الگوی نظری توانمندسازی فردی و جمعی به‌مثابۀ آزادی با تأکید بر دیدگاه‌های کانت و آمارتیا سن

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه اقتصاد اجتماعی نهادی

2 دکتری جامعه‌شناسی، گرایش مطالعات توسعه اجتماعی و روستایی از دانشگاه تهران

3 کارشناس ارشد علوم اجتماعی

چکیده

توسعه فرایندی از ارتقا و افزایش انتخاب است که در خود گزینه‌های جدید و تازه را جای می‌دهد. هدف نهایی و تعالی آن نیز تحقق آزادی انسان، افزایش گزینه‌های انتخاب و بازتولید ثبات است. آزادی انسان، با قدرت‌دهی یا «توانمندسازی» همسوست. حال سؤال این است چه موانعی سبب می‌شود تا پتانسیل‌های فردی در مسیر توانمندسازی شکوفا نشود و انسان به آزادی نرسد؟ مقالۀ حاضر از جملۀ تحقیقات بنیادین است و با روش استدلالی در پی افزایش شناخت و بسط نظری است. ساختار نظری عمدتاً مبتنی بر دیدگاه‌های نظری کانت و آمارتیا سن پیرامون آزادی و توانمندسازی است؛ بنابراین پس از بسط نظریۀ این دو صاحب‌نظر، پیرامون جایگاه انسان، در تدوین و ارائۀ الگوی نظری توانمندسازی به‌ ضرورت وجود اخلاقیات انسان، توانمندسازی و کنش جمعی و کنش انسانی و نهادها به‌ عنوان سه رکن اصلی در مدل مورد نظر می‌پردازیم. در بخش نتیجه‌گیری با بسط منطقی، این سه رکن را به یکدیگر متصل می‌سازیم. از نظر سن، انسان هم ابزار تحقق دستاوردهای اجتماعی و هم غایت و متعالی‌ترین هدف است. کانت در رویکردی انتزاعی‌تر، انسان را معطوف به شناسایی و تحقق والاترین خیر و خوبی و هدف نهایی را «تعالی رشد اخلاقی» می‌داند که در گروی کنترل ماکزیم­ها یا اصل یا قاعده­ای اخلاقی است. انسان به‌مثابۀ موجودی خودتعین­گر، مختار و دارای استقلال در ادبیات کانت، هسته تئوری اصول اخلاقی اوست و می‌توان آن را در معنای قدرت‌دهی به افراد، خودشناسی، اعتمادبه‌نفس و اقتدار درونی به کار برد و در مفهوم توانمندسازی بازشناخت. حال ‌آنکه کنترل، آزادسازی و بسط کنش‌های فردی از طریق تجلی کنش‌های جمعی در قالب مفهوم نهاد، شکل می‌گیرد. انسان متعلق به دنیای حسی و طبیعی عضوی از جهان هوشمند است و ارادۀ انسانی را همسوی ارادۀ قدسی و عبور از تمایلات و خواسته‌های نفسانی قرار می‌دهد. چنین تغییری در انسان و بالفعل ساختن توانمندی‌های ذهنی و سپس عینی وی، در سیستم باورهای فردی که تثبیت و تداومش از طریق نهادها، یا همان کنش‌های جمعی تجلی‌یافته، میسر می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Theoretical Pattern of Individual and Collective Empowerment as the Freedom In the Community with an Emphasis on Kant’s and Amartya Sen’s Views

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Motevaseli 1
  • Hamideh Dabbaghi 2
  • Afrouz Abbasi 3
1 Full Professor of the Department of Social & Institutional Economic, University of Tehran
2 PhD in Sociology, Social and Rural Development Studies, University of Tehran
3 M. A. of Science in Social Sciences
چکیده [English]

Development is a process of increasing the range of choices including new ones. The ultimate goal all human actions is Freedom. Actions in order to increase control of managing life, authority, power of bargaining power and expansion of human choices. Empowerment is an associated concept with the authority and ability of individuals to gain more control over their lives. So the question arises is that “If the ultimate goal is human freedom and the realization of the "man without a guardian and protector", what causes and obstacles can limit the flourishing of human potentials and abilities in this way? Or how the empowerment process can help to realize human freedom? The theoretical structure of the paper is mostly based on theoretical perspectives of Immanuel Kant and Amartya Sen about freedom and empowerment which have been developed. Sen believes Freedom as the central point in the process of development. “Man” at the Sen‘s points of view are both means and ends to achieve social gains. Man is understood as realization of Highest Good in more subjective approach and from the higher level of abstraction by Kant. He believes freedom is founded upon the possibility of realizing the good, or “an Excellence of Moral Development”. Kant understood man with a special characteristic named autonomy. He believed to be autonomous does not just involve ruling oneself, but involves giving law for a possible Community or Realm of ends, which involves the idea than in autonomous law-giving, one is giving law both for oneself and for others. Subsequently institutions are important in to this theoretical points of view because institutions are the manifestation of collective action. Such a change in human kind means booming subjective and objective abilities makes possibility of change in to the belief systems of man which is established and continued by Institutions as Collective Actions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kant’s Freedom Concept
  • Empowerment
  • Autonomy
  • Lack of Power
  • Institutions

مراجع

ببی، ارل (۱۳۸۱). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. ترجمه: رضا فاضل. انتشارات سمت، چاپ اول.
صادقی فسایی، سهیلا و عرفان منش، ایمان (۱۳۹۴). مبانی روش‌شناختی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی. راهبرد فرهنگ، شماره ۲۹.
متوسلی، محمود (۱۳۹۴). نگاهی معرفت‌شناختی به جایگاه و منشأ ناولتی در توسعۀ اقتصادی. فصلنامه توسعۀ کارآفرینی، دوره ۸، شماره ۳، ص: ۴۳۱-۴۱۳.
میلر، دلبرت چارلز (۱۳۸۴). راهنمای سنجش و تحقیقات اجتماعی. ترجمه: هوشنگ نایبی. نشر نی.
 
Allen W.Wood. (1970). Kant’s Moral Religion, Cornell University Press.
Andreasen, Nancy C. (2005). The creating Brain, the Dana foundation. Washington DC.
Commons, John R. (1970). The Economics of collective action. Edited with introd. And supplementary essay by Kenneth H. Parsons, with a biographical sketch by Selig Perlman, Madison: University of Wisconsin Press
Lucas Thorpe. (2015). The Kant Dictionary, Bloomsbury Philosophy Dictionaries.
North, D. (1991). Institutions, the Journal of Economic Perspectives. Vol.5, No.1. pp. 97-112.
North, D. (1990), Institutions, Institutional Change and Economic Performance. Cambridge: Cambridge University Press.
Douglass C. North. (2005). "Introduction to Understanding the Process of Economic Change." Chapters, in: Understanding the Process of Economic Change Princeton University Press.
Ruth Alsop- Mette Frost Bertelsen- Jeremy Holland. (2006). Empowerment in Practice from Analysis to Implementation, DIRECTIONS I N DEVELOPMENT. THE WORLD BANK.
Robert Stern. (2015). Kantian Ethics: Value, Agency, and Obligation. Oxford University Press.
Sadan, Elisheva. (1997). Empowerment and Community Planning. Translated from Hebrew by Richard Flantz EMPOWERMENT AS AN APPROACH TO POVERTY (Background paper to the Human Development Report 1997), Gita Sen. Professor of Economics and Social Sciences Indian Institute of Management.
Sen. Amartya. (1998). Human Development and Financial Conservatism. Harvard University, Cambridge MA, USA. And Trinity College, Cambridge, UK.
Sen. Amartya. (2000). a. HOW DOES CULTURE MATTER? Forthcoming in "Culture and Public Action" Edited by Vijayendra Rao and Michael Walton.
Sen Amartya, (2000). b. Development as freedom /. FIRST ANCHOR BOOKS EDITIONAnchor ISBN: 0-385-72027-0. Author photograph by Kris Snibbe Graphs by Mark Stein Printed in the United States of America 20 19 18 17 16 15 14 13 12.
Sattler Weber, S. (2006). Convening Opportunity: Social Entrepreneurship in Two Community Development Initiatives. A Dissertation Presented to the Faculty of the Graduate College at the University of Nebraska.
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 16
تاریخ چاپ: اسفند ماه 1396
خرداد 1396
صفحه 27-50

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار