بررسی مسائل و مشکلات تعامل سازمان‌های مردم‌نهاد و شهرداری (مطالعۀ موردی: شهر تهران)

نویسندگان

1 دکترای جامعه‌شناسی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی

2 کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی

چکیده

فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد (سمن) در حوزه‌های شهری و به‌ویژه در حوزۀ اجتماعی و فرهنگی، با برخی از فعالیت‌های شهرداری هم‌پوشانی دارد و در مواردی، موازی‌کاری‌های موجود ممکن است به‌عنوان نکته‌ای منفی قلمداد شود؛ درحالی‌که با ایجاد تعامل و هم‌افزایی بین شهرداری و سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توان از آن‌ها انتظار عملکرد بهتری داشت. هدف اصلی مطالعۀ حاضر، شناسایی مسائل و مشکلات موجود در مسیر تعامل متقابل شهرداری تهران با سازمان‌های مردم‌نهاد و ارائۀ را‌هکارها و پیشنهادهایی به‌منظور بهبود تعاملات موجود است. مطالعه با استفاده از رویکرد کیفی، اجرا شده و برای گردآوری اطلاعات، از مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته با چهارده سازمان مردم‌نهاد فعال در سطح شهر تهران و افراد مطلع در سازمان‌های مرتبط (شهرداری تهران، وزارت کشور و ستاد توان‌افزایی) استفاده ‌شد. همچنین برای توصیف و تحلیل یافته‌ها، از تحلیل مضمون و الگوی سه‌گانۀ براون و کلارک بهره گرفتیم. براساس یافته‌های مطالعه، مهم‌ترین مشکلات موجود در تعامل بین سازمان‌های مردم‌نهاد و سازمان‌های دولتی نظیر شهرداری عبارت‌اند از: 1. وجود بوروکراسی پیچیدۀ اداری؛ 2. تعدد متولیان در امر سمن‌ها و موازی‌کاری سازمان‌های حاکمیتی؛ 3. عدم درک جایگاه و نبود شناخت از توانایی و قدرت سمن‌ها؛ 4. عدم نظارت و ارزیابی بر عملکرد سمن‌ها؛ 5. نگاه سلیقه‌ای برخی از مدیران در برخورد با سمن‌ها؛ 6. بی‌اعتمادی؛ 7. عدم مسئولیت‌پذیری هردو سازمان در مقابل تعهدات خود؛ 8. ضعف در وضع و اجرای قوانین و مقررات؛ 9. نبود دانش و تخصص کافی در مدیریت سمن‌ها؛ 10. ضعف در کار گروهی؛ 11. عدم شفاف‌سازی سمن‌ها در فعالیت‌های خود؛ 12. ضعف در هماهنگی درون‌سازمانی شهرداری (شهرداری مناطق و سازمان‌های تابعه) و برون‌سازمانی (سازمان‌ها و نهادهای دولتی با یکدیگر)؛ 13. عدم برخورداری سمن‌ها از قدرت حقوقی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study of the Interaction between NGOs and Municipalities in Tehran

نویسندگان [English]

  • hadi barghamadi 1
  • Simin Zamani 2
1 PhD in Sociology, Institute for humanities and social studies, ACECR
2 MA in Social Science, Center for Social Impact Assessment at the Institute of Humanities and Social Studies , ACECR.
چکیده [English]

In urban areas, there are some overlaps between the activities of municipalities and NGOs, especially in the social and cultural fields, and in some cases, the existing parallel functions can be considered as a negative point. Nevertheless, creating synergy and improving the interaction between the municipalities and NGOs will lead to their effectiveness and performance improvement. The aim of this study was to identify the issues and problems of interaction between Tehran Municipality and NGOs and provide appropriate solutions and suggestions to improve the existing interaction. In order to collect data, this qualitative study conducted semi-structured interviews with 14 active NGOs in Tehran and 6 well-informed officials in related organizations, namely Tehran Municipality, Ministry of Interior, and Synergy Committee. The findings were described and analyzed using Braun and Clarke’s six-phase model for thematic analysis. The results show that the main problems related to the interaction between NGOs and public organizations such as the municipality are as follows: complex bureaucratic administrative procedures, a multiplicity of administrators and overlapping functions of public organizations, lack of understanding of NGOs and their position and potential, lack of monitoring and evaluation of NGOs’ performance, arbitrary positions of officials toward NGOs, mistrust, mutual irresponsibility regarding their obligations, weaknesses in legislation and regulation, knowledge and competence deficits of NGOs, weaknesses in group work, lack of transparency of NGOs, weaknesses in intra-organizational coordination of city administration, i.e., regional municipalities and affiliated organizations, and inter-organizational coordination, i.e., public organizations and institutions, and disempowerment of NGOs by law

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Capital
  • Pathology
  • Interaction
  • Non-Governmental Organizations (NGO)
  • Tehran Municipality
  • Tehran
  • ازکیا، مصطفی و غفار، غلامرضا (1380)، بررسی رابطۀ بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی روستایی شهر کاشان، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 17، 3-31.
  • احمدی، حسین (1385)، استراتژی و شاخص‌های شهری، تهران: انتشارات معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران.
  • بازدید، پیمان (مرداد 1399)، باید و نبایدهای سازمان‌های مردم‌نهاد در ایران، مدیرعامل مؤسسۀ محیط‌زیستی سرزمین ایدئال من. قابل‌دسترسی در اینترنت به نشانی:https://negahiran.ir
  • براری، مرضیه؛ مطهری اصل، مرضیه و رضوی، سید جمال (1391)، بررسی تأثیر عضویت در سازمان‌های مردم‌نهاد بر پایگاه اجتماعی-اقتصادی زنان سرپرست خانوار، فصلنامۀ علمی-پژوهشی جامعه‌شناسی زنان، سال سوم، شمارۀ 1: 157-180.
  • ثنایی، مهدی و عبدالحسین‌زاده، محمد (1394)، تبیین مفهوم و کاربد شفافیت در عرصۀ حکمرانی و ادارۀ امور دولتی، کنفرانس ملی مدیریت دولتی ایران، دانشگاه تهران: 1-23.
  • حوزۀ حکمرانی شهروندی، مدرسۀ حکمرانی شهید بهشتی (1398)، اهم مسائل سازمان‌های مردم‌نهاد در کشور: 1-17.
  • حبیبی، آرش (1399)، کدگذاری در تحلیل مضمون، قابل‌دسترسی در اینترنت به نشانی:https://parsmodir.com
  • دماری، بهزاد؛ حیدرنیا، محمدعلی و رهبری بناب، مریم (1393)، نقش و عملکرد سازمان‌های مردم‌نهاد در حفظ و ارتقای سلامت جامعه، فصلنامۀ پایش، سال سیزدهم، شمارۀ 5، 541-550.
  • رزاقی، نادر و لطفی‌خاچکی، بهنام (1397)، تحلیل جامعه‌شناختی چالش‌های بقا و پایداری سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزۀ آسیب‌های اجتماعی با تأکید بر رابطۀ آن‌ها با دولت، مجلۀ جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، دورۀ پنجم، شمارۀ 11: 93-122.
  • رحیمی خورشیدوند (1388)، بررسی نقش مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد (NGO) در برقراری نظم و امنیت، دوماهنامۀ توسعۀ انسانی پلیس، سال ششم، شمارۀ 25: 36-44.
  • رضایی، محمد (بی‌تا)، بررسی تطبیقی تجارت موفق سازمان‌های مردم‌نهاد شهر تهران در حوزۀ مسائل زنان و خانواده از منظر الگوی تعاملی، کارفرما: معاونت اجتماعی و امور فرهنگی شهرداری تهران.
  • رضایی، عبدالعلی (1375)، مشارکت اجتماعی وسیله یا هدف توسعه، ماهنامۀ اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شمارۀ 109 و 110: 54-63.
  • زاهد زاهدانی، سید سعید و زهری بیدگلی، سید محسن (1391)، مدیریت شهری و تبیین مشارکت اجتماعی شهروندان در شهرداری، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال دوم، شمارۀ 5: 83-120.
  • زمانی، سیمین (1393)، بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر نوع نگرش به کارتیمی (مطالعۀ موردی شرکت دلوار افزار)، پایان‌نامۀ کارشناسی پژوهشگری علوم اجتماعی، دانشگاه پیام‌نور البرز.
  • سالارزاده، نادر و حسن‌زاده، داود (1385)، بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر رضایت شغلی معلمان، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 33، 1-26.
  • سایت ستاد توان‌افزایی و حمایت از سازمان‌های مردم‌نهاد شهر تهران (شهریور 1399)، گزارش عملکرد، قابل‌دسترس در اینترنت به نشانی: https://tehranngo.ir
  • سعیدی، محمدرضا (1381)، درآمدی بر مشارکت مردمی و سازمان‌های غیردولتی. تهران: انتشارات سمت.
  • شریفیان‌ثانی، مریم (1380)، سرمایۀ اجتماعی: مفاهیم اصلی و چهارچوب نظری. فصلنامۀ رفاه اجتماعی، سال اول، شمارۀ 2: 5-18.
  • طالبی، ابوتراب و خوش‌بین، یوسف (1390)، مسئولیت‌پذیری اجتماعی جوانان، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 59: 207-240.
  • کلینیک مددکاری اجتماعی مهر (1389)، بررسی نظرات اعضای سازمان‌های مردم‌نهاد در ارتباط با خدمات شهرداری، کارفرما: دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران.
  • مؤسسۀ سفیران انسان‌دوستی (1395)، تدوین الگوی مشارکتی و هم‌افزایی ظرفیت‌های خیریه‌ها شامل مؤسسات، گروه‌ها، انجمن‌ها و تشکل‌ها با شهرداری تهران. مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، معاونت مطالعات و برنامه‌ریزی مدیریت، امور اجتماعی و اقتصادی/مدیریت مطالعات و برنامه‌ریزی امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران.
  • مقامی، علی (شهریور 1399)، سازمان‌های مردم‌نهاد در هزار توی بروکراسی و مشکلات ساختاری. رئیس مجمع سازمان‌های مردم‌نهاد جوانان استان تهران، مرداد 1397. قابل‌دسترسی در اینترنت به نشانی:https://www.irna.ir
  • ملکشاهی‌نژاد، وحید (شهریور 1399)، میزگرد آسیب‌شناسی سازمان‌های مردم‌نهاد، مدیر سازمان مردم‌نهاد جوانان هدف‌دار فردا، بهمن 1393، قابل‌دسترسی در اینترنت به نشانی: https://www.isna.ir
  • نصرآزادانی، بهروز (شهریور 1399)، لزوم ایجاد سامانۀ ارزیابی هماهنگی درون‌سازمانی، آبان 1395، معاون هماهنگی امور مناطق و سازمان‌های شهرداری اصفهان، قابل‌دسترس در اینترنت به نشانی: http://www.isfahanziba.ir
  • Procter, S., & Currie G. (2004). Target-based team working: Groups, Work and interdependence in the UK civil service. Human Relations, 57(12), 1547-1572.