بازتعریف جامعه‌شناختی مفهوم محله از نگاه ساکنان: مطالعۀ پدیدارشناسی محلۀ کن منطقۀ 5 شهر تهران

نوع مقاله : پژوهشی : پژوهش دانشگاهی از گرنت (نام دانشگاه، معاونت یا مؤسسه پژوهشی دانشگاهی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استاد جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

در عصر حاضر "شهرنشینی" به مثابۀ یکی از پدیده‌های اجتماعی که می‌تواند زمینه‌ساز توسعه باشد و خود معلول توسعه است، از ضروریات زندگی محسوب می‌شود. شهر را نه ساختمان‌ها و مبلمان شهری بلکه تعاملات شهروندان و حس شهروندی می‌سازد و به آن هویت می‌بخشد. محله خردترین واحد در یک نظام شهری است. این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال است که در یک پهنۀ وجود، چه مؤلفه‌هایی سبب می‌شود ساکنان، ادراک زیستن در محله را داشته باشند. هدف مقاله بازتعریف مفهوم محله در ذهن ساکنان آن و روش مورد استفاده پدیدارشناسی توصیفی است. جامعۀ مورد مطالعه محلۀ کن واقع در منطقۀ 5 شهر تهران است. تعداد شرکت‌کنندگان در مصاحبه‌ها 32 نفر بوده‌اند و از اشباع نظری نیز استفاده شده است. در این مقاله مفاهیم و نظریه‌های پاتنام، کولی، لینچ، شولتز و راپاپورت نیز به کار برده شده است. از بررسی و تحلیل مصاحبه‌های انجام‌شده، سه درون‌مایۀ اصلی "هویت‌بخشی"، "سرمایۀ اجتماعی" و "امر ذهنی" به دست آمده است که ترکیب این سه درون‌مایه، تعریف "محله" در ذهن ساکنان کن است. تفسیر اطلاعات نشان می‌دهد که تنها نمی‌توان از منطق اعتباری و کالبدی به پدیدۀ محله نگریست. شاخص‌های غیر کالبدی در تشخیص و ماهیت محله نقش اساسی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological Redefinition of the Concept of Neighborhood from the Residents' Viewpoint: A Phenomenological Study of Kan Neighborhood in District 5 of Tehran

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Maedeh Ghorashi 1
  • Mostafa Azkia 2
  • Seyed Mohammad Sadegh Mahdavi 2
1 PhD Candidate, Department of Sociology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran
2 Professor of Sociology, Department of Sociology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran
چکیده [English]

Urbanization is regarded as one of the necessities of life in the present era. It is a social phenomenon that can pave the way for development and is itself a product of development. It is not the urban buildings and furniture that make up a city; rather, what makes up a city and gives it identity is the interactions among citizens and the sense of citizenship. A neighborhood is the smallest unit of urban organization. This study aims at redefining the concept of neighborhood in the minds of its residents. The method used was descriptive phenomenology. The population under study was Kan neighborhood in District 5 of Tehran, Iran. The number of interviewees was 32, and the theoretical saturation method was used in sampling. Moreover, concepts and theories from Putnam, Cooley, Lynch, Schwartz, and Rapoport were used. The analysis of the interviews revealed three main themes: granting identity, social capital, and subjectivity. A combination of these three themes makes up the definition of neighborhood in the minds of the residents of Kan neighborhood. The interpretation of data revealed that neighborhood is a phenomenon that cannot be considered merely in physical or abstract terms; there are non-physical factors essential in its identification and nature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Neighborhood
  • phenomenology
  • Granting Identity
  • Social capital
  • subjectivity