بررسی تأثیر بازارچه های مرزی بر کیفیت زندگی روستاییان مرزنشین (مورد مطالعه: بازارچه های مرزی و روستاهای شهرستان مریوان)

نوع مقاله : پژوهشی : پژوهش دانشگاهی از گرنت (نام دانشگاه، معاونت یا مؤسسه پژوهشی دانشگاهی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مطالعات توسعۀ اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد توسعۀ جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

در پژوهش حاضر، به برررسی تأثیر بازارچه­های مرزی بر کیفیت زندگی روستاییان مرزنشین شهرستان مریوان پرداخته شده است. سؤال اصلی تحقیق این است که بازارچه‏های مرزی چه تأثیری بر کیفیت زندگی روستاییان مرزنشین داشته­اند؟ جهت سنجش مفهوم کیفیت زندگی، با توجه به پیشینۀ تجربی و ادبیات نظری، چهار بعد کیفیت زندگی (اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و روانی) با متغیرهای آن بررسی شده است. روش پژوهش، «ترکیبی»، تلفیقی از روش­های کمی (پیمایش) و کیفی (مصاحبۀ فردی عمیق و گروهی) است. حجم نمونه، 304 نفر از افراد ساکن در روستاهای شهرستان مریوان (نزدیک و دور از بازارچه‏ها) است. با 10 نفر از افراد نمونه جهت تکمیل یافته‏ها، مصاحبۀ فردیِ عمیق صورت گرفت. یافته­ها نشان می‏دهند وقتی کیفیت زندگی با مؤلفه­های مختلف آن، از جمله مسکن، درآمد، تعاملات و گرایش­های فرهنگی، اعتماد بین‌شخصی، مشارکت اجتماعی و احساس بهزیستی روانی سنجیده می­شود، بازارچه­ها تأثیر مثبت و منفی متفاوتی بر کیفیت زندگی روستاییان مرزنشین نزدیک به بازارچه‏ها دارند. همچنین مصاحبه‏ها نشان می‏دهد که در شرایط کنونی به‌ صورت نابرابر، فقط گروه‏های خاصی از مرزنشینان (به‌ویژه شهرنشینان و تاجران یا صاحب بارها) از مزایای تأسیس بازارچه­ها سود می‏برند، لذا باید سازوکارهای ممکن جهت افزایش مشارکت روستاییان مرزنشین در فعالیت بازارچه‏ها فراهم شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Impact assessment of frontier markets on quality of life of frontier rurals (Case of border markets and selected villages in the Marivan city)

نویسندگان [English]

  • Hossein Mirzaie 1
  • Sirwan Abedezadeh 2
1 Associate Professor of Sociology, Department of Social Development Studies, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
2 M.A of Rural Development, Department of Social Development Studies, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

In this research, the focus is on the impact assessment of markets frontier on quality of life frontiers rural living in Marivan city in Kurdstan province. The central question in this research, frontier markets is: what dose effect on the quality of life of frontier rurals? Also considering the experience background and theoretical literature, four aspect of the quality of life (economic, social, cultural and psychological) have been worked with. Research method is miature of quantative method (survey) and qualitative (individual and group interview). Sample content includes 304 people from near and remote villages. Also with 10 subjects to complete the sample, the depth individual interviews were conducted. The results indicate that when the quality of life is evaluated with different catigories of aspects including housing, income, interrelationships and cultural values, interpersonal trust, social partnership and well-bing, markets have different effects on the life of the frontiers rural. As a result, the interviews indicate that in these circumstances on unequally only certain groups of rural frontiers (city dwellers and tradesmen or load oners) use the advantages of building markets, so appropriate atmosphere for increasing the villages attendance in market activities should be provided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Border markets
  • frontier rurals
  • Marivan City
  • quality of life

مراجع

ادارۀ جهاد کشاورزی شهرستان مریوان، 1392
اسماعیل زاده، خالد (1387). بررسی جایگاه بازارچه­های مشترک مرزی در وضعیت رفاهی مرزنشینان، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
آیین نامه اجرایی بازارچه­های مرزی (1371). ادارۀ کل مقررات صادرات و واردات بازرگانی کشور.
رکن الدین افتخاری، عبدالرضا و همکاران (1387). ارزیابی آثار اقتصادی بازارچه­های مرزی بازتاب­های توسعۀ مناطق مرزی، مطالعۀ موردی: بازارچۀ مرزی شیخ صالح شهرستان ثلاث باباجانی (استان کرمانشاه). ژئوپلیتیک- سال چهارم، شمارۀ 2.
سایت مرکز آمار: www.amar.org.ir
شرافت، سجاد و یاری، مجید (1391). نقش بازارچه­های مرزی در توسعۀ روستایی مناطق مرزی (مورد مطالعه: بازارچه مرزی مهران). همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت: چالش­ها و رهیافت­ها، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا (1388). کیفیت زندگی: شاخص توسعۀ اجتماعی، تهران: نشر شیرازه.
قادری حاجت، مصطفی و همکاران (1389). تبیین نقش بازارچه­های مرزی در امنیت و توسعۀ پایدار نواحی پیرامون، مطالعۀ موردی: بازارچه­های مرزی استان خراسان جنوبی. ژئوپلیتیک- سال ششم، شمارۀ 3 
مراتب، مریم (1384). نگاهی به منطقه آزاد ارس، استانداری آذربایجان غربی.
وزارت بازرگانی (1379). تحلیلی از وضعیت بازارچه‏های مشترک مرزی، از آغاز فعالیت تاکنون، معاونت برنامه‏ریزی و بررسی‏های اقتصادی، دفتر پژوهش و بررسی‏های اقتصادی.
 
Baldwin, S & Godfrey, C & Propper, C (1994). Quality of life: perspectives and policies, USA and Canada by Routledge.
Chambers, M & Swain, D (2006). Quality indicators for progress: A Guide to Community Quality of life Assessments,social indicators research series, volume 28. Best CasesII, 267-322.
Diener, E (2000). Subjective Well- being: The Science Of happiness and a proposal for a national index. American Psychologist, 55, 34-43.
Fayers, P & Machin, D (2000). Quality of life: assessment, analisis and interpretation, London.
Ivo, Grgic & Zimbrek, Tito & Miroslav tratnik & jriko markovina and josip juracak (2009). Quality of life in rural areas of Croatia: to stay or to leave? African journal of agricultural research, vol. 5 (8).
Lee, Yung, Jaan (2005), subjective quality of lif measurement in Taipei, Building and Envirronment, 43.
Moons, Pn& et al (2005). Critique on the conceptualization of quality of life: A review and evaluation of different conceptual approaches. International Journal Of nursing Studies. 43. P. 891.
Parse, R .R (1994 ). Quality of life: sciencing and living the Art of Human Becoming , Nursing science Quarterly, Vol. 7 (1).
Phillips, D (2006). Quality of life: concept, policy and practice, London, Routledge.
Schalock, R.L (2004). The concept of quality of life: what we know and do not know, journal of intellectual disability research, vol 48, 3. 203- 216.
Schuessler, K,F. Fisher, G.A ( 1985 ).Quality of life research and sociology. Annual review of sociology, Vol: 11 :pp 129 – 49.
Smith, A.E (2000 ). Quality of life: a review, Education and Ageing, Vol 15 ( 3): 419 – 433.
Wood, D.S (1999). Assessing quality of life in clinical research from where have we come and where are we going. Journal Of clinical epidemiology. 52. P. 355-363.
 
 
 
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پاییز و زمستان
مهر 1393
صفحه 255-278

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار