ارزیابی پایداری محله‌های شهری با رویکرد محلۀ کم‌کربن؛ مورد مطالعه: محلۀ جولانِ شهر همدان

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه مهندسی شهرسازی دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی- برنامه ریزی شهری

چکیده

در سال­های اخیر، تغییرات اقلیمی به موضوع جهانی تبدیل شده و بر بقا و توسعه انسانی اثرگذار است. دانشمندان برای دستیابی به جامعۀ «کم‌کربن» و «توسعۀ پایدار»، تمرکز خود را بر روی نظام‌های طراحی و برنامه‌ریزی به‌منظور ارزیابی «محلۀ کم‌کربن» معطوف کرده‌اند. هدف از پژوهش، ارزیابی تأثیر شاخص‌های رویکرد «کم ­کربن» بر میزان پایداری و قیاس تلفیقی آن‌ها، در محلۀ جولان شهر همدان است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی- همبستگی است. و برای جمع­آوری اطلاعات، از پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شد. برای تعیین حجم نمونه‌ 310 نفری از فرمول کوکران استفاده شد. پایایی پرسشنامه‌ها با آلفای کرونباخ 801/0 به‌دست آمد. درنهایت، براز مدل تحلیلی ساختاری متغیرها با نرم‌افزار اسمارت‌پی‌ال‌اس ارائه شد. یافته‌های تمامی ابعاد رویکرد کم‌کربن و میزان کلی آن با محلۀ پایدار شهری رابطۀ مثبت و معنی­داری دارد. همچنین رابطۀ بین فرم ‌و ساختار کم‌کربن با محلۀ پایدار، (88/=0P) دارای بیشترین همبستگی و رابطۀ بین بُعد تأسیسات و زیرساخت رویکرد کم­کربن و محلۀ پایدار دارای کمترین ضریب همبستگی (43/0=P) است. درنتیجه، هرچه میزان ابعاد رویکرد کم‌کربن (842/0) بیشتر شود، تأثیر تبدیل‌شدن محله‌های شهری، به محله‌های پایدار در بین محله‌های شهر همدان بیشتر می­شود؛ که فرضیۀ پژوهش بر این اساس مورد تأیید است. با بررسی‌های صورت‌گرفته، «فرم‌ و‌ ساختار» ازنظر شهروندان و کارشناسان، هم در لایۀ اثرگذاری و هم در لایۀ فعال بودن در روابط مؤثر برای تحقق محلۀ کم‌کربن، مهم‌ترین مؤلفه به شمار می‌رود. بدیهی است در تحقق فرم ‌و ساختار منسجم، افزایش پهنه‌ها و محورهای سبز، رشد فشرده و مقابله با پراکنده‎رویی، تنوع مسکن برای قشرهای مختلف همواره تأثیرگذار بوده و هست. در این مؤلفه، طبق یافته‌ها، دو شاخص «توجه به وضعیت طبیعی محله» و «کاهش مصرف انرژی» نیز از مهم‌ترین و اثرگذارترین شاخص‌ها است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating the Sustainability of Urban Neighborhoods with a Low Carbon Approach; Case Study: Jowlan Neighborhood of Hamadan

نویسندگان [English]

  • Saber Mohammadpour 1
  • mehrdad mehrjou 2
1 Assistant Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Art and Architecture, University of Guilan
2 M.Sc. Student of Urban Planning - Urban Planning, Faculty of Art and Architecture, University of Guilan
چکیده [English]

In recent years, climate change has become a global and important issue and has affected human survival and development. To achieve a “low carbon” and “sustainable development” community, scientists have focused on designing and planning systems to evaluate the “low carbon” community. The purpose of this study is to evaluate the effect of “low carbon” approach indicators on the degree of stability and their combined analogy in Jowlan neighborhood of Hamadan city. The research method in this study is correlational and in the framework of analytical methods. Therefore, a researcher-made questionnaire was used to collect data, and the sampling method was random. Using the Pearson correlation test and linear regression, the effect of low carbon indices on indices of sustainable neighborhoods and their comparisons has been investigated in the Jowlan neighborhood of Hamadan. Finally, the data-model fitting through Smart PLS software is presented to provide a structural analytical model for the research on its variables. To calculate the reliability of the indices, a sample of 310 people was administered. Then the reliability of the questionnaire was calculated by Cronbach's alpha method and Cronbach's alpha coefficient was 0.801 which indicates high level of reliability of the questionnaire. SPSS software was used for data analysis. Indicators evaluated in the research are extracted with emphasis on measurability and measurable overview of relevant literature. Therefore, it can be mentioned that the more the low carbon approach of 0.842 and its dimensions increases the rate of conversion of urban neighborhoods, the more sustainable neighborhoods among Hamadan towns, thus, the research hypothesis is confirmed. According to the studies, “form and structure” is the most important component for citizens and experts, both in terms of effectiveness and in terms of being active in effective relationships for the realization of low carbon neighborhood. Obviously, the diversity of housing for different strata has always been effective in achieving a coherent form and structure, increasing green areas and axes, compact growth and prevention of sprawl of growth. In this component, according to the findings, the two indicators of “attention to the natural state of the neighborhood” and “reducing energy consumption” are also among the most important and effective indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable Neighborhood
  • Golan Neighborhood
  • Low-Carbon Approach
  • Jowlan Low-Carbon
  • Hamedan

مراجع

امیلیان، افسانه و عباسپورفرد، محمدحسین و آق‌خانی، محمدحسین و عدالت، محمدحسین (1392). ارزیابی پتانسیل منابع زیست توده در استان خراسان رضوی به‌منظور تولید زیست انرژی. محیط‌شناسی، دوره39، شماره2، صص 73-82.
روستا، مریم و جوادپور، مسعود و عبادی، مریم (1399). تدوین مدل محله کم‌کربن به‌منظور کاربست در برنامه‌ریزی و طراحی شهری. دانش شهرسازی، دوره4، شماره1، صص 33-48.
عبادی نیا، فهیمه؛ اجزاشکوهی ، محمد؛ رهنما ،محمدرحیم؛ خوارزمی ،امیدعلی .(1395). ارزیابی سناریوهای حمل‌ونقل کم‌کربن شهر مشهد با استفاده از رویکرد جاپای بوم‌شناختی. فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی ، دوره 5، شماره19، صص 115-129.
فطرس، محمدحسن و براتی، جواد (1390). تجزیه انتشار دی‌اکسید کربن ناشی از مصرف انرژی به بخش‌های اقتصادی ایران یک تحلیل تجزیه شاخص. مطالعات اقتصاد انرژی، دوره 8، شماره28، صص 49-73.
لطیفی، سهند و شعله، مهسا و فرمند، مریم و فتاحی، کاوه (1395). تدوین معیارهای طراحی شهری برای محله‌های بدون کربن. نقش‌جهان، دوره6، شماره1، صص 80-92.
صیامی، قدیر و باقرزاده، فهیمه و سپاهی، اعظم (1394). محله‌های پایدار شهری؛ الگویی جدید در بازساخت مفهوم «محله» در ایران (مطالعه موردی: محله اردام در منطقه10 شهرداری مشهد). مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال­دوم، شماره2(پیاپی3)، صص 39-53.
 
Ahmed, K. G. (2012). Urban social sustainability: A study of the Emirati local communities in Al Ain. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 5(1): 41–66.
Condon,Patrick M; (2010). Seven Rules for Sustainable Communities: Design Strategies for the Post Carbon World; Island Press.
Fraker, H.(2013). The Hidden Potential of Sustainable Neighborhoods (Lessons from Low-Carbon Communities). Washington , London. Island Press (The Center for Resource Economics).
Geis, D., Kutzmark, T., and Wu, Z.G. (2003). Developing Sustainable Communities: The Future Is Now (in Chinese), Urban Planning Overseas, 18, pp. 43–46.
Liu, L. and Xin, X.R. (2011). A Study on the Sustainable Development of Sweden Stockholm Hammarby Low Carbon Community. E -J China Urban Studies, 6: 89–97.
Liu, Z., Ma, J., & Chai, Y. (2016). Neighborhood-scale urban form, travel behavior, and CO2emissions in Beijing: implications for low-carbon urban planning. Urban Geography, 38(3), 381-400.
Liu, Z., Ma, J., Chai, Y, (2017). Neighborhood-scale urban form, travel behavior, and CO2 emissions in Beijing: implications for low-carbon urban planning. Urban Geography 38 (3), 381–400.
Luo S, Xiao S, Luo Y, (2012). Study on low-carbon community evaluation index system in karst rocky desertification areas under the perspective of ecological civilization. Adv Environ Sci Eng ;518–523(Pts 1–6): 4896–901.
Lv, Y., Bi, J., & Yan, J. (2018). state-of-the-art in low carbon community. International Journal of Energy for a Clean Environment, 19(3-4): 175-200.
Marique, A.-F., & Reiter, S. (2011). Towards more sustainable neighbourhoods: Are good practices reproducible and extensible? A review of a few existing sustainable neighbourhoods. In PLEA 2011–27th Conference on Passive and Low Energy Architecture Louvain-la-Neuve: 13–15.
Middlemiss, L. (2008). Influencing individual sustainability: a review of the evidence on the role of community-based organisations. International Journal of Environment and Sustainable Development, 7(1), 78.
Middlemiss, L., & Parrish, B. D. (2010). Building capacity for low-carbon communities: The role of grassroots initiatives. Energy Policy, 38(12): 7559-7566.
Raven, R.P.J.M., Heiskanen, E., Lovio, R., Hodson, M., and Brohmann, B. (2008). Th e Contribution of Local Experiments and Negotiation Processes to Field-Level Learning in Emerging (Niche) Technologies: Meta-Analysis of 27 New Energy Projects in Europe, Bull. Sci. Tech. Soc., 28: 464–477.
Rudlin, D. And Falk, N. (2009). Sustainable Urban Neighborhood: building the 21st century home, Architectural Press.­
Sharifi, A., & Murayama, A. (2013). A critical review of seven selected neighborhood sustainability assessment tools. Environmental Impact Assessment Review, 38: 73–87.
Turcu, C. (2012). Local experiences of urban sustainability: Researching Housing Market Renewal interventions in three English neighbourhoods. Progress in Planning, 78(3): 101–150.
Wang, X.M,, Zhao, G.C., He, C.C., Wang, X., and Peng, W.J. (2016). Low-Carbon Neighborhood Planning Technology and Indicator System, Renew. Sustain. Energy Rev., 57: 1066–1076.
Xie, L., Cheshmehzangi, A., & Tan-Mullins, M. (2018). The role of international actors in low-carbon transitions of Shenzhen's International Low Carbon City in China. Cities, 74: 64-74.
Yang, T., Chen, H., Zhang, Y., Zhang, S., & Feng, F. (2016). Towards Low-Carbon Urban Forms: A Comparative Study on Energy Efficiencies of Residential Neighborhoods in Chongming Eco-Island. Energy Procedia, 88: 321-324.
Zhang XL, Shen GQP, FENG JJ, et al. (2013). Delivering a low-carbon community in China: technology vs. strategy? Habitat Int 37:130–7.
Zhao, G. C., Wang, X. M., & Li, X. K. (2017). Life-Cycle Low-Carbon Neighborhood: A Genetic Perspective in China. Applied Mechanics and Materials, 858, 249-254.
Zhao, G., Yu, X., He, C., & Tu, F. (2018). Low-carbon evaluation of rural neighborhood: A case study of Yanhe Village, Hubei Province, China. Growth and Change, 50(1): 247-265.
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 12، شماره 1
بهار و تابستان 1399
شهریور 1399
صفحه 21-50

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار