بررسی ارتباط سرمایه اجتماعی با پایداری اجتماعی شهری در استان مازندران

نویسندگان

1 گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل، بابل، ایران

2 گروه جامعه شناسی ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل ، بابل ، ایران

چکیده

این مقاله درصدد بررسی ارتباط سرمایه اجتماعی با پایداری اجتماعی شهری در میان جمعیت شهری بالای ۲۰ سال استان مازندران است. به­منظورِ بررسی ارتباط این دو متغیر از نظریه‌های کلمن، پاتنام، فوکویاما، ارنشتاین و دریسکل استفاده شد. داده‌های موردِ نیاز با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسش‌نامه از میان نمونۀ آماری 400 نفری جمع‌آوری شدند. تحلیل اطلاعات تحقیق با استفاده از دو نرم‌افزار SPSS و Amos انجام پذیرفت. یافته‌های توصیفی تحقیق نشان داد که وضعیت سازۀ سرمایه اجتماعی و تمامی مؤلفه‌های آن (آگاهی اجتماعی، اعتماد اجتماعی، هنجارهای تعمیم‌یافته، مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی) و سازۀ پایداری اجتماعی شهری و تمامی مؤلفه‌های آن (آسیب‌های اجتماعی، عدالت اجتماعی، آزادی اجتماعی، امنیت اجتماعی و رفاه اجتماعی) در سطح پایین‌تر از متوسط قرار داشتند. یافته‌های تبیینی تحقیق نشان داد که سرمایه اجتماعی و تمامی مؤلفه‌هایش، ارتباط مستقیم قوی و معناداری با پایداری اجتماعی شهری داشته‌اند. براساس ضریب همبستگی پیرسون قوی‌ترین ارتباط را به­ترتیب مؤلفه‌های اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، آگاهی اجتماعی، هنجارهای تعمیم‌یافته و انسجام اجتماعی داشته‌اند. همچنین براساس نتایج روش مدل‌سازی معادلات ساختاری، مدل نظری تحقیق از برازش قابل قبولی برخوردار بود. نتایج یافته‌های این تحقیق تأییدکنندۀ پیشینه تجربی و چارچوب نظری تحقیق بود و مشخص ساخت هرچه میزان سرمایه اجتماعی و کلیۀ مؤلفه‌هایش افزایش می‌یابد، به بهبود و ارتقاء مؤلفه‌های پایداری اجتماعی شهری منجر می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

هInvestigating on the Relationship between the Social Capital and Urban Social Sustainability in Mazandaran Province

نویسندگان [English]

  • Moharram Azad 1
  • Ali Rahmani Firoozjah 2
  • Ali Asghar Abbasi Asfajir 1
1 Department of Sociology, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Babol Branch, Babol, Iran
2 Department of Sociology , Faculty of Humanities , Islamic Azad University of Babol Branch,babol, iran
چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the relationship between the social capital and urban social sustainability in the urban population over 20 years old in Mazandaran province. In order to investigate the relationship between these two variables, Coleman, Putnam, Fukuyama, Arnstein, and Driskell’s theories have been used. Data were collected using a survey method and a questionnaire tool from a sample of 400 people. Data analysis was performed using SPSS and Amos softwares. The descriptive findings of the research showed that the condition of the social capital structure and all its variables (i.e. social awareness, social trust, general norms, social participation and social cohesion) and the urban social sustainability structure (i.e. social harm, social justice, social liberty, social security and social welfare) were at a lower than average level. The explanatory findings of the research showed that social capital and all its variables had a strong direct and significant relation with urban social sustainability. Based on Pearson's correlation coefficient, social trust, social participation, social consciousness, generalized norms, and social cohesion variables had the strongest relationship, respectively. Based on the results of structural equation modeling, the theoretical model of the research based on various indices, such as CMIN / DF, RMSEA, NFI, CFI, PCFI, and etc had a reasonable fit. The results of this study confirm the empirical background and the theoretical framework of the research and determine the extent to which social capital and all its variables increase, thereby improving and enhancing the components and variables of urban social sustainability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Capital
  • Urban Social Sustainability
  • Social Justice & Liberty
  • Social Harms & Security
  • Social Welfare
  • Mazandaran Province

مراجع

افشانی، سید علیرضا، عسکری ندوشن، عباس، فاضل نجف‌آبادی، سمیه و حیدری، محمد (۱۳۸۸). اعتماد اجتماعی در شهر یزد: تحلیلی از سطوح و عوامل، مجله جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیستم، ش 4، صص 78-57.
امانپور، سعید و مودت، الیاس (1395). سنجش فضایی سرمایه اجتماعی جهت توسعۀ پایدار اجتماعی شهرها با مدل VIKOR (مورد مطالعه: کلان‌شهر اهواز)، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هشتم، ش 3، صص 85-69.
امیرکافی، مهدی (۱۳۸۰). اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، مجله نمایه پژوهش، سال پنجم، شماره ۱۸، صص 42-9.
باقری، اشرف السادات (1384). سیاست‌های توسعه اجتماعی، مجموعه مقالات همایش سیاست‌ها و مدیریت برنامه‌های رشد و توسعه در ایران، صص 53-40.
پاتنام، رابرت (۱۳۸۴). سرمایه اجتماعی و زندگی عمومی، ترجمه: افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازه، چاپ اول، صص 98-95.
توکلی‌نیا، جمیله، محمدیان مصمم، حسن، آقایی، پرویز و حیدری، سامان (1395). سنجش سرمایه اجتماعی و رابطه آن با پایداری اجتماعی (مطالعه موردی: محله اوین)، فصلنامه توسعۀ پایدار محیط جغرافیایی، ش 1، صص 52-37.
حسینی، سید هادی و علی‌آبادی، کاظم، حمیدیان، علیرضا (1394). تحلیلی بر ارزیابی کیفیت پایداری اجتماعی در نواحی دو و سه شهر سبزوار، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای، سال پنجم، ش 14، صص 70-47.
خوش‌فر، غلام‌رضا، بارگاهی، رضا و کرمی، شهاب (۱۳۹۲). سرمایه اجتماعی و پایداری شهری (مطالعه موردی: شهر گرگان)، فصلنامه مطالعات شهری، سال دوم، ش ۸، صص 46-31.
ذاکری هامانه، راضیه (۱۳۹۰). بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن (مطالعه موردی: شهر یزد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه یزد، ص 208.
رضویان، محمدتقی (1381). مدیریت عمران شهری، تهران: انتشارات پیوند نو، چاپ اول.
سازمان برنامه‌وبودجه استان مازندران (1394). گزارشات جامع استانی. سازمان برنامه‌وبودجه استان مازندران، ساری، صص 18 و 27.
عظیمی آرانی، حسین (۱۳۹۱). اقتصاد ایران: توسعه، برنامه‌ریزی، سیاست و فرهنگ، تهران: نشر نی، چاپ اول، ص 283.
عنبری، موسی (۱۳۹۰). جامعه‌شناسی توسعه: از اقتصاد تا فرهنگ، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول، صص 15 و 385 .
فرزانه، سیف اله و رمضانی، علی (۱۳۹۱). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و توسعه شهری (مطالعه موردی: قائمشهر)، فصلنامه جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، سال 3، شماره ۶، صص 132-109.
فوکویاما، فرانسیس (1384). سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی در سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، گردآوری کیان تاجبخش، ترجمه افشین پاکباز و حسین پویان، تهران: نشر شیرازه، چاپ اول، ص 6.
قرخلو، مهدی و حسینی، سید هادی (1385). شاخص‌های توسعۀ پایدار شهری، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، سال پنجم، ش 8، صص 177-157.
کاظمی محمدی، سید مهدی موسی (1380). توسعۀ پایدار شهری: مفاهیم و دیدگاه‌ها، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال شانزدهم، ش 62، صص 113-94.
کینگ گری و موری کریستوفر (1383). بازاندیشی در امنیت انسانی، ترجمه: مرتضی بحرانی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هفتم، ش 26، صص 25-1.
محمدی، حسین و تعالی مقدم آزاده، بستام مرتضی (1390). برآورد سرمایه اجتماعی در مناطق مختلف شهر مشهد و ارائه راهکارها جهت ارتقاء آن در راستای وظایف شهرداری، فصلنامه مدیریت شهری، سال نهم، ش ویژه‌نامه، صص 258-237.
ملاشفیعی، بتول، سید باقر، سید کاظم و علوی مهر، حسین (1396). بررسی رابطه تکمیلی میان آزادی و عدالت اجتماعی با تأکید بر قرآن کریم، فصلنامه اسلام و مطالعات اجتماعی، سال پنجم، ش 17، صص30-6.
نظریان، اصغر (1385). جغرافیای شهری ایران. انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ 9، ص 63.
هزارجریبی، جعفر، صفری شالی، رضا (1391). آناتومی رفاه اجتماعی. انتشارات جامعه و فرهنگ.
هومن، حیدرعلی (1390). مدل‌یابی‌ معادلات ساختاری، تهران: نشر سمت، چاپ اول، ص 11.
 
Arnstein, S R (1969). A ladder of citizen participation. Journal of the American Institute of Planners, pp 216-224.
Asian Productivity Organization (APO), (2006), Potential of social capital for community development, published by the Asian Productivity Organization, edited by Yokoyama, S. & Sakurai, T. Tokyo, Japan, ISBN: 92-833-7050-3. Retrieved 2 July 2014 from http://URL: www.apo-tokyo.org;pp 114-134.
Assefa, G. and B. Frostell(2007), Social Sustainability and Social Acceptance in Technology Assessment: A Case Study of Energy Technologies. Technology in Society 29(1):pp 63-78.
Colantonio, A. and G. Lane (2007), Measuring social sustainability: best practice from urban renewal in the EU. Renewal (July 2007):pp 1-37.
Colantonio, A.(2009), Social sustainability: linking research to policy and practice. Oxford Institute for Sustainable Development (OISD), Oxford Brookes University, pp3-4.
Connelly, S., (2007), Mapping sustainable development as a contested concept, Local Environment, 12(3):pp 259-278.
Driskell, D. (2008). Creating Better Cities with Children and Youth: A Manual for Participation. Diba Publication,pp 76- 98.
Falk, I. (2001), Literacy by design, not by default: Social capital,s role in literacy learning. Journal of Research in Reading, 24(3),pp 313-323.
Fine B. (2001), Social Capital Versus Social Theory, Published By Rutledge London UK, p 51.
Grootaert, C. (1998), Social Capital: The Missing Link? Social Capital Initiative Working Paper No.3. Washington DC: The World Bank, pp 145-153.
Hindle, P.,White, P.,Minion,K. (2000). “Achieving real environmental improvement using value:Impact assessment”, Long Range Planning. Vol.26,No.3, p37.
Kim, H-Y. (2013), Statistical notes for clinical researchers: Assessing normal distribution (2) using skewness and kurtosis 2234-7658 (print) / ISSN 2234-7666, 38(1),pp 51-54.
Kusakabe. E. (2012), Social Capital networks for achieving sustainable development. Local Environment, 17(10),pp 1043-1062.
Samuelsson, B. C. Azar, et al. (2004) From Here to Sustainability˚Is the Lisbon/Göteborg agenda delivering?, p 31.
Seabrooke,W(2004), Implementing sustainable urban development at the operational level (with reference to Hong Kong and Guangzhou), Habitat International, p 13.
Sergageldin, and C. Grootaert (2000), Defining social capital: an integrating view, p 40.
Simmons, G.(2002). Interpreting nature:Cultural constructions of the environment. Routhedge.London, p 46.
Varol, C., Ercoskun, O., Gurer. Y., (2010), Local Participatory Mechanisms and Collective Actions for Sustainable Urban Development in Turkey, Habital International, xxx. Article in press, p 1.
Weingaertner, C. and Å. Moberg (2011), Exploring Social Sustainability: Learning from Perspectives on Urban Development and Companies and Products. Sustainable Development, pp 81-104.
Winter I. (2000). Towards a Theorized Understanding of Family Life and Social Capital Working, Journal of Australian Istitute of family Studies, pp 1-15.
www.amar.org.ir
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 20
تاریخ نشر: پاییز 1398
خرداد 1398
صفحه 197-220

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار