مطالعۀ دریافت دانشجویان داوطلب محرومیت زدایی از تجربة مواجهه با مناطق محروم

نویسندگان

1 استادیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری ارتباطات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

دانشجویان بسیاری با عناوین گوناگونی به فعالیت‌های داوطلبانۀ محرومیت‌زدایی در مناطق محروم کشور می‌پردازند. تفاوت زندگی روزمرۀ آن‌ها با مناطقی که در آن فعالیت داوطلبانه انجام می‌دهند و مواجهۀ بی‌واسطه با محرومیت، تجربه‌های‌ خاصی برای آنها دربردارد. این تجربه‌ها، به طور معمول، بر دریافت آنان از خود، محرومیت و محرومیت‌‌زدایی تاثیر می‌گذارد. پژوهش به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد که دانشجویان فعال در محرومیت‌زدایی چه دریافتی از فعالیت داوطلبانه‌ و مواجهۀ بی‌واسطه با مناطق محروم دارند؟ و از دید آنها آیا حضورشان در مناطق محروم زمینۀ توسعه و محرومیت‌زدایی از این مناطق را فراهم می‌کند؟ برای پاسخ به پرسش‌ها، از رویکرد «توسعة جماعت‌محور» که بر فعالیت‌های مشارکتی‌ مردمی و‌ غیردولتی، تمرکز دارد، بهره گرفته شده است. در روش پژوهش نیز با رویکردی کیفی و پدیدارشناسانه، با ۱۴ نفر از فعالان دانشجو مصاحبه شد‌‌ه و این مصاحبه‌ها به روش تحلیل مضمون، تحلیل شده‌است. یافته‌ها نشان داد که فعالیت داوطلبانه دانشجویان بر «ایجاد حال خوب» در میان ساکنان مناطق محروم، تمرکز دارد و در نهایت، از دید برخی از این دانشجویان، اقدامات و عملکرد آن‌ها در این مناطق، منجر به توسعۀ مناطق محروم نشده و مواجهۀ آنان با محرومیت، منجر به مسئولیت‌زدایی و مقصرزدایی از محرومیت می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Study of reception of Students Volunteering Deprivation in the face of Deprived Areas

نویسندگان [English]

  • Abdollah Bicharanlou 1
  • Reihane Heidari 2
1 Assistant Professor, The University of Tehran
2 The PhD Student, The University of Tehran
چکیده [English]

Iranian students, with different titles, are busy with voluntary deprivation activities in deprived areas of countries. The difference between their everyday lives, the places they volunteer to travel, and their immediate exposure to privation is a particular experience for them. This experience affects their self-perception, privation, and deprivation. The question of this research is what is the perception of student volunteer activists of their voluntary activities and their lived experiences in the immediate face of exclusion? To answer the questions of this research, 14 student activists were interviewed and these interviews were analyzed by thematic analysis. Volunteer activists' perceptions of being in disadvantaged areas divide into three categories: goals, motivations, and readings of deprivation. The focus of these volunteers' activities is on creating a good mood in the areas where they work. Ultimately, their practice in that deprived area and reading most of them from deprivation often leads to Disclaimer and De-blame. The question of this research is what is the perception of student volunteer activists of their voluntary activities and their lived experiences in the immediate face of exclusion? To answer the questions of this research, 14 student activists were interviewed and these interviews were analyzed by thematic analysis. Volunteer activists' perceptions of being in disadvantaged areas divide into three categories: goals, motivations, and readings of deprivation. The focus of these volunteers' activities is on creating a good mood in the areas where they work. Ultimately, their practice in that deprived area and reading most of them from deprivation often leads to disclaimer and de-blame.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Voluntary activity
  • Lived experience
  • deprivation activities
  • deprived areas
اسمیت، جاستین دیویس (۱۳۸۰)، فعالیت‌های داوطلبانه، سرمایة آینده، پیام یونسکو، شمارة ۳۷۲: ۲۱-۲۰.
حسین‌زاده، احمد و افتخاری، اصغر (۱۳۹۵)، کارکردهای اجتماعی انقلاب اسلامی: مطالعة اردوهای جهادی، مطالعات دولت‌ پژوهی در جمهوری اسلامی ایران، دورة دوم، شمارة ۲: ۲۸-۷.
سلیانی، مسعود و وثوقی، منصور (۱۳۹۵)، عوامل موثر بر استفاده از ظرفیت‌ سازمان‌های مردم‌نهاد در نظارت بر عملکرد دولت در فرآیند توسعة محلی، توسعه محلی (روستایی-شهری)، دورة هشتم، شمارة ۲: ۲۲۰-۱۹۹.
شیخ‌زاده، محمد و بنی‌اسد، رضا (۱۳۹۹)، تحلیل مضمون؛ مفاهیم، رویکردها و کاربردها، قم: لوگوس.
صفایی، زهرا (۱۳۹۶)، شناسایی عوامل موثر در گرایش افراد به مشارکت داوطلبانه در سازمان‌های غیردولتی مردم‌نهاد (سمن) مطالعه موردی: اعضای سمن زیستمحیطی رفتگران طبیعت استان تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشکده مطالعات اجتماعی.
فیلیک، اووه (۱۳۸۷)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
فیروزآبادی، سیداحمد و جعفری، محسن (۱۳۹۵)، مطالعة قابلیت سازمان‌های مردم‌نهاد بومی دین محور در حل چالش‌های پیش‌روی توسعه اجتماع محور روستایی «مورد مطالعه: گروه جهادی طلاب عباد»، مطالعات الگوی پیشرفت ایرانی اسلامی، شمارة ۷: ۱۷۳-۱۵۳.
لدویت، مارگارت (۱۳۹۷)، نگرشی انتقادی به توسعة جماعت محور، ترجمة منیژه نجم‌عراقی، تهران: نشر نی.
منظری، سعید و فیروزآبادی، سیداحمد (۱۳۹۹)، توسعة اجتماع محور؛ ویژگی‌ها و الزامات (مورد مطالعه: مجتمع شیلات پلنگان، کردستان)، توسعة محلی (روستایی-شهری)، دورة دوازدهم، شمارة ۲: ۵۵۵-۵۲۹.
نفیسی، نهال (۱۳۹۸)، عواطف و تشکل‌های مردم‌نهاد در زمانة ما: تصاویری مردم‌نگارانه در ایران و جهان، در ذکائی، محمدسعید (سرویراستار)، عواطف در جامعه و فرهنگ ایرانی، تهران: آگاه.
Abu-Lughod, L. (2013). Do Muslim Women Need Saving?. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press
Gilchrist , A. (2009). The well-connected community: A Networking Approach to Community Development. London: Policy Press.
Keese, J, R. )2011(. The Geography of Volunteer Tourism: Place Matters. Tourism Geographies: An International Journal of Tourism Space, Place and Environment, 13, 257-279.
Luh Sin, H., & He, S. (2018). Voluntouring on Facebook and Instagram: Photography and social media in constructing the ‘Third World’ experience. Tourist Studies, 19, 215-237.
Wearing, S., & MacGehee, N. G. (2013). volunteer tourism: A review. tourism management, 38, 120-130.