موانع سرمایه‌گذاری و کسب و کار در مناطق مرزی روستایی ایران

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مؤسسۀ‌ مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

2 دانشجوی دکتری جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران و پژوهشگر موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور، تهران، ایران.

چکیده

هدف اصلی این تحقیق، بررسی موانع سرمایه‌گذاری و کسب و کار در مناطق روستایی مرزی ایران است. در این مطالعه از 38 مشارکت کننده که شامل کارآفرینان، فعالان و صاحبان کسب و کار روستایی مناطق مرزی کشور و همچنین مسئولان، مدیران و کارشناسان بخش امور روستایی و اقتصادی استان‌های مرزی کشور، به منظور جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. داده‌های جمع‌آوری شده با روش‌های تحلیل کیفی بخصوص روش‌ تحلیل مضمون، تحلیل شده‌اند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که موانع سرمایه‌گذاری در مناطق مرزی روستایی کشور، در چهار بخش اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، نهادی  و کالبدی و دسترسی قرار دارند. در بخش اقتصادی، "دسترسی به تسهیلات و منابع مالی و اقتصادی"، "خام فروشی و نبود امکانات فرآوری محصولات تولیدی روستایی"، "مشکلات بازاریابی و دسترسی به بازارهای فروش" و "برجسته نبودن مزیت‌های سرمایه‌گذاری در مناطق مرزی/ سیاست‌های تشویقی و حمایتی از تولید در مرز" قرار دارند. در بخش اجتماعی- فرهنگی، "بازدهی پایین و ضعف آموزش و توانمندسازی روستایی" قرار دارد. در بخش نهادی، "مشکلات نهادی و قانونی در خصوص کسب مجوزهای لازم و ناهماهنگی دستگاه‌های محلی و استانی"، "مشکلات مربوط به کمبود زمین و عدم تغییر کاربری‌ اراضی"، "برجسته نبودن مزیت‌های سرمایه‌گذاری در مناطق مرزی/ سیاست‌های تشویقی و حمایتی از تولید" و "بن بست‌های مرزی و مسائل بازارچه‌ها" قرار دارد. در بخش کالبدی و دسترسی، "ضعف در تسهیلات و زیرساخت‌های روستاهای مناطق مرزی به خصوص جاده‌های دسترسی" قرار دارد..

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Barriers to Investment and Business in Iran's Rural Border Areas

نویسندگان [English]

  • Valiollah Rostamalizadeh 1
  • Ghorban Hosseini 2
1 PhD in Development Sociology, Assistant Professor in the National Population Studies and Comprehensive Management Institute.
2 hD student of Demography and Research Assistant in the National Population Studies and Comprehensive Management Institute.
چکیده [English]

The main purpose of this study is to investigate the barriers to investment and business in Iran's rural border regions. In this study, 38 participants including entrepreneurs, activists and business owners of rural areas of the country's border regions as well as officials, managers and experts of rural and economic affairs of the border provinces of the country were used to collect data. The collected data have been analyzed by qualitative analysis methods, especially the thematic analysis method. The results of this study show that the barriers to investment in the rural border regions of the country fall into four socio-cultural, economic, institutional and physical sectors and access. In the economic sector, "access to financial and economic facilities and resources", "crude sales and lack of processing facilities for rural products", "marketing problems and access to markets for sale" and "lack of investment frontier investment / incentives and support policies of production on the border ". In the socio-cultural sector, there is "low return on education and rural empowerment". In the institutional section, "Institutional and Legal Problems in Obtaining Necessary Licenses and Coordination of Local and Provincial Institutions", "Problems Related to Land Loss and Non-Change of Land Use", "Lack of Investment Benefits in Frontier Areas / Incentive Policies and Production Support Policies" "And" Border deadlock and market issues. “In the physical and access section, there is a "weakness in the facilities and infrastructure of border villages especially access roads"..

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian Border Villages
  • Socio-Cultural Barriers
  • Investment Barriers
  • Business Barriers
ابراهیم­زاده، عیسی و موسوی، میرنجف و کاظمی­زاد، شمس­اله (1391). تحلیل فضایی نابرابری‌های منطقه‌ای میان مناطق مرزی و مرکزی ایران. فصلنامه ژئوپلیتیک- سال هشتم، شماره اول، بهار 1391، صص 214-235.
ابزری، مهدی، صمدی، سعید و تیموری، هادی (1386). بررسی عوامل مؤثر بر ریسک و بازده سرمایه‌گذاری در محصولات مالی. روند، شماره 54 و 55، صص 152-123.
احمدیان، مهدی، قنبری، یوسف، اصلانی سنگده، بیتا، عزیزی، حسین (1392). شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه‌نیافتگی صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی (مطالعة موردی: شهرستان مرودشت). پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، شماره 4، صص 152-125.
استراوس، انسلم و کربین، جولیت (1391). مبانی پژوهش کیفی؛ فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای. ترجمه: ابراهیم افشار، تهران: نشر نی، چاپ دوم.
امینی، محمدتقی؛ سیادت، سعیده و پیرعلی، علی‌رضا (1391). بررسی چالش‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در مناطق مرزی ایران مطالعات موردی (استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان). همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت، چالش‌ها و رهیافت‌ها، دانشگاه سیستان و بلوچستان، 30 و 31 فروردین 1391.
بهشتی، محمد باقر، محمدزاده، پرویز، جمشیدی، عذرا (1397). بررسی نابرابری‌های توزیع درآمد میان استان‌های ایران با استفاده از رویکرد تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی،سال 26، شماره 85، صص 150-109.
پاتنام، رابرت (1385). جامعه برخوردار، سرمایه اجتماعی و زندگی عمومی. ترجمه: افشین خاکباز و حسین پویان به کوشش کیان تاجبخش، تهران: نشر تیراژه.
پرنیان، حاتم؛ زیاری، کرامت‌الله؛ میره‌ای، محمد و مدیری، مهدی (1396). استراتژی‌های توسعه مناطق مرزی با رویکرد آمایش سرزمین (ناحیه مطالعاتی: ارومیه - سلماس). فصلنامه علمی-پژوهشی اطلاعات جغرافیایی، دوره 26، شماره 104، زمستان 1396، 173-184.
پناهی، لیلا، پیشرو، حمداله، شاهقلی، محمدصادق (1395). بررسی موانع کارآفرینی در مناطق روستایی شهرستان مرودشت در جهت کاهش بیکاری. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال 13، شماره 50 ، صص 120-107.
پور اصغر سنگاچین، فرزام، صالحی، اسماعیل، دیناروندی، مرتضی (1391). سنجش سطح توسعه‌یافتگی استان‌های کشور ایران با رویکرد تحلیل عاملی. مجله علمی- پژوهشی آمایش سرزمین، دوره 4، شماره 2.
تاج‌بخش، کیان (1385). سرمایه اجتماعی، اعتماد و دموکراسی. ترجمه: افشین خاکباز و حسین پویان، نشر تیراژه.
وزارت کشور ج.ا.ایران (1395). تقسیمات کشوری ایران. وزارت کشور ج.ا.ایران
جلائی اسفندیاری، سید عبدالمجید، صمیمی، سپیده (1393). بررسی موانع سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران (در راستای سیاست‌های کلی ابلاغی نظام). فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، سال دوم، شماره هفتم، صص 109-89.
حسین‌زاده بحرینی، محمدحسین و ملک‌الساداتی، سعید (1390). موانع نهادی سرمایه‌گذاری و کسب‌وکار در ایران. پژوهشنامه بازرگانی، شماره 59، تابستان 1390، صص 25-55.
حیدری مکرر، حمید و احمدی، غزاله (1390). چالش‌های ریسک سرمایه‌گذاری در مناطق روستایی سیستان. اندیشه جغرافیایی، سال 5، شماره 10، صص 75-61.
دودانگی، محمد (1395). عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در ایران. فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال 6، شماره 23، صص 147-131.
رحمانیان کوشککی، مهدی، مهدوی حاجیلوئی، خالدی، شهریار (1395). تحلیل عوامل پیش برنده و موانع فرآوری توسعه کارآفرینی روستایی با تأکید بر صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی (بخش کامفیروز، شهرستان مرودست). نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال 9، شماره 1، صص 70-53.
مرکز آمار ایران (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395. مرکز آمار ایران.
سویزی، محسن؛ محمدی، فریبرز (1390). نقش سرمایة اجتماعی در تأمین امنیت سرمایه‏گذاری. فصلنامه ره‏نامه سیاست‏گذاری، سال 2، شمارة 3، بهار 1390، صص 146-119.
صالحی، محمدجواد (1397). رتبه‌بندی استان‌های کشور بر اساس شاخص‌های توسعه انسانی و سرمایه انسانی. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، دوره 24، شماره 1، صص 49-27.
صامتی، مجید و فرامرزپور، بیتا (1383). بررسی موانع سرمایه‌گذاری خصوصی در بخش کشاورزی ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 12، شماره 45، بهار 1383، 91-112.
صفری علی‌اکبری، مسعود، کادوانی، پرویز، مرادی، فرزاد (1390). تعیین زمینه‌های سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای توسعه فعالیت‌های صنایع روستایی در نواحی روستایی شهرستان کرمانشاه. مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی (چشم‌انداز جغرافیایی)، دوره  6، شماره  16، صص 69-52.
عسگری, مهدی و عدالت زیبنده (۱۳۹۳). سرمایه‌گذاری اقتصادی در مناطق مرزی و تأثیر آن بر حوزه امنیت. همایش ملی مرزنشینی توسعه پایدار و فرصت‌های سرمایه‌گذاری، شهرستان پارس‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پارس آباد مغان.
عسگریان، فریبا، صدقی، شبنم (1393). بررسی موانع سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ورزش استان آذربایجان شرقی. دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش، شماره 1 (پیاپی 4)، صص 81-69.
عندلیب، علیرضا و مطوف، شریف (1388). توسعه و امنیت در آمایش مناطق مرزی ایران. مجله باغ نظر، سال 6، شماره 12، صص 76-57.
فلیک، اووه (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
فتح‌اللهی، جمال، کفیلی، وحید، تقی زادگان، علی‌رضا (1396). شکاف توسعه استان‌های ایران. دوفصلنامه علمی- تخصصی پژوهش‌های اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی، سال 6، شماره 1، صص 118-99.
فراهانی، حسین، عینالی، جمشید، عبدلی، سمیه (1392). ارزیابی نقش سرمایه اجتماعی در توسعه نواحی روستایی؛ مطالعه موردی؛ دهستان مشهد میقان شهرستان اراک. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال سیزدهم، شماره 29، صص 50-27.
فیروزآبادی ،احمد، ایمانی، حسین (1385). سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی- اجتماعی در شهر تهران. فصلنامه رفاه اجتماعی. سال 6 شماره23.
فیلد، جان (1386). سرمایه اجتماعی. ترجمه: غلامرضا غفاری و حسین رضایی، تهران: انتشارات کویر.
کلمن، جیمز (1385). نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه انسانی. ترجمه افشین خاکباز و حسین پویان به کوشش کیان تاجبخش، تهران: نشر تیراژه.
محمدپور زرندی، حسین و طباطبایی مزدآبادی، سیدمحسن (1391). تأثیر جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و مشارکت‌های مردمی بر توسعه پایدار شهری. فصلنامه اقتصاد شهر، 4 (15)، 23-12.
محمدپور، احمد (1389). روش پژوهش کیفی ضد روش 1. تهران: انتشارات جامعه شناسان.
میرباقری هیر، میرناصر، سلاحورزی، میثم (1395). موانع جذب سرمایه‌گذاری در حوزه شهری (مورد مطالعه: استان لرستان). فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، سال 5، شماره 1 (پیاپی 17)، صص 114-101.
میری، غلامرضا، جوان، جعفر، افراخته، حسن، ولایتی، سعدالله، شایان، حمید (1389). نقش سرمایه اجتماعی در توسعه روستایی (مطالعه موردی: منطقه پشت آب سیستان). مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره 14، صص 49-29.
نجفی، بهمن، صفا، لیلا (1393). بررسی کسب‌وکارهای خانگی کارآفرینانه و مانع و چالش‌های توسعه آنها در مناطق روستایی. نشریه کارآفرینی در کشاورزی، جلد اول، شماره دوم، صص 73-61.
وحدتی‌پور، عسگر و حیدری، یوسف (۱۳۹۳). فرصت‌های سرمایه‌گذاری در مناطق مرزی ایجاد بازارچه‌های مشترک مرزی. همایش ملی مرزنشینی توسعه پایدار و فرصت‌های سرمایه‌گذاری، شهرستان پارس آباد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پارس آباد مغان.
وفا، مهرداد و معمارزاده طهران، غلامرضا (1393). بررسی موانع توسعه سرمایه‌گذاری زیربنایی در کشور. مطالعات کمی در مدیریت، سال 5، شماره 2، تابستان 1393، صص 1-14.
 
Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology, Qualitative Research in Psychology, 3(2)
Corral, Leonardo & Reardon, Thomas (2001). Rural non-farm incomes in Nicaragua. World Development, 29: 427–442.
Guest, Greg (2012). AppliedThematic Analysis. SAGE Publications, Inc,                          
Havnevik, K., Harsmar, M., & Sandstrom, E. (2003). Rural development and the private sector in sub-Saharan Africa: Evaluation of SIDAs experiences and approaches in the 1990s. Department for Evaluation and Internal Audit, SIDA, Stockholm.
Kristiansen, Stein (2007). Entry Barriers in Rural Business: The Case of Egg Production in Eastern Indonesia. Journal of Entrepreneurship, 16(1):53-76.
Morrissey, Oliver & Udomkerdmongkol, Manop (2012). Governance, Private Investment and Foreign Direct Investment in Developing Countries. World Development, 40 (3): 437-445.
Woldenhanna, T. & Oskam, A. (2001). Income diversification and entry barriers: Evidence from the Tigray region of northern Ethiopia. Food Policy, 26: 351–65.