مناسبات تجارت غیررسمی و استراتژی‌های ماندگاری (تجارب زیستۀ فعالان نواحی مرزی سقز و بانه)

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور

2 دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور

چکیده

فعالیت‌های تجاری غیررسمی در نواحی مرزی، ماهیتی مخاطره‌آمیز و چالش‌برانگیز دارند. نحوۀ مواجهه با مخاطرات و چالش‌های این پدیده و تداوم این فعالیت‌ها نیازمند به‌کارگیری قواعد و روش‌های خاصی است. هدف از این پژوهش، مطالعۀ شیوه‌های مواجهه با مخاطرات و چگونگی بقا و تداوم فعالیت‌های تجاری غیررسمی در نواحی مرزی سقز و بانه توسط فعالان دخیل در این عرصه است. از روش مردم‌نگاری و فن مصاحبه و مشاهده برای گردآوری داده‌ها استفاده شد. از طریق روش نمونه‌گیری هدفمند مصاحبه، با 55 نفر از مطلعان کلیدی (شامل کولبران، کاسبان عمده، کاسب‌کاران سطح خرد و رانندگان) به عمل آمد تا اشباع نظری حاصل شود. با استناد به نظر پاسخگویان، ده مقولۀ محوری به این شرح به دست آمده است: محیط طبیعی ابزارگریز، اتکا به مهارت‌ها و توانمندی‌های شخصی، حمایت و یکپارچگی گروهی، نوآوری و خلاقیت، کاربست ترفندهای راهبردی، توافق با مأموران، مشروعیت اجتماعی-فرهنگی کالا، توسل ابزاری به باورهای دینی، انتفاع و سودانگاری شخصی، و مقاومت‌های قهری و توسل به خشونت. تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهد این ترفندها که از آن‌ها می‌توان به‌عنوان «راهبردهای بقا و تداوم فعالیت‌های تجاری غیررسمی در نواحی مرزی» نام برد، محصول تجارب زیسته، شرایط اقتصادی-اجتماعی، ساختار طبیعی مناطق مرزی و منابع و امکانات در دسترس هستند؛ بنابراین شانس‌ها و فرصت‌های را در اختیار فعالان می‌نهند و تاب‌آوری آنان را در برابر پیامدهای احتمالی مخاطرات افزایش می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Informal Trading Relationships and Sustainability Strategies (Lived Experiences of Activists in the Border Areas of Saqqez and Baneh)

نویسندگان [English]

  • Mehdi Ghaderi 1
  • Yaghoub Ahmadi 2
1 Assistant professor, Department of Social Sciences, Payame Noor University (PNU)
2 Associate professor, Department of Social Science, Payame Noor University (PNU)
چکیده [English]

Informal trading activities in border regions are inherently risky and challenging. Special rules and methods are needed to deal with the dangers and challenges of this phenomenon and to continue these activities. This study aimed to investigate how activists in the Saqqqez and Baneh border regions continue their informal trading activities and how they deal with the risks involved. Data were collected using the ethnographic method, interviews, and observation techniques. Through the purposive sampling method, 55 key informants, including kulbars, wholesalers, retailers, and drivers, were interviewed to achieve theoretical saturation. Based on respondents’ comments, the following 10 key categories were identified: Use of natural and environmental features as a means of escape; reliance on personal skills and abilities; group support and integration; innovation and creativity; use of strategic tricks; compromise with police; sociocultural legitimacy of the commodity; instrumental use of religious beliefs; personal profit and speculation; forced resistance; and use of violence. The analysis of the results showed that these tricks, which could be called “strategies for the survival and continuation of informal trading activities in border regions”, are the result of lived experiences, socio-economic conditions, the natural structure of border regions, and available resources and facilities; therefore, they provide opportunities for activists and increase their resilience to the possible consequences of risks

کلیدواژه‌ها [English]

  • Informal Trade
  • Resistance
  • Survival and Continuity Strategies
  • Saqqez and Baneh

مراجع

احمدی، فریدون (1400). آسیب‌شناسی اجتماعی- اقتصادی و امنیتی پدیده کولبری در استان کردستان، فصلنامه دانش انتظامی کردستان، دورۀ دوازدهم، شمارۀ 1، 1- 24.
تیموری، عباد، رنانی، محسن و معرفی محمدی، عبدالحمید (1396). نقد انتخاب عقلانی از منظر رویکردهای رقیب: اقتصاد رفتاری، آزمایشگاهی و علوم مغزی، فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی ایران، دورۀ بیستم، شمارۀ 73، 1-43.
ذکایی، محمدسعید و نوری، آرام (1394)، زندگی در مناطق مرزی: مطالعۀ پدیدارشناختی مرزنشینان شهر نوسود، جامعه‌پژوهی فرهنگی، دورۀ ششم، شمارۀ 4، 105-128.
زارع شاه‌آبادی، اکبر و محمدی، آرزو (1400)، درک و فهم پدیدۀ کولبری در شهرستان بانه، جامعه‌شناسی کاربردی، دورۀ سی‌ودوم، شمارۀ 1، 135-154.
عنبری، موسی و عبده‌زاده، سیروان (1399). برساخت اجتماعی پدیدۀ کولبری در مناطق مرزی غرب ایران (واکاوی زیست‌جهان انتقادی کنشگران محلی در شهرستان بانه)، دوفصلنامۀ توسعۀ محلی (روستایی و شهری)، دورۀ دوازدهم، شمارۀ 1، 153-185.
قادرزاده، امید، محمدپور، احمد و قادری، امید (1392)، تجارت مرزی و تفسیر مردم از تغییرات جهان زیست خانواده، مجلۀ راهبرد فرهنگ، دورۀ ششم، شمارۀ 22، 61-84.
محمدپور، احمد (1389)، ضد روش: مبانی و اصول روش‌های کیفی، تهران: جامعه‌شناسان.
محمودی، ایوب (1400). تجربۀ زیستۀ ساکنان مناطق مرزی از مصائب حیات اجتماعی (مورد مطالعه: روستای هانی‌گرمله)، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه کردستان.
هدایت، عثمان و باسیتی، شهرام (1399)، مرزنشینی، اقتصاد مرزی و ارتباط آن با آسیب‌های خانواده (مورد مطالعه: شهرهای مرزی بانه و مریوان)، فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، دورۀ بیستم، شمارۀ 77، 141-179.
Altman, M. (2012). Behavioral Economics for Dummies, Mississauga: JohnWiley & Sons, Ltd.
Engelen, B. (2007). Rationality and Institutions: an Inquiry into the Normative Implications of Rational Choice Theory (Doctoral Dissertation), Katholieke Universiteit Leuven. Retrieved from:https://lirias.kuleuven.be/handle/1979/975
Foka-Kavalieraki, Y., & Hatzis, A. N. (2011). Rational after all: Toward an improved theory of rationality in economics. Revue de philosophie économique, 12(1).
Jawando, J. O., Adeyemi, E. O., & Oguntola-Laguda, B. (2012). Survival strategies of women in informal cross border trade along Lagos-Seme border axis. Global Journal of Human Social Science, Sociology, Economics & Political Science, 12(9), 29-38.
Simon, H. (1987). Bounded Rationality, in Utility and Probability. J. Eatwell,M. Milgate and P. Newman, Eds., New York: Norton, 1990, pp. 15-18.
Strauss, A., & Corbin, J (1998). Basics of qualitative reaserch: techniques and procedures fol developing grounded theory, second edition, thousand oaks, CA: Sage Publications Ltd.
Tversky, A., & Fox, C. R. (1995). Weighing Risk and Uncertainty, Psychological Review, 102, 269-283.
Tversky, A., & Kahneman, D. (1974). Judgment under Uncertainty:Heuristics and Biases. Science, 185: 1124-1131.
Valent, P. (1998). From Survival to Fulfillment: A framework for the life-trauma dialectic. Philadelphia: Brunner/Mazel.
Wilkinson, N., & Klaes, M. (2012). An introduction to behavioral economics, Hampshire: Palgrave Macmillan.
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 26
بهار و تابستان 1401
شهریور 1401
صفحه 1-26

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار