تعاملات میان سیاست‌های شهری و زیستِ غیررسمی تهیدستان در فضای شهری: ارائه یک مدل نظری

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.

2 دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس (نویسنده مسئول).

3 استادیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، ارائه مدلی نظری پیرامون تعاملات سیاست­های شهری و زیستِ غیررسمی تهیدستان در فضای شهری است. در این راستا با مروری بر سنت­های نظری مرتبط با زیستِ غیررسمی تهیدستان و نقد آن­ها، بر رویکرد بدیلی تأکید می­کند که بتواند از دوگانه­های رایج رسمی- غیررسمی، ساختار- عاملیت و تهیدستان قهرمان و بحران­آفرین فراتر رود و ابعاد فضایی سیاست­های شهری پیرامون زیستِ غیررسمی تهیدستان را نیز برجسته کند. این نوشتار با استفاده از روش کتابخانه­ای و تحلیل آرشیو موجود به ارائه مدل نظری پیرامون نسبت دیالکتیکی میان سیاست­های شهری و زیستِ غیررسمی تهیدستان می­پردازد. براین­اساس، با تلفیق نظریه تولید فضای لوفور و نگاه رابطه­مند فوکو به قدرت بر سیاست­های بازنمایی و سیاست­های سازمان‌دهی فضا در نسبت سه­گانه میان تهیدستان، سیاست­های شهری و فضای شهری تأکید می‌کند و نشان خواهد داد که این رویکرد رابطه­مند برای فهم درهم­تنیدگی میان سیاست­های شهری و زیستِ غیررسمی تهیدستان می‌تواند راهگشا باشد. این پژوهش درنهایت نشان می­دهد پیامد سیاست­های شهری پیرامون زیستِ غیررسمی تهیدستان برهم­کنشی از فرایندهای متقابل اِعمال قدرت و مقاومت است و توجه به سنخ­های گوناگون این برهم­کنش را در تحلیل منازعات قدرت پیرامون حضور تهیدستان در شهر امری حیاتی قلمداد می­کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Interactions between Urban Policies and the Informal Life of the Poor in Urban Space: A Theoretical Model

نویسندگان [English]

  • Maryam Isari 1
  • Alireza Shojaeizand 2
  • Bahare Arvin 3
1 PhD. Candidate of Sociology Department, Humanities Faculty, Tarbiat Modares University
2 Associate Professor of Sociology Department, Humanities Faculty, Tarbiat Modares University
3 Assistant Professor of Sociology Department, Humanities Faculty, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

The purpose of this study is to present a theoretical model of interactions between urban policies and the informal life of the poor in urban space. In this regard, by reviewing and criticizing the theoretical traditions associated with the informal life of the poo, it emphasizes an alternative approach that can transcend the common dualities of formal- informal, structure- agency, and the heroic- troublemaker poor and highlights the spatial dimensions of urban politics regarding the informal life of them. This paper employs documentary method and available archive analysis to present a theoretical model about the dialectical relationship between urban politics and informal life of the poor in Iran. Accordingly, by combining Lefebvre's production theory and Foucault's relational approach to power, The study emphasizes the politics of representation and space organization politics in the triple ratio between the poor, urban politics and urban space, and demonstrate that this relational and consolidated approach can be helpful to understand the interweaving of urban politics and informal life of the poor in Iran. Finally the study shows that the outcome of urban politics about the informal life of the poor is the interaction of the mutual processes of exercising power and resistance, and considering the different types of this interaction is vital in analyzing the power struggles over the presence of the poor in the city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Informal Life
  • Urban Poor
  • Production of Space
  • Politics of Representation
  • Politics of Organizing
  • Power
  • Resistance

مراجع

 
آزادارمکی، تقی؛ صادقی، علیرضا (1395). خودمانی سازی بازار؛ تهیدستان و سیاست معاش، توسعه محلی (روستایی- شهری)، دورۀ هشتم، شمارۀ 1 ،ص 27- 56.
اسکات، جیمزسی (1396).  سلطه و هنر مقاومت: روایت­های نهانی. ترجمه افشین خاکباز، نشر مرکز.
افروغ، عماد (1376). فضا و نابرابری اجتماعی: مطالعه جدایی­گزینی فضایی و تمرکز فقر در محله­های مسکونی تهران، رساله دکتری جامعه­شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
الدن، استوارت (1395). در کتاب درآمدی بر تولید فضای هانری لوفور. گردآوری و ترجمه آیدین ترکمه. نشر تیسا.
الیاس، نوربرت (1392). چیستی جامعه‌شناسی، انتشارات جامعه­شناسان.
اهرابیان­صدر، میثم (1396). بررسی انتقادی رویکردهای نظری در تحلیل نابرابری فضایی (با تأکید بر نابرابری فضایی در تهران معاصر)، مجله علوم اجتماعی، شماره 76، صص 75- 110.

ایمانی شاملو، جواد ؛ رفیعیان، مجتبی و هاشم داداش پور (1395). سوداگری شهری و واگرایی فضایی، تحلیل تحولات فضایی کلان­شهر تهران مبتنی بر اقتصاد نفت، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال دوازدهم، شماره اول، صص 104- 135.

بابایی، فاطمه (1380). تعدیل ساختاری فقر و ناهنجاری‌های اجتماعی، تهران: نشر کویر.

بیات، آصف (1391). سیاست­های خیابانی، مترجم: اسدالله نبوی چاشمی، چاپ 3،‌ انتشارات: پردیس دانش.

پروین، ستار؛ علی بابایی، یحیی (1392). مطالعه جامعه‌شناختی گرایش کارگران مهاجر فصلی به رفتارهای پرخطر در شهر تهران، توسعه روستایی (نامه علوم اجتماعی)، دوره 5، شماره 1، 183- 195.
پیران، پرویز (1380). تحلیل جامعه­شناختی مسکن شهری در ایران: اسکان غیررسمی. جامعه­شناسی ایران، شماره 6، 27-47.
خاتم،‌ اعظم؛‌ بیات،‌ آصف و کمال اطهاری (1383). میزگرد چانه­زنی با مدرنیته،‌ کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 81، 6- 13.
خیراللهی، علیرضا (1397). کارگران بی­طبقه، توان چانه­­زنی کارگران در ایران پس از انقلاب، تهران: انتشارات آگاه.
دسوتو، ارناندو (1389). راهی دیگر، ترجمه: جعفر خیرخواهان. تهران: نشر نی.
ژلنیتس، آندری (1395). در کتاب درآمدی بر تولید فضای هانری لوفور، گردآوری و ترجمه آیدین ترکمه. نشر تیسا.
ژلنیتس، آندری (1396). فضا و نظریه اجتماعی. ترجمه آیدین ترکمه. انتشارات علمی و فرهنگی.
طالب­پور، اکبر (1394). تبیین جامعه­شناختی گرایش به دست‌فروشی: پژوهشی کیفی (مطالعه موردی درباره مردان دست‌فروش بازار و مترو در شهر تهران)، مجله معرفت فرهنگی اجتماعی، سال ششم، شماره سوم.
علوی تبار،‌ علیرضا (1373). فقر و سیاست­های تعدیل ساختاری، مجله راهبرد، شماره 4، صص123- 136.
لوفور، هانری (1391). تولید فضا، مترجم محمود عبدالله زاده، تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
لوفور، هانری (1393). ماتریالیسم دیالکتیکی، ترجمه آیدین ترکمه، تهران: نشر تیسا.
مدنی قهفرخی، سعید (1394). ضرورت مبارزه با پدیده فقر و نابرابری در ایران، تهران: انتشارات آگاه.
 
Agarwala, R (2013) Informal Labor, Formal Politics, and Dignified Discontent in India. Cambridge: Cambridge University Press.
 Agier, M. (2011) Managing the Undesirables. Cambridge: Polity.
AlSayyad, Nezar (2004). Urban Informality as a new way of life. In A. Roy & N.AlSayyad (Eds.), Urban informality: Transnational perspectives from the Middle East, South Asia and Latin America (pp. 7-30). Lanham, MD: Lexington Books.

Bayat , A. (2000). From `Dangerous Classes' to `Quiet Rebels': Politics of the Urban Subaltern in the Global South. Volume: 15 issue: 3, page(s): 533-557.

Bayat, A. )2007(. “Radical Religion and the Habitus of the Dispossessed: Does Islamic Militancy Have an Urban Ecology?” International Journal of Urban and Regional Research 31(3): 579–90.

Bayat, A. (2010). Life as Politics: How Ordinary People Change the Middle East, Amsterdam University Press.

Benjamin, S., 2008. Occupancy urbanism: Tadicalizing politics and economy beyond policy and programs. International Journal of Urban and Regional Research 32 (3), 719–729.
Ettlinger, Nancy (2017). A Relational Approach to an Analytics of Resistance: Towards a Humanity of Care for the Infirm Elderly – A Foucauldian Examination of Possibilities, Foucault Studies, No. 23, pp. 108-140.
Harvey, David (1989). From Managerialism to Entrepreneurialism: the Transformation in Urban Governance in Late Capitalism, Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, Volume 71, Issue 1, pp. 3-17.
Hollander, Jocelyn A. & Einwohner Rachel L. (2004). Conceptualizing Resistance, Sociological Forum, Vol. 19, No. 4.
Katz, Cindi (2004). Growing Up Global: Economic Restructuring and Children's Everyday Lives, University of Minnesota Press.
Lefebvre, Henri (1976). Reflections on the politics of space, Translated by Michael J. Enders, Antipode, A radical Journal of Geography.
Lefebvre, Henri (1991). The production of space, Oxford: Blackwell.
Lewis, O. (1961). The children of Sanchez: Autobiography of a Mexican family. New York: Random House.
Lilja, Mona & Vinthagen Stellan (2014). Sovereign power, disciplinary power and biopower: resisting what power with what resistance? Journal of Political Power, Vol. 7, No. 1, 107–126.
Loayza, Norman V. (2016). Informality in the Process of Development and Growth, Policy Research Working Paper 7858, World Bank: Development Research Group, Macroeconomics and Growth Team.
MacLeod, Gordon and Jones, Martin. (2011): Renewing Urban Politics. Urban Studies, 48 (12), pp. 2443–2472.
Mcfarlane, C. (2012). Rethinking Informality: Politics, Crisis, and the City. Planning Theory & Practice, Vol. 13, No. 1, 89–108.
Miraftab, F. (2004). Neoliberalism and casualization of public sector services: the case of waste collection services in Cape Town, South Africa, International Journal of Urban and Regional Research, Volume28, Issue4, pp. 874-892.
Mitchell, D. (1997). The annihilation of space by law: The roots and implications of anti-homeless laws in the United States. Antipode 29(3): 303–335.
Pasquetti,  silvia & Picker, Giovanni (2017). Urban informality and confinement: Toward a relational framework, Volume: 32 issue: 4, pp. 532-544.
Rabiei-Daastjerdi, H. & Kazemi, M. (2015). Tehran: Old and Emerging Spatial Divides, in: Urban Change in Iran, pp 171-186.

Roy, A. (2005). Urban Informality: Toward an Epistemology of Planning. Journal of the American Planning Association, Vol. 71, No. 2, 147- 158.

Roy, A. (2010). Informality and the Politics of Planning. In J. Hillier, & P. Healy, The Ashgate Research Companion to Planning Theory: Conceptual Challenges for Spatial Planning (pp. 87-108). Aldershot: Ashgate Publishing Limited.
Roy, A. (2012). Urban Informality: The Production of Space and Practice of Planning, The Oxford Handbook of Urban Planning, Edited by Randall Crane and Rachel Weber.

Schmid, Christian (2008).Space, Difference, Everyday Life: Reading Henri Lefebvre, Routledge.

Schneider, F. & et al. (2010). “Shadow Economies All over the World: New Estimates for 162 Countries from 1999 to 2007.” Policy Research Working Paper 5356, World Bank, Washington, DC.
Simone, A., 2004. People as infrastructure: intersecting fragments in Johannesburg. Public Culture 16 (3), 407–429.
Wacquant L (2008) Urban Outcasts: A Comparative Sociology of Advanced Marginality. Cambridge: Polity.
Women and Men in the Informal Economy: A Statistical Picture (2002), 1st Edition, Publisher: International Labour Organization.
Zukin, Sharon (1995). The cultures of cities. Blackwell Publishers.
 
 
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 20
تاریخ نشر: پاییز 1398
خرداد 1398
صفحه 1-24

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار