خلیل‌آباد، حسین و اسکندری نوده، محمد (1387). بررسی دگرگونی در ساختار کالبدی و معماری روستاها و تشکیل روستا- شهر مورد: آلارد و پرندک. پژوهش‌های جغرافیای انسانی 3(65): 53-70.
  • نقدی، اسداله و زارع، صادق (1390). مطالعۀ تطبیقی مسائل زنان حاشیه‌نشین به‌منظور مدیریت آسیب‌های اجتماعی. فصلنامۀ مطالعات مدیریت انتظامی، 6(4)، 553-574.

 

  • Dayhim, H., & Wahabi,, M. (2012). women’s access to the credit system. Women in Development and Politics (Women's Studies), 1(7), 61-87. (In Persian)
  • Gharakhlou, M., Kalantari Khalilabad, H., & Eskandari Nodeh, M. (2008). Study on Transformation in Structural and Architectural Construction of Village and Formation of Rural-Towns. Human Geography Research, 41(3), 53-70. (In Persian)
  • Kabeer, N. (1999). Resources, Agency, Achievements: Reflections on the Measurement of Women's Empowerment,. Development and Change, 30, 435-646. https://doi.org/10.1111/1467-7660.00125
  • Kabeer, N. (2003). Goals, Gender Mainstreaming in Poverty Eradication and the Millennium Development. Canada: International Development Research Centre. https://doi.org/10.14217/9781848598133-en
  • Kabeer, N. (2016). Economic pathways to women’s empowerment and active citizenship: what does the evidence from Bangladesh tell us? Journal of Development Studies. https://doi.org/10.1080/00220388.2016.1205730
  • Kaveh, A. (2008). Investigating the wage discrimination against women in Iran's labor market. Master's thesis, Institute for Management and Planning studies.
  • Kazemi, A., l Khaleghpanah, K., & Jelivand, A. (2018). Human development studies of women and gender: Meta-synthesis of women human development studies. Social Development & Welfare Planning, 9(34), 137-166. (In Persian)
  • Lin, Y., & Meulder, B. (2011). A conceptual framework for the strategic urban project approach for the sustainable redevelopment of “villages in the city” in Guangzhou. Habitat International, 36, 380-387. http://dx.doi.org/10.1016/j.habitatint.2011.12.001
  • Moghadam, V. (2006). Women’s Economic Citizenship in the Middle East,. International Review of Public Administration, 10(1), 23-44. http://www.jstor.org/stable/40326851
  • Moorhouse, E. (2017). The Many Dimensions of Gender Equality and Their Impact on Economic Growth, Forum for Social Economics, 1-27. https://doi.org/10.1080/07360932.2017.1309672
  • Naghdi, A., & Zare, S. (2011). Comparative study of marginalized women issues (in order to social harms management. Police Management Studies Quarterly, 6(4), 553-579. (In Persian)
  • Panahi, H., Salmani, B., & Al-Omran, S. (2015). The impact of gender inequality in education on Iran's economic growtht. Economic Sociology and Development, 5(1), 43-61.
  • Pirhossein Lo, A. (2014). Prospective investigation of the urban-rural transformation in Iran. Master's thesis, University of Tehran. (In Persian)
  • Rezvani, M. (2010). Counter Urbanization and Prospect of Decentralization in City of Tehran. Urban Management, 8(25), 49-62. (In Persian)
  • Rezvani, M., Mansourian, H., & Ahmadi, F. (2010). Promoting Villages to City and Its Role on Imporovement Quality of Life of Local Resident (Case Study: Firoaabad and Sahen Cities in Lorestan and KordestanProvince). Journal of Rural Reseach, 1(1), 33-65. (In Persian)
  • , E. W. (1998). Rethinking Gender Planning: A Critical Discussion of the Use of the Concept of Gender. Gender, Technology and Development, 2(3), 349-371. https://doi.org/10.1177/097185249800200301
  • Semyonov, M. (2018). Development and gender-linked economic inequality in the era of globalization. Sociology of Development, 4(3), 304-324. https://doi.org/10.1525/sod.2018.4.3.304
  • Tavakoli Kejani, H., Estelaji, A., & Ranjbar, M. (2020). Assessing changes in urban and rural links in the region's sustainable development system (a case study of the city of Rey and the sphere of influence). GEOGRAPHY, 17(63), 216-230. (In Persian)
  • Wendoh, S., & Wallace, T. (2005). Re-thinking gender mainstreaming in African NGOs and communitie. Gender & Development, 13(2), 70-79. https://doi.org/10.1080/13552070512331332288