بررسی جامعه‌شناختی احساس محرومیت نسبی جوانان مناطق توسعه‌یافته و کمتر توسعه‌یافتۀ شهر تهران

نویسندگان

1 استادیار جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی

2 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

جامۀ عمل‌پوشیدن و به‌فعلیت‌رسیدن انتظارات امری است که هر انسانی خود را مستحق آن می‌داند، اما گسست بین نظام انتظارات افراد و نگرش آنان به امکان تحقق انتظار، سبب پیدایش احساس محرومیت نسبی در ساحت ذهنی افراد می‌شود. مقالۀ حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر احساس محرومیت نسبی جوانان مناطق توسعه‌یافته و کمتر توسعه‌یافتۀ شهر تهران تکوین یافته است. به منظور تحقق این هدف با اتکا به دیدگاه‌های نظری، چارچوب مفهومی مورد نیاز تدوین و در پرتو آن فرضیه‌هایی مطرح شدند. با استفاده از روش پیمایش و آماره‌های توصیفی و استنباطی، داده‌های به دست آمده تجزیه و تحلیل شد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران انتخاب شد، یعنی 400 نفر از جوانان منطقۀ 3 و 15، به عنوان توسعه‌یافته‌ترین و کم توسعه‌یافته‌ترین مناطق تهران. شیوۀ نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای است. نتایج نشان دادند احساس محرومیت نسبی جوانان منطقۀ 15 بیش از جوانان منطقۀ 3 است؛ همچنین سرمایۀ اقتصادی و فرهنگی جوانان منطقۀ 3 بیش از جوانان منطقۀ 15 است. از میان ابعاد محرومیت نسبی، ارزش‌های محوری جوانان مناطق 15 و 3 به ترتیب پیرامون ارزش‌های قدرت و ارزش‌های رفاهی و قدرت است. افرادی که از سرمایۀ اقتصادی و سرمایۀ فرهنگی بیشتری برخوردار بوده‌اند، احساس محرومیت نسبی کمتری داشته‌اند. علاوه بر این، مهم‌ترین گروه مرجع جوانان منطقۀ 3 و منطقۀ 15 دوستان است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد سرمایۀ اقتصادی بیش‌ترین واریانس احساس محرومیت نسبی را تبیین می‌کند و پس از آن گروه‌های مرجع قرار دارد، سرمایۀ فرهنگی کمترین تغییرات محرومیت نسبی را تبیین می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sociological study of the youth’s feeling of relative deprivation in developed & undeveloped regions of Tehran

نویسندگان [English]

  • Saeedeh Amini 1
  • Navid Ezzati 2
1 Assistant Professor of Sociology, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabatabai University
2 M. A. of Sociology, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

Every human wants to accomplish all of its’ expectations but the gap between people’s expectations and their attitudes toward the possibility of accomplishment of them make the feeling of relative deprivation. This article seeks to examine the feeling of relative deprivation among Tehranian youth. In order to achieve this goals the conceptual framework was arranged and the hypotheses were raised. Survey method was used and descriptive & inferential statistics applied to analyze data. The number of samples (400) selected from the youth of developed and undeveloped regions(3,15) of Tehran and the cluster sampling was used. The findings demonstrated the feeling of relative deprivation among 15 region youth was more than 3 region youth and economic & cultural capital among 3 region youth was more than 15 region youth. Moreover, the power values were dominate among 15 region youth and welfare & power values were dominate among 3region youth. The people with high economical & cultural capital have low relative deprivation . The main reference group of 3 and 15 regions youth was their friends. the output of regression showed economic capital and reference groups are more important than cultural capital in determining the variation of feeling of relative deprivation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Relative Deprivation
  • Economic Capital
  • Cultural Capital
  • Reference Groups
  • Development

مراجع

دوچ، مورتون و روبرت کراوس (1374). نظریه­ها در روانشناسی اجتماعی. ترجمه: مرتضی کتبی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ذکائی، محمد سعید (1386).جامعه­شناسی جوانان. تهران: نشر آگه.
صدیق سروستانی، غلامرضا و سید ضیاء هاشمی (1381). گروه‌های مرجع در جامعه­شناسی و روانشناسی اجتماعی با تأکید بر نظریه­های مرتن و فستینگر. نامه علوم اجتماعی. شماره 20، صص 149-167.
علیخواه، فردین (1387). احساس محرومیت نسبی و پتانسیل اعتراض سیاسی در شهر تهران. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم اجتماعی، پایان­نامه دکتری.
فروزان­مهر، پیروز (1393). بررسی تاثیر محرومیت نسبی بر هویت ملی ساکنان شهرستان کارون. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، پایان­نامه کارشناسی ارشد.
گار، تد رابرت (1377). چرا انسان‌ها شورش می­کنند. ترجمه: علی مرشدی‌زاد. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
محسنی­ تبریزی، علیرضا و محمد حسین درویش­ملا (1387). سنجش میزان احساس محرومیت نسبی و محرومیت نسبی ادراکی جوانان (مطالعه شهرتهران). نامه علوم اجتماعی، شماره 34، صص 73- 98.
نواح، عبدالرضا و سید مجتبی تقوی­نسب (1386).تأثیر احساس محرومیت نسبی بر هویت قومی و هویت ملی (مطالعه موردی اعراب استان خوزستان). مجله جامعه­شناسی ایران، دوره هشتم، شماره 2، صص 142- 163.
هزارجریبی، جعفر (1395). بررسی تأثیر احساس محرومیت نسبی بر امنیت اجتماعی با تأکید بر اقوام ترک و کرد. همایش ملی دولت و ملت، دانشگاه علامه طباطبایی.
هزارجریبی، جعفر و آقابیگی کلاکی، محمد (1390). عوامل مؤثر بر گزینش گروه مرجع در بین دانشجویان. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 54. ص 53-98
 
Ackerman، David (1999). Why  we  want to buy bigger  and better toys: The measurement  and consequences relative deprivation in consumer behavior. University of Southern California، A Dissertation for the Degree of Doctor of Philosophy.
Bourdieu، P (1985). The forms of capital" in handbook of theory and research for the sociology of education. Ed. JG.Richardson. New York: Greanwood، pp.241-258.
  Crosby، F. J (1976). A model of egoistical relative deprivation.  Psychological Review. 83، 85-113.
 Crosby، F. J. (1982). Relative deprivation and working women. New York: Oxford University Press.
Davis، J. A (1959). A formal interpretation of the theory of relative deprivation. Sociometry 22(4): 280-296.
Kulczycki، Amber Bobbi (2008). An  experimental investigation of situational  and personality antecedent  of personal relative deprivation. University of Calgary، Department of Psychology،A Dissertation for the Degree of Masterof Science.
Mitchell، Duncan&Kegan Paul(1968).A Dictionary of Sociology. London, Routledge.
Runciman، W. G (1966). Relative deprivation and social justice, A study of attitudes tosocial inequality in twentieth-century England. Berkeley. University of California Press.
Stacy، LynnSaturay (2009). Relative  deprivation among low wage workers: is the grass always greener.University of Colorado، Department of Management، A Dissertation for the Degree of Doctor of Philosophy.
Starks، Melvin Charles (2000). An empirical test of the theory of relative deprivation among military reservists. The University of Texas at Arlington، A Dissertation for the Degree of MasterofArtsin Sociology.
Sydoriak، Stacia (2014). Relative deprivation، globalization and reflexivity: A cross community comparative analysis of tourists as a salient reference group in the Mexican YUCATÁN PENINSULA. Colorado State University، a Dissertation for the Degree of Master of Arts.
Yang،Hyeseung (2005).Do media portrayals of affluence foster feeling of relative deprivation? Exploring  a path model of social comparison and  materialism on television viewers, life satisfaction.The Pennsylvania State University،A Dissertation for the Degree of Doctor of Philosophy.
https://fa.wikipedia.org/wiki
http://fararu.com/fa/news/164932
https://fa.wikipedia.org/wiki
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 16
تاریخ چاپ: اسفند ماه 1396
خرداد 1396
صفحه 101-120

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار