توسعه و همزاد شرّش: تحلیل وضعیّتی کارآفرینی روستایی در منطقۀ سیستان

نویسندگان

استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه زابل

چکیده

این مقاله نخستین تلاش عملی و علمیِ کاربست تحلیل وضعیتی به‌عنوان یک روش‌شناسی جدید، در پژوهش پیرامون پدیدۀ کارآفرینی روستایی است که این روزها در ادبیات و سیاست‌گذاری کشور مورد توجه قرار گرفته است. پس از ارائۀ مقدماتی درخصوص نسبت میان توسعه، کارآفرینی، و گفتمان، و نیز در رابطه با اقتصاد سیاسی کارآفرینی، تحلیل وضعیتی در مطالعه با ترسیم دو نقشۀ وضعیتی و اقلیم اجتماعی پیش می‌رود. نمونه‌‌گیری به‌ شیوۀ کارتوگرافیک صورت پذیرفته که مشتمل است بر 20 کارآفرین روستایی، سه سند، و سه تارنمای اینترنتی. مصاحبه‌ها به شیوۀ نیمه‌ساخت­یافته انجام شده و نقشۀ اقلیم که مبنای تحلیل گفتمان می‌باشد، بر پایۀ روش کدگذاری متن­های مصاحبه و ترسیم جدول هم‌پدیداری و شجره‌ها در نرم‌افزار اطلس.تی ترسیم شده است. از نظریۀ گفتمان لاکلو و موفه در بطن تحلیل وضعیتی و به‌منظور انجام تحلیل گفتمان استفاده شده است. براین­اساس، مطالعه، سه گفتمان تحت عناوین «گفتمانِ دولتی کارآفرینی روستایی»، «گفتمان نظام کارآفرینی روستایی و ایجاد شغل»، و «گفتمان معناسازی برای کارآفرینی روستایی» تشخیص­داده که هرکدام به درجاتی با گفتمان‌‌های رقیب مواجه هستند که پیرامون دال‌های خالی آنها شکل می‌گیرند. درنهایت، مطالعه بر این باور است که کارآفرینی روستایی در منطقۀ سیستان در خوش‌بینانه‌ترین حالت، نوعی کارآفرینی روستایی سرمایه‌دارانۀ ناقص و بی­فرجام، و در بدبینانه‌ترین شکل خود، مانعی بر سر راه توسعۀ روستایی در سیستان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Development and its Evil Twin: The Situational Analysis of Rural Entrepreneurship in Sistan Region

نویسندگان [English]

  • Hassan Shahraki
  • Valiollah Sarani
Assistant professor in Department of agriculture education and extension of University of Zabol
چکیده [English]

This is the first endeavor for applying the Situational Analysis (SA) as a recent methodology in a scientific inquiry about the rural entrepreneurship, a current development and policymaking strategy through the country. After presenting an introductory discussion related to the development, entrepreneurship, discourse, and also about the political economy of entrepreneurship, the situational analysis continues through designing the two (messy and ordered) situational and social arena maps. The paper gains from a cartographic sampling method that is based on two above-mentioned maps. Twenty rural entrepreneurs in Sistan region, three formal documents, and three websites of rural organizations have been selected for setting the semi-structured and post-modern-informed interviews. The social arena map that is the backbone of this study has been designed draw on the open coding of the transcripts, extracting the co-occurrence table, and the families via ATLAS.ti software. Laclau and Mouffe's discourse theory has been used through the situational analysis and its corresponding discourse analysis. According to the findings, there are three distinct rural entrepreneurship discourses of "the governmental rural entrepreneurship discourse", "the rural entrepreneurship system and job-making discourse", and "sense-making rural discourse" within the overall rural entrepreneurship discourse in Sistan. These entire three discourses encounter with the specific counterpart discourses that will be articulated around the empty signifies. Finally, the study believes that with an optimistic view, the rural entrepreneurship discourse in Sistan is little more than a semi-capitalist development strategy, and through a pessimistic way of seeing, is just an obstacle of rural development process.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural Development
  • Rural Entrepreneurship
  • Discourse
  • Situational Analysis
  • Sistan Province

مراجع

آرون، ریمون (1384). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه­شناسی. ترجمه باقر پرهام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
جمشیدها، غلامرضا و نوذری، حمزه (1393). تحولات معنای توسعه پس از انقلاب اسلامی ایران: از طرد توسعه تا معنابخشی‌های متفاوت به آن. توسعه روستایی. 1، 25-48.
خسروبیگی برچلویی، رضا، و جوان، جعفر (1393). گفتمان نوسازی و واگرایی سیاست‌های توسعه و بهره‌برداری‌های کشاورزی تأملی بر بازساخت مفهوم روستابودگی در فرایند برنامه­های توسعه در ایران. پژوهش‌های روستایی، 6(1)، 1-26.
دلاوری، ابوالفضل ( 1388). وجوه تاریخی توسعه. کتاب ماه، شماره 138، 14 – 19.
شهرکی، حسن، موحدی، رضا، و یعقوبی فرانی، احمد (1395-الف). تحلیل انسان‌شناختی کارآفرینی روستایی در عصر جهانی‌شدن: مطالعه موردی استان همدان. پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران. 6(1)، 23-43.
شهرکی، حسن، موحدی، رضا، و یعقوبی فرانی، احمد (1395-ب). واکاوی مؤلفه‌های فرهنگی و اجتماعی کارآفرینی روستایی: یک پژوهش کیفی. توسعه کارآفرینی، 9(4)، 749-767.
شهرکی، حسن، (1396). کارآفرینی روستایی همچون یک پدیده زمینه‌مند: پژوهشی در جامعه‌شناسی اقتصاد و توسعه روستایی. دو فصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه. 6(3)، 65-91.
قوام‌ملکی، حمیدرضا، رویکردهای بین‌المللی و موانع سیاستی و راهبردی توسعه روستایی در ایران. فصلنامه راهبرد سیاسی، 1(3)، 119-148.
کلانتری، خلیل؛ اسدی، علی؛ شعبانعلی‌ فمی، حسین؛ و چوبچیان، شهلا (1386) چالش‌های عمده توسعۀ روستایی در ایران برای دستیابی به توسعۀ پایدار. مجله جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد آشتیان، 8، 103-120.
مرکز آمار ایران (1395). داده‌های تفصیلی سرشماری نفوس و مسکن.
مفتخری، حسین (1388). توسعه واقعیتی تاریخی. کتابِ ماه، شماره 138، 2-7.
نراقی، یوسف (1390). جامعه‌شناسی و توسعه. تهران: نشر فرزان.
وثوقی، منصور؛ ایمانی، علی (1389) آینده توسعه روستایی و چالش‌های پایداری. توسعه روستایی، 1(2)، 23-45.
یورگنسن، ماریان، و فیلیپس، لوئیز (1395). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
 
Audretsch, D. (2003). Enterprise Papers No 14, Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities, retrieved from: ec.europa.eu › documents › attachments › translations › renditions › pdf
Bill, F., Bjerke, B. and Johansson, A.W. (Eds.). (2010). (De) Mobilizing the entrepreneurship discourse, Edward Elgar: UK. USA.
Berglund, H. (2007). Researching Entrepreneurship as Lived Experience, in: Neegaard, H. & Ulhoi, J. P. (eds.) Handbook of Qualitative Research Methods in Entrepreneurship, pp. 75–93 (Cheltenham, UK: Edward Elgar).
Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory, Sage publication, USA.
Clarke, A.E. (2005-a). Situational analysis: grounded theory after the postmodern turn, sage: US.
Clarke, A.E. (2005-b). Situational analysis in pracrtice: mapping research with grounded theory, sage: US.
Cope, J. (2003). Researching Entrepreneurship through Phenomenological Inquiry: Philosophical and Methodological Issues, International Small Business Journal, 23(2), 163-189
Cornwall, A. (2010). Introductory overview – buzzwords and fuzzwords: deconstructing development discourse, In: Deconstrcuting development discourse: buzzwords and fuzzwords, Cornwall, A., Eade, D . (Eds.) UK: Practical Action Publishing.
da Costa, A. D. S. M. & Silva Saraiva, L. (2012). Hegemonic Discourses on Entrepreneurship as an Ideological Mechanism for the Reproduction of Capital, Organization, 19, pp. 587–614.
Dahmarde, Majid (2016). Assessment of drought damage of Hamoun wetland on health condition of inhabitants of Sistan region. World Review of Science, Technology and Sust. Development 12:335-52.
Daugstad, K., Rønningen, K. & Skar, B. (2006). Agriculture as an Upholder of Cultural Heritage? Conceptualizations and Value Judgements: A Norwegian Perspective in International Context, Journal of Rural Studies, 22, pp. 67–81.
Escobar, A. (1995). Encountering development (The making and unmaking the third world). Princeton University Press, US.
Escobar, A. (1997). ‘Anthropology and development.’ International Social Science Journal, 49(154), 497-515.
Escobar, A. (2005). ‘Imagining a post-development era.’ In: Edelman, Mand Haugerud, A. (Eds.), the Anthropology of Development and Globalization. Blackwell Publishing. USA.
Escobar, A. (2007). ‘Post- development as concept and social practice’, in Ziai, A. Exploring post-development, Routledge, UK, USA.
Esteva, G., & Prakash, M. S. (1998). Grassroots post-modernism: Remaking the soil of cultures. Palgrave Macmillan.
Ferguson, J. (2005). Anthropology and Its Evil Twin: ‘Development’’ in the Constitution of a Discipline, in: Edelman, M. and Haugerud, A. (eds.). The Anthropology of Development and Globalization, Blackwell, USA.
Fontana, Andrea (2001). Postmodern terns in interview. In Jaber, F. Gubrium & James, A. Holstein (eds.) Handbook of interview research: Context and method, London: Sage.
Gardner, K. and Lewis, D. (1996). Anthropology, development and the post-modern challenge, Pluto Press: UK.
Gee, Paul, & Handford, Michael (2012). Introduction. In Paul Gee & Michael Handford (eds.) The Routledge handbook of discourse analysis, 1-7. UK: Routledge.
Goss, D. (2005) “Schumpeter’s Legacy? Interaction and emotions in the sociology of entrepreneurship“. Entrepreneurship Theory and Practice, 29(2), 205-218.
Huttunen, S. (2012). Wood Energy Production, Sustainable Farming Livelihood and Multifunctionality in Finland, Journal of Rural Studies, 28, pp. 549–558.
Irani, L. (2019). Chasing Innovation: Making entrepreneurial citizens in modern India, Princeton University Press: US.
Jennings, P. L., Perren, L. & Carter, S. (2005). ‘Guest Editors’ Introduction: Alternative Perspectives on Entrepreneurship Research, Entrepreneurship Theory and Practice, 29(2), pp. 145–152.
Jørgensen, M. and Phillips, L. (2002). Discourse Analysis as Theory and Method, Sage Publication, USA.
Knudson, T., Swedberg, R. (2009). Capitalist Entrepreneurship: Making Profit through the Unmaking of Economic Orders, Capitalism and Society, 4(2), Article 3, DOI: 10.2202/1932-0213.1057.
Licht, A. and Siegel, J.I. (2010). “The Social Dimensions of Entrepreneurship”. Interdisciplinary Center Herzliya, Kanfe Nesharim St., Herzliya 46150, Israel.
McElwee, G. (2005). Developing Entrepreneurial Skills of Farmers (Lincoln: University of Lincoln).
Miri, Abbas, Moghaddamnia, Alireza, Pahlavanravi, Ahmed, & Panjehkeh, Naser (2010). Dust storm frequency after the 1999 drought in the Sistan region, Iran. Clim Res 41:83-90.
Nicholson, Louise & Anderson, A. R. (2005). News and Nuances of the Entrepreneurial Myth and Metaphor: Linguistic Games in Entrepreneurial Sense-Making and Sense-Giving, Entrepreneurship Theory and Practice, 29(2), pp. 153–172.
Ogbor, J. O. (2000). Mythicizing and Reification in Entrepreneurial Discourse: Ideology-Critique of Entrepreneurial Studies, Journal of Management Studies, 37(5), pp. 605–635.
Shahraki, H, Movahedi, R, and Yaghoubi-Farani, A (2016). From Arturo Escobar’s development theory to Antony Giddens’s structuration theory: a social constructionist analysis of rural entrepreneurship and multifunctional agriculture, Int. J. Agricultural Resources, Governance and Ecology, Vol. 12, No. 4, 406-42.
Shahraki, H. and Movahedi, R. (2017). Reconceptualizing Rural Entrepreneurship Discourse from a Social Constructionist Perspective: A Case Study from Iran, Middle East Critique, 26(1), 79-100.
Shilling, S. (2012) The body and social theory, Sage, USA.
Smelser, N.J. and Swedberg, R. (eds) (2005). The handbook of economic sociology, Princeton University Press, USA.
Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
Strauss, A. (1978). A social world perspective, Studies in Symbolic Interaction, 1, 119-128.
Swedberg, R. (2003) Principles of Economic Sociology, Princeton University Press: US.
Venkataraman, S. & Shane, S. (2000). The Promise of Entrepreneurship as a Field of Research, Academy ofManagement Review, 25(1), pp. 217–226.
Vesala, H. T. & Vesala, K. M. (2010). Entrepreneurs and Producers: Identities of Finnish farmers in 2001 and 2006, Journal of Rural Studies, 26, pp. 21–30.
Www.irna.ir
Www..Problematica.com
Ziai, A. (2013). The Discourse of ‘Development’ and why the Concept should be Abandoned, Development in Practice, 23(1), pp. 123–136.
Ziai, A. (2015). Post-Development: Premature Burials and Haunting Ghosts, Development and Change, 46(4), pp. 833–854.
Ziai, A. (2015). Post-Development: Premature Burials and Haunting Ghosts, Development and Change, 46(4), pp. 833–854.
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 20
تاریخ نشر: پاییز 1398
خرداد 1398
صفحه 173-196

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار