‌‌‌نقش مگامال‌ها و مغازه‌های محلی در سرمایه اجتماعی محلی شهروندان تهرانی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال.

2 استادیار رشته جامعه‌شناسی و عضو هیات ریسه انجمن جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، ایران.

چکیده

برپایه مفهوم سازی جیمز کلمن و رابرت پاتنام سرمایه اجتماعی بین فردی در مورد روابط مبتنی بر اعتماد و همچنین داد و ستد عمومی ونه الزاما مالی بین کنشگران شبکه‌های اجتماعی غیر مجازی سخن می‌گوید. ناگفته پیدا است که اینگونه مناسبات اجتماعی، در فضاهایی شکل می‌گیرد که پیشینه زیست بوم گروه‌های انسانی در آنها وجود داشته باشد. بر این اساس فضاهای شهری گوناگون به عنوان زیست بوم غالب انسانی در جهان کنونی نقش مهمی را در ایجاد و توسعه سرمایه اجتماعی به ویژه از نوع بین فردی می‌تواند ایفاء کند. از همین رو این مقاله به بررسی نقش مگامال‌ها و مغازه­های محلی به عنوان فضاهای مختلف شهری در انواع سرمایه اجتماعی شهروندان تهرانی متمرکز شده است. نمونة آماری پژوهش حاضر 416 نفر از سه مجتمع تجاری واقع در شهر تهران و مغازه‌های محلی واقع در شعاع 500 متری این مراکز خرید برای نمونه­گیری انتخاب شده‌اند. این سه مگامال و مجتمع تجاری عبارتند از: مجتمع تجاری پالادیوم درمنطقه 1، مگامال اکباتان در منطقه 5 و مجتمع تجاری کیان در منطقه 17. همچنین انتخاب پاسخگویان در مراکز خرید و مغازه­های محلی با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی سیستماتیک و دریافت اطلاعات از آنها از طریق مصاحبه ساخت یافته صورت گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد، مراجعه به مگامال ها با ضریب 117/0- رابطه عکس بر سرمایه اجتماعی پل زننده دارد و با ضریب 15/0 تاثیر مستقیم بر سرمایه اجتماعی پیوندی داشته و سرمایه اجتماعی پل زننده با ضریب 240/0 تاثیر مستقیم بر روی سرمایه اجتماعی پیوندی دارد. در سوی دیگر اما، خرید از مغازه‌های محلی با ضریب 15/0- تاثیر مستقیم کاهنده بر سرمایه اجتماعی پیوندی را نشان می‌دهد. به بیان دیگر میزان مراجعه کنشگر به مگامال کاهش سرمایه اجتماعی پل زننده را در پی دارد. سرمایه اجتماعی پل زننده بیشتر متکی به شبکه‌های اجتماعی از نوع پیوند ضعیف است یعنی شبکه روابط اجتماعی بین فرد با آشنایان، دوستان غیر صمیمی، خویشاوندان دور و ... که عملا رابطه با آنها می‌تواند پلی بین شبکه‌های مختلف را فراهم آورد. در مقابل اما هر چه میزان مراجعه فرد به مگامال افزایش می­یابد، با توجه به الگوی مراجعه و خرید در مجتمع­های تجاری که بیشتر خانواده محور است، سرمایه اجتماعی پیوندی یا همان سرمایه اجتماعی درون شبکه‌های با پیوند قوی افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Megamalls and Local Stores in the Local Social Capital of Tehran Citizens

نویسندگان [English]

  • Naser Poorreza Karimsara 1
  • Hossein Dehqan 2
1 PhD. Candidate of Sociology Department, Humanities Faculty Islamic Azad University- North branch of Tehran.
2 Assistant Professor of Sociology, Board Member of Iranian Association for Sociology of Education.
چکیده [English]

Based on the conceptualization of James Coleman and Robert Putnam, interpersonal social capital speaks about trust-based relationships as well as reciprocity with non-virtual social networks. Indeed such social relationships take place in spaces where the ecosystems of human groups exist. Accordingly, the various urban spaces as the dominant human ecosystem in the present world can play an important role in the creation and development of social capital, especially of the interpersonal type of social capital. Therefore, this paper focuses on study the role of megamalls and local shops as different urban spaces in the types of social capital of Tehran citizens. The statistical sample of the present study was 416 people from three shopping complexes located in Tehran the capital city of Iran and local shops within 500 m of these megamalls. These three megamalls and commercial complexes are: Palladium megamall in district 1, Ekbatan megamall in district 5 and Kian megamall in district 17 of Tehran city. Also, respondents were selected in megamalls and local shops using a systematic random sampling method. The information was collected through systematic interview. The findings of the study show that shopping from megamalls has a negative effect on bridging social capital with ratio of -0.17 and has a direct effect on bonding social capital with ratio of 0.15 also bridging social capital effect with 0.24 ratio on bonding social capital. On the other hand, however, purchasing from local shops with a coefficient of -0.15 indicates a direct decreasing effect on bonding social capital. In other words, the shopping from megamalls decrise of bridging social capital. According to social network literature bridging social capital based on week tie social networks, namely the social networking of individuals with acquaintances, intimate friends, distant relatives, etc., can practically provide bridge between different networks. Conversely, due to the family pattern of shopping in megamalls, bonding social capital based on strong tie social network increases

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Capital
  • Bonding Social Capital
  • Bridging Social Capital
  • Megamall

مراجع

پوررضا کریم سرا، ناصر (1391). بررسی تأثیر اعتماد ابزاری و ارزش شناختی بر اعتماد به نهاد شهرداری. مجله پژوهشی، آموزشی و اطلاع‌رسانی شهرداری‌ها، سال سیزدهم، شماره 109.
توسلی، غلامعباس، و موسوی، مرضیه. (1384). مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر سرمایۀ اجتماعی. نامه علوم اجتماعی، 26.
چلبی، مسعود (۱۳۷۳). تحلیل شبکه در جامعه‌شناسی.فصلنامه علوم اجتماعی، دوره3، شماره 5.
دهقان، حسین، ناصر پوررضا کریم سرا و منا احسان (1395). رابطه فضاهای اقتصادی شهری و شبکه‌های اجتماعی: بررسی تأثیر میادین میوه ‌و‌تره‌بار و هایپراستار‌ بر تعاملات اجتماعی. مطالعات جامعه‌شناختی شهری. سال ششم، شماره 18.
عبداللهی، محمد (1386). مسائل و راه‌حل‌های سنجش و تحلیل سرمایۀ اجتماعی در ایران. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 38 و 39: 57-31.
فیروزآبادی، احمد و حسین ایمانی جاجرمی (1385). سرمایۀ اجتماعی و توسعه اقتصادی اجتماعی در کلان‌شهر تهران. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 23.
فیروزآبادی، احمد (1384). بررسی سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری آن در شهر تهران. پایان‌نامه دکتری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
کاظمی، عباس (1387). پرسه‌زنی و زندگی روزمرۀ ایرانی. تهران: انتشارات آشیان.
لوفور، هانری (1391). تولید فضا. مترجم محمود عبدالله زاده، تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
مایر، مارگیت (1396). حق به شهر در جنبش­های اجتماعی شهری، برنر، نیل، پیتر مارکوزه و مارگیت مایر. شهرها برای مردم نه برای سوداگری؛ نظریه شهری انتقادی و حق به شهر. تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.
 
Barliana, M. Syaom, Diah Cahyani P and Beta Paramita (2014). The Urban Quality, Public Space, and Social Capital: Departing from Comparison of Three Cities. International Journal of Humanities and Social Science, Vol. 4, No. 10,1.
Chiodelli a, Francesco and Stefano Moroni (2015). Do malls contribute to the privatisation of public space and the erosion of the public sphere? Reconsidering the role of shopping centres, City, Culture and Society), doi:10.1016/j.ccs.2014.12.002
Dehqan Hossein (2012). Multidimensional Description of Social Capital in Different Contexts. The international journal of humanities. Vol 19(1) 33-46, November1.
Dehqan, Hossein and Abbi, K. (2011). Social capital among Indian and Iranian youth and their families, International Journal of Social Sciences, 1(1), 3-7.
Fukuyama, Francis (2002). Social Capital and Development: The Coming Agenda, SAIS Review, Volume 22, Number 1, Winter-Spring, pp. 23-37 (Article) https://doi.org/10.1353/sais.2002.0009
Granovetter Mark (1973). The American Journal of Sociology, Vol. 78, No. 6. May, pp. 1360-1380.
Lefebvre , Henri (2009). State, Space, World: Selected Essays Eds. Edited by Neil Brenner and Stuart Elden. University of Minnesota Press, Minneapolis, MN.
Lin, N (1999). Social capital a theory of social structure and action. Cambridge University Press.
Mika, peter (2007). Social network and the semantic Web, yahoo research Barcelona, Spain Networks, Typeset & Cover Design: Scientific Publishing Services Pvt. Ltd., Chennai, India.
Putnam, Robert D (2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. New York: Simon and Schuster
Welzel, Christian and Ronald Inglehart and Franziska Deutsch(2005). Social capital, voluntary associations and collective action: Which aspects of social capital have the greatest ‘civic’ payoff?, Journal of Civil Society, Vol. 1, No. 2, 121 – 146, http://www.tandfonline.com/loi/rcis20.
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 21
تاریخ چاپ: تیرماه ۱۳۹۹
مهر 1398
صفحه 387-408

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار