ارزیابی مسائل روستایی، ریشه‌ها و پیامدهای آن با روش ارزیابی مشارکتی روستایی (مورد مطالعه: دهستان گچی شهرستان ملکشاهی ایلام)

نویسندگان

1 دکترای جامعه شناسی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی

2 کارشناسی ارشد اقتصاد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی

چکیده

هدف از این پژوهش شناسایی مشکلات و مسائل روستاهای دهستان گچی از نظرگاه روستاییان، آگاهی از نگرش آنها نسبت به ریشه و علت مشکلات مبتلابه خود و همچنین پیامدهای احتمالی این مشکلات در حیات اجتماعی حوزه مورد مطالعه است. برای تحقق این هدف از روش کیفی و به طور خاص از جلسات کانونی، مصاحبه نیمه­ساخت­یافته و مشاهده استفاده شده است. میدان پژوهش شامل روستاهای دهستان گچی است. برای تحلیل داده­های گردآوری شده از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. نتایج نشان داد که کمبود چراگاه و تخریب مراتع، کمبود علوفه، کمبود شدید آب شرب و آب دام، بیکاری، تخصص و مهارت پایین، نامناسب بودن راه­های ارتباطی بین روستاها و مرکز شهرستان، نامناسب بودن راه­های بین مزارع، فقدان امکانات خدماتی و پوشش پایین تلفن همراه و اینترنت،  عدم ارائه خدمات بهداشت و سلامت از عمده­ترین مشکلات شناسایی شده در روستاهای دهستان گچی است. ریشه بسیاری از این مشکلات در مواردی مانند فقدان زیرساخت­های آموزشی، رفاهی و خدماتی، نبود زیرساخت­های بهداشتی، کمبود نیروی انسانی ماهر درمانی برای ارائه خدمات بهداشتی، خشکسالی و خشک شدن چشمه­ها، کم­توجهی مسئولین، دور افتادگی و عدم دسترسی به روستاها،  ... نهفته است. فقر،  فرسایش خاک و پایین آمدن کیفیت زمین­های کشاورزی، تشدید بی­سوادی، مهاجرت به شهر، گسترش دزدی، نزاع بین فردی و اختلافات طایفه­ای، سست شدن بندهای خانوادگی، فشار روانی و استرس، پرخاشگری و افزایش خشونت و ... از مهم­ترین پیامدهای مشکلات موجود است که باعث تشدید آسیب ­های اجتماعی، اقتصادی، طبیعی و روانی در دهستان گچی شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Assessing Rural Problems, Their Roots and Consequences with Participatory Rural Appraisal (Case Study: Gachi Villages of Ilam’s Malekshahi County)

نویسندگان [English]

  • Hossein Heidari 1
  • Ahmad Shakiba 2
1 PhD in Sociology, Institute for humanities and social studies, ACECR
2 PhD Candidate on Entrepreneurial Economics, Institute for humanities and social studies, ACECR
چکیده [English]

The aim of this study is to identify the problems and issues of Gachi villages from the villagers’ point of view, to raise their awareness of the roots and causes of their problems, and also to identify the possible consequences of these problems on the social life of the study area. To achieve this goal, a qualitative method was used, specifically focus groups, semi-structured interviews and observations. The research area includes the villages of Gachi in Malekshahi county of Ilam. The collected data were analyzed using qualitative content analysis method. The results showed that lack of grazing land, destruction of grasslands, lack of fodder, severe shortage of drinking water and water for livestock, unemployment, low expertise and skills, inadequate roads between villages and the city center, inadequate roads between farms, lack of utilities and low penetration of cell phones and internet, and lack of health services are the main problems identified in the villages of rural Gachi. At the root of many of these problems is the lack of educational, social and service infrastructures, lack of health infrastructures, lack of qualified medical personnel to provide health services, drought and drying up of springs, negligence of officials, remoteness and lack of access to villages. Poverty, soil erosion and decreasing quality of agricultural land, worsening illiteracy, migration to urban areas, spread of theft, interpersonal and sectarian disputes, weakening of family ties, stress, aggression and increasing violence, etc. are the main consequences of the existing problems that have increased the social, economic, natural and psychological damage in Gachi village.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural Development
  • Participatory Development
  • Participatory Rural Appraisal
  • Gachi Area of Malekshahi County
  • ازکیا، مصطفی (1377). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی توسعۀ روستایی. تهران: نشر اطلاعات.
  • اسدی، زینب، پوررمضان، عیسی، مولایی هشچین، نصرالله (1395). نقش مشارکت در توسعۀ روستایی بخش خشک بیجار شهرستان رشت. فصلنامۀ اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، 5(1)، 61-83.
  • برقی، حمید، قنبری، یوسف، سعیدی، محمد (1392). بررسی عملکرد شورای اسلامی روستا و میزان مشارکت مردم در توسعۀ روستایی (مطالعه موردی: دهستان حسین‌آباد شهرستان نجف‌آباد). فصلنامۀ اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، 2(4)، 119-138.
  • چمبرز، رابرت (1376). توسعۀ روستایی: اولویت‌بخشی به فقرا (حمایت از اقشار آسیب‌پذیر). ترجمۀ مصطفی ازکیا. تهران: مؤسسۀ چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
  • حیاتی، داریوش (1387). راهبرد مشارکت مردم در حفظ منابع آب با نگرشی به تجربه اجرای پروژه توانمندسازی اهالی روستاهای منطقه کام فیروز فارس. اولین کارگاه آموزشی رویکردهای جدید مشارکت‌های مردمی در ساخت و بهره‌برداری از شبکه‌های آبیاری و زهکشی. سازمان آب منطقه‌ای فارس. شیراز. یکم اسفندماه.
  • خادمی، حسین، رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا، هاتفی، زهره (1394). تدوین برنامۀ پنج‌سالۀ توسعۀ روستایی با رویکرد برنامه‌ریزی راهبردی و مشارکتی: مطالعۀ موردی روستای صدرآباد دهستان رستاق استان یزد. فصلنامۀ روستا و توسعه، 18(2)، 89-110.
  • سیاح، اردشیر، سادات رحمتی، فاطمه (1396). الگوسازی مشارکت جوامع محلی در احیای دریاچۀ ارومیه از طریق استقرار کشاورزی پایدار. تهران: انتشارات مهر صادق.
  • صرافی، مظفر (1377). مبانی برنامه‌ریزی توسعۀ منطقه‌ای. تهران: سازمان برنامه و بودجه.
  • صیدایی، سید اسکندر، دهقانی، امیر (1389). نقش مشارکت‌های مردمی در توسعۀ روستایی: با تأکید بر مشارکت سنتی و جدید؛ مطالعۀ موردی: بخش مرکزی شهرستان نورآباد ممسنی. نشریۀ جامعه‌شناسی کاربردی، 21(1)، 1-18.
  • طالب، مهدی، میرزایی، حسین، بخشی‌زاده، حسن (1389). برنامه‌ریزی تعاملی گردشگری روستایی با رهیافت ارزیابی مشارکتی روستایی؛ مورد مطالعه: روستای وکیل‌آباد سردابه. نشریۀ پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 71، 19-34.
  • الغنمی، ام، آر (1373). بحران فقر روستایی؛ آیا مشارکت می‌تواند آن را از میان بردارد؟ ترجمۀ ناصر اوکتایی. مرکز اطلاعات علمی (مجازی).
  • قرنی آرانی، بهروز (1393). بررسی نقش برنامه‌ریزی مشارکتی در کاهش فقر روستایی به روش کیفی، مطالعۀ موردی: روستای لزور. پژوهش‌های روستایی، 5(3)، 467-488.
  • مقصودی، منیژه، رحیمی، عباس (1387). روش ارزیابی مشارکتی روستایی؛ مطالعۀ موردی: چهار روستا در منطقۀ «اوان» از استان قزوین. فصلنامۀ روستا و توسعه، 11(2)، 91-118.
  • نجفی کانی، علی‌اکبر، میرزاعلی، محمد (1391). بررسی و سنجش میزان مشارکت مردم و نقش آن در توسعۀ روستایی (مطالعۀ موردی: دهستان سلطانعلی شهرستان گنبدکاووس). مجلۀ چشم‌انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، 7(20)، 118-137.
  • Ahmad, M., Hapsoro, D. S., & Yuni, S. (2018). Community-based poverty alleviation using Participatory rural appraisal. Russian Journal of Agricultural and Socio-Economic Sciences, 78(6).
  • Arnstein, S. R. (1969). A ladder of citizen participation. Journal of the American Institute of Planners35(4), 216-224.
  • Chambers, R. (1997). Whose Reality Counts: Putting the First Last. London: Intermediate Technology Publications.
  • Kanyamuna, V., & Zulu, K. (2022). Participatory Research Methods: Importance and Limitations of Participation in Development Practice. World Journal of Social Sciences and Humanities, 8(1), 9-13.
  • Khair, S., Ashfaq, M., Ali, A., Akhtar, S., Mangan, T., & Allan, C. (2021). Improving groundwater management to enhance agriculture and farming livelihoods in Pakistan: Participatory rural appraisal: Starting the co-inquiry into groundwater and livelihoods. (ILWS Report; No. 148). Institute for Land, Water and Society. https://www.csu.edu.au/research/ilws/publications/ilws-reports/2021-reports/PRA-ACIAR-Report-148.pdf
  • Maulani, G., Rahardja, U., Hardini, M., I'zzaty, R. D., Aini, Q., & Santoso, N. P. L. (2020). Educating farmers using participatory rural appraisal construct. In 2020 Fifth International Conference on Informatics and Computing (ICIC)(pp. 1-8). IEEE.
  • McCracken, J. A. (1988). Participatory Rural Appraisal in Gujarat: A Trial Model for the Aga Khan Rural Support Programmme. London: IIED.
  • McCracken, J. A., Pretty, J. N., & Conway, G. R. (1988). An introduction to rapid rural appraisal for agricultural development. An introduction to rapid rural appraisal for agricultural development. London: IIED.
  • Narayanasamy, N. (2009). Participatory rural appraisal: Principles, methods and application. SAGE Publications India.
  • Wignaraja, P. (1991). ‘Towards Praxis and Participatory Development’, in P. Wignaraja (ed.), Participatory Development, p. 202. Karachi: Oxford University Press.