شناسایی دلایل ترک تحصیل دانش‌آموزان مقطع ابتدایی منطقۀ آموزش و پرورش موسیان (نواحی روستایی)

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه ایلام و دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی

2 کارشناس ارشد علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی تهران.

3 کارشناس ارشد علوم اجتماعی

چکیده

موضوع «ترک تحصیلی» در تمامی مقاطع رخ می‌دهد؛ اما در مقطع ابتدایی موضوعی چالش‌آور و بغرنج است. چرا که فرد از تحصیل و کسب پیشرفت‌های متعاقب زندگی محروم می‌ماند. بدین دلیل، پژوهش حاضر درصدد است با اتکای روش کیفی دلایل ترک تحصیل دانش‌آموزان مقطع ابتدایی را شناسایی کند. در این پژوهش، متناسب با ماهیت تحقیق از نمونه‌گیری هدفمند و تکنیک مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته استفاده شده است. حجم نمونه بر مبنای قاعدۀ اشباع نظری تا 37 مصاحبه تعیین شد. همچنین، مشارکت‌کنندگان شامل دانش‌آموزانِ ترک تحصیل‌ کرده و اولیای آنان بودند. کلیۀ مراحل جمع‌آوری داده‌ها با روش نظریۀ زمینه‌ای و سه مرحلۀ کدبندی یعنی باز، محوری و گزینشی انجام شدند. در نهایت، هشت مقولۀ اصلی نسبت به موضوع حاضر شناسایی شد و در قالب یک مدل پارادایمی با مقولۀ مرکزی "فقر یکپارچه محیط روستایی به مثابۀ میدان ترک تحصیلی" تنظیم شده است. بر حسب یافته‌ها، «چالش‌های اقتصادی» با اشکال گوناگون به عنوان شرایط علّی شناسایی شد. همچنین زمینه‌هایی همچون «باورهای خاص فرهنگی» و «کشمکش‌های قومی/ قبیله‌ای» در کنار شرایط علّی بر پدیده مؤثر بوده‌اند. عوامل مداخله‌گر با سه مقولۀ «کژسامانی خانواده»، «فضای نامناسب تعاملی معلم/ شاگرد» و «فضای آموزشی درون و برون مدرسه» نیز به استراتژی‌ها و راهبردهایی همچون «غیبت‌های مکرر»، «عدم علاقه به درس خواندن» و «سرزنش نظام ارتقای تحصیلی» تحت مقولۀ آسیب‌های تحصیلی منجر شده است و در نهایت پیامدهایی از قبیل «بی‌فایده‌گی درس خواندن»، «بسندگی سواد» و «ترویج الگوی ترک تحصیل»، تحت مقولۀ "ناباوری به سواد " را در پی داشته است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying Causes of Dropout of Elementary School Students of Rural Districts of Musian Education System in Ilam Province

نویسندگان [English]

  • Behroze Sepidnameh 1
  • Hasan Momeni 2
  • Mohammad Solymannejad 3
1 Phd candidate of cultural social sciences, lecturer at Ilam university
2 Gradate of MA Program in Social Sciences, University of Tehran,
3 Gradate of MA Program in Social Sciences
چکیده [English]

Dropout occurs at all stages of school life; however, it is challenging and complex in elementary school because the dropped out student is deprived of subsequent education and progress. To this end, this qualitative article aimed to identify the causes of dropout of elementary students. In-depth and semi-structured interviews were employed. The statistical population consisted of dropped out students and their parents. A sample of 37 was selected using purposive sampling and theoretical saturation.Datawere collected using the grounded theory in three stages: coding (open), procedural, and selective. Finally, 8 main categories were identified, developed through a paradigmatic model, known as integrated poverty of the rural environment as a dropout field. According to the findings, different types of "economic challenges" were found as the causes. Other factors such as "specific cultural beliefs" and "tribal conflicts" were also effective in dropout. Intervening variables were family disorganization, improper interactive environment between teacher and student, and internally and externally educational environment which led to certain strategies and approaches such as frequent absences, lack of interest in studying, and blame of academic promotion system, all known as education harms. Finally, these factors led to certain consequences including education uselessness, adequacy of literacy, dropout promotion, all known as literacy disbelief.         

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dropout
  • students
  • School
  • family
  • Grounded theory

مراجع

استراوس، اَنسِیلم، کربین، جولیت (1391). مبانی پژوهش کیفی فنون و مراحل تولید نظریۀ زمینه‌ایی. ترجمه: ابراهیم افشار، تهران، نی.
اسکات، جان و لوپز خوزه (1385). ساخت اجتماعی واقعیت. ترجمه: حسین قاضیان، نشر نی.
آندرو میلنر و جف بر اویت (1385). درآمدی بر نظریۀ فرهنگی معاصر. ترجمه: جمال محمدی. تهران، نشر ققنوس.
بوردیو، پیتر (1381). نظریۀ کنش، دلایل عملی و انتخاب عقلانی. مترجم: سیدمرتضی مردیها. انتشارات نقش و نگار.
ریتزر، جورج (1384). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمه: محسن ثلاثی، انتشارات علمی.
ریتزر، جورج (1392). نظریه‌های جامعه‌شناسی و ریشه‌های کلاسیک آن. ترجمه: خلیل میرزایی و علی بقایی سرابی. نشر جامعه‌شناسان.
شارع‌پور، محمود (1386). جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، تهران، سمت
شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا (1395). آمار ترک تحصیل همچنان درشت و متأثرکننده؛ آیا در نظام آموزشی اسلام "ازدواج" از عوامل ترک تحصیل محسوب می‌شود؟!. سایت شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا. (http://dana.ir)
ممتاز نیوز (1394). ترک تحصیل دانش‌آموزان، مساله‌ای دردآور. سایت ممتاز نیوز. (http://www.momtaznews.com)
فلیک، اووه (1391). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه: هادی جلیلی، تهران، نشر نی.
گرنفل، مایکل (1389). مفاهیم کلیدی بوردیو. ترجمه: محمد مهدی لبیبی، تهران، افکار.
گلشن فومنی، محمد رسول (1384). جامعه‌شناسی آموزش و پرورش. تهران، نشر دوران.
محمدپور احمد (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش، جلد 1. نشر جامعه‌شناسان.
محمدپور احمد (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش، جلد 2. نشر جامعه‌شناسان.
محمدی، بیوک (1387). درآمدی بر روش تحقیق کیفی. پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نیومن، ویلیام لاورنس (1389). شیوه‌های پژوهش اجتماعی: رویکردهای کیفی و کمی. ترجمه: حسن دانایی فرد و سید حسن کاظمی، مهربان نشر.
 
Abid Siddiqui, Mohd, Dul Mujiaba, Afa . (2014). A Study of Drop-out rate in Primary Schools of Poonch District of Jammu and Kashmir. International Journal of Multidisciplinary Research and Development, 1(7): 226-230.
Gul, R., Arshad Ali, G. (2014). Causes of Dropout Rate in Government High Schools (male). Indian journal of education & information management, Volume 2, Issue 1.
Hernæs, Qystein, Markussen, Simen, Røed, Knut. (2016). Can Welfare Conditionality Combat High School Dropout? IZA Discussion Paper No. 9644.
Hadley, S. (2010). Seasonality and Access to Education: the case of primary education in sub-Saharan Africa, CREATE Pathways to Access. Research Monograph, No. 31, Brighton: University of Sussex.
Gul, Rani, Ali, Arshad. (2013). Causes of Dropout Rate in Government High Schools (Male). American International Journal of Research in Humanities, Arts and Social Sciences. Available online at http://www.iasir.net.
Gouda, M, Sateesh, Sekher, T.V. (2014). Factors Leading to School Dropouts in India: An Analysis of National Family Health Survey-3 Data, IOSR. Journal of Research & Method in Education, Volume 4, PP 75-83.
Joubish, Muhammad Farooq & Muhammad Ashraf, Khurram. (2011). Determining the Factors Influencing the Drop out in Government Primary Schools of Karachi. Middle-East Journal of Scientific Research, 7 (3): 417-420.
Jana, Mrityunjoy, Khan, Ansar, Chatterjee, Soumendu, Nityananda Sar, Das Arosikha . (2014). Dropout Rate at Elementary Level in Two Primary Schools of Backward Area, Paschim Medinipur, West Bengal: A Comparative Approach. American Journal of Educational Research, Vol. 2, No. 12.
Mishra, J. Pratibha (2014). Family Etiology of School Dropouts: A Psychosocial Study. International Journal of Language & Linguistics, Vol. 1, No. 1; June.
Melissa, Adelman, Miguel Székely. (2015). School Dropout in Central America An Overview of Trends, Causes, Consequences, and Promising Interventions. Policy Research Working Paper, 7561.
Okumu Mike, Ibrahim. (2008). Socioeconomic Determinants of Primary School Dropout: The Logistic Model Analysis. Economic Policy Research Centre, Research Series No. 54.
Şahin, Şeyma, Zeynep, Arseven, Abdurrahman Kılıç. (2016). Causes of Student Absenteeism and School Dropouts. International Journal of Instruction, Vol.9, No.1.
Shahidul, S. M. Zehadul Karim., A. H. M. (2015). FACTORS CONTRIBUTING TO SCHOOL DROPOUT AMONG THE GIRLS: A REVIEW OF ITERATURE. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences, Vol. 3 No. 2, 2015.
UNESCO (2013). Driving home education and not just literacy.Retrieved on 15-8-2013 from: http:// arvisusi.wordpress.com/tag/unesco/.
World Bank (2009). Education at a Glance: Bangladesh. Washington D.C. The World Bank.
World Bank, (2003). Financing Education in Developing Countries. Washington D.C: World Bank Publication.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار