کپرنشینی یا کپرزدایی؟ مطالعۀ مردم‌شناختی کپرنشینان شهرستان عنبرآباد (جیرفت)

نویسندگان

1 استاد گروه مردم شناسی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد مردم‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

در حال حاضر یکی از الگوهای مسکن روستایی در شهرستان عنبرآباد، کپرنشینی است. این نوع مسکن حاصل سال‌ها و شاید قرن‌ها اندوختۀ فرهنگی است که با بهره‌برداری از منابع محلی و فناوری کاملاً بومی ساخته و استفاده می‌شود. از ویژگی‌های این نوع مسکن، انطباق آن با اقلیم و نوع اقتصاد مسلط منطقه است. امروزه با تغییر و تحولات صورت‌گرفته در مسکن روستایی و ایجاد امکانات جدید، شناسایی و درک درست از مسکن روستایی منطبق با محیط و نیازهای فرهنگی متنوع ساکنان آن برای برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای، چه کوتاه‌مدت و چه بلندمدت از اهمیت خاصی برخوردار است. بدین منظور در مطالعۀ حاضر به الگوهای مسکن روستایی شهرستان عنبرآباد، به عنوان نمونه‌ای بومی از این نوع مسکن، که در بسیاری از روستاهای سرتاسر منطقۀ جنوب شرق ایران همچنان پایدار و رایج است، پرداخته شده است. روش تحقیق از نوع مردم‌نگاری است که با بهره‌گیری از فنون، مشاهده، مشارکت و مصاحبه انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد این نوع مسکن به عنوان سکونتگاهی که با شرایط ویژۀ اقلیمی، نظام اقتصادی (کشاورزی و دام‌پروری) و با امکانات موجود در منطقه سازگار است، توانسته با اندک تغییراتی، استمرار خود را حفظ کند. حذف یا ایجاد تغییرات بنیادی در این نوع سکونتگاه به تغییر ساختار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این جامعه نیازمند است. ایجاد هرگونه تغییری در کوتاه‌مدت، بدون انجام مطالعات تکمیلی توصیه نمی‌شود و نتیجه آن می‌تواند به فروپاشی‌ و در نهایت مهاجرت ساکنان به شهرها منجر شود. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Capture or Defusing? Study of Capricorns in Anbarabad (Jiroft)

نویسندگان [English]

  • Jalaledin Rafifar 1
  • Sajedeh Mirahmadipour 2
1 Professor of the Department of Anthropology, University of Tehran
2 M. A. of Anthropology, University of Tehran
چکیده [English]

Currently, one of the rural housing patterns in Anberabad is Copernicus. This kind of housing has been the result of years and perhaps centuries of cultural preservation. Which is built and exploited by exploiting local resources and native technology. The characteristics of this type of housing, its adaptation is primarily with the climate and in the second with the type of economy dominant in the region. Today, with the changes in rural housing and the creation of new ones, the recognition and understanding of rural housing, in accordance with the diverse cultural environment and cultural needs of its inhabitants, for both developmental and short-term planning, is of particular importance to Have you To this end, a study in this area as a native sample of this type of housing, which is still popular in many villages in the north-eastern part of Iran, is still ongoing and is the result of this study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Copper
  • Copernicus
  • Rural Housing
  • Anbarabad
جانب الهی، محمد سعید (1375). مساکن سنتی بلوچ. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. ش 43.
رحمتی، محمد مهدی (1374). تحول الگوی مسکن روستایی و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی آن. مجموعه مقالات دومین سمینار سیاست‌های توسعه مسکن در ایران، وزارت مسکن و شهرسازی.
رضایی استخروئیه، ناصر (1384). بررسی مردم‌نگاری روستای سرتک در کهنوج با تکیه بر خوراک و پوشاک و مسکن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی جلال‌الدین رفیع فر، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
رفیع فر، جلال‌الدین (1375). آنتروپی اجتماعی و نقش آن در توسعه فرهنگی. نامه پژوهش، شماره اول، سال اول تابستان 1375 (صص 57-68)
سرتیپی، محسن (1390). پدیدار شناسی مسکن روستایی، نشریه مسکن و محیط روستا، ش.14
سرتیپی، محسن (1388). آسیب‌شناسی معماری روستایی به سوی سکونتگاه مطلوب. تهران، انتشارات شهیدی
فاستر. ج (1379). جوامع سنتی و تغییرات فنی. ترجمه: سید مهدی ثریا. ناشر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. تهران چاپ اول
فلیک، اووه (1391). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه: هادی جلیلی، نشر نی، تهران، چاپ پنجم.
قدیری معصوم، مجتبی. حجتی پور، محمد. روستا، محمدامین (1393). آسیب‌شناسی الگوی جدید مساکن روستایی از منظر توسعه پایدار (مورد: دهستان شوسف نهبندان). برنامه‌ریزی فضایی، ش. 14، ص 1-14
کریمی، زهرا، کریمی، صادق (1392). پایش و ارزیابی خشک‌سالی‌های استان کرمان با شاخص‌های خشک‌سالی هواشناسی. کنفرانس ملی آب و هواشناسی.
کلانتری، خلیل، خواجه شاه کوهی، علیرضا (1381). بررسی مشکلات و موانع اجرایی طرح‌های بهسازی و کالبدی روستایی از نظر سرپرستان خانوارهای روستایی در شهرستان گرگان. اقتصاد کشاورزی و توسعه، ش 37.
مهدیان عزیز اله و سرتیپی پور، محسن (1391). مروری بر تحولات بهسازی مسکن روستایی و چشم‌انداز آتی. مسکن و محیط روستا، شماره 140، ص،3-12
معین، محمد (1371). فرهنگ فارسی معین. انتشارات امیرکبیر، تهران، جلد سوم.