ارتباط فرهنگ فقر و آسیب‌گرایی زنان حاشیه‌نشین شهری (مورد مطالعه: منطقۀ دیزج شهر همدان)

نوع مقاله : پژوهشی : پژوهش دانشگاهی از گرنت (نام دانشگاه، معاونت یا مؤسسه پژوهشی دانشگاهی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مطالعات توسعۀ اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد توسعۀ اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

در ادبیات آسیب‌شناسی اجتماعی، یکی از مؤلفه‌های بدیهی رفتارهای انحرافی، کمبودهای مادی و ضعف اقتصادی است. به همین میزان نقش عوامل غیرمادی و فرهنگی، فرعی انگاشته شده است. در این پژوهش ارتباط مهمترین مؤلفه‌های "فرهنگ فقر" (نظریه­ای پذیرفته‌شده در ادبیات توسعه) با میزان آسیب‌گرایی زنان حاشیه­نشین شهری بررسی می‌شود. جامعۀ آماری پژوهش با ویژگی­هایی که اسکار لوئیس برای پیدایی و رشد فرهنگ فقر بر می‌شمرد مطابقت دارد. نمونۀ تحقیق 383 نفر از زنان مبتلا و مبرا از آسیب­اند که با استفاده از پرسشنامه، اطلاعات مربوط به ایشان جمع‌آوری شده است. در بررسی انواع آسیب‌ها؛ "اعتیاد"، "خودکشی"، "دزدی" و "تن‌فروشی" به ترتیب اولویت، بیشترین فراوانی را در منطقۀ مورد پژوهش دارند. یافته‌ها نشان می‌دهد برخی از صفات غالب فرهنگ فقر، در خانواده‌های افراد آسیب‌‌دیده وجود دارد. نگرش‌ها و رفتارهای موسوم به فرهنگ فقر اعم از بی­انضباطی، بی‌تعهدی و جمع‌گریزی، مقوّم و ترغیب‌کنندۀ زنان مورد بررسی به سوی آسیب‌های خاص است. افراد مبتلا (زنان آسیب‌دیده) نسبت به افراد مبرا (زنان فاقد آسیب) بیشتر گرفتار فرهنگ و باورهای فقرگرایانه­اند. به بیانی روشن‌تر، فقر از طریق مؤلفه‌های فرهنگی شامل نابسامانی اقتصادی، بی‌تفاوتی اجتماعی، نابسامانی خانوادگی و ناامیدی، به ایجاد و افزایش آسیب در نمونۀ مورد مطالعه منجر شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

‘Culture of poverty’ and deviant behavior of marginalized urban wome

نویسندگان [English]

  • Moosa Anbari 1
  • Sarah Baghai 2
1 Associate Professor of Sociology, Department of Social Development Studies, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran
2 M.A of Social Development, Department of Social Development Studies, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

One of the most obvious causes of deviant behaviors is considered deficiencies and material weaknesses in the economy. As a result, the degree of spiritual and cultural factors are neglected. In this paper, the relation between the most important component of the "culture of poverty" (as a concept has been developed in the literature) and behavior of marginalized urban women are examined. The study sample included 383 women, including victims. Through a questionnaire, information about them has collected. Based on the findings, "addiction", "suicide", "theft" and "prostitution" in order of priority, are the frequent in the studied area. There have been a number of attributes in theory of poverty among victim women and families. In fact, the attitudes and behavior of the so-called culture of poverty include disciplinary, commitment and total avoidance of women have led them to certain injury. In clearer words, poverty is affected by cultural factors, including economic chaos, social apathy, family chaos and despair.

کلیدواژه‌ها [English]

  • deviance
  • marginalization
  • theory of poverty culture
  • Women

مراجع

ازکیا، مصطفی (1381). فقر، آسیب­پذیری و توسعه (مطالعۀ موردی منطقۀ روستایی گرمسار). نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 20.
افخم حکیمی، سودابه (1354). فرهنگ فقر. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد تعاون.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1386). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. چاپ چهاردهم، تهران، نشر آگه.
شادی‌طلب، ژاله و گرایی‌نژاد، علیرضا (1383). فقر زنان سرپرست خانوار. فصلنامۀ زن در توسعه و سیاست، شمارۀ 8.
شادی طلب، ژاله؛ وهابی، معصومه؛ ورمزیار، حسن (1384). فقر درآمدی تنها یک جنبه از فقر زنان سرپرست خانوار. فصلنامۀ رفاه اجتماعی، شمارۀ 17.
شکوری، علی؛ رفعت­جاه، مریم؛ جعفری، معصومه (1386). مؤلفه­های توانمندی زنان و تبیین عوامل مؤثر بر آن­ها. فصلنامۀ پژوهش زنان، سال پنجم، شمارۀ 1.
طالب، مهدی؛ فیروزآبادی، سیداحمد و پیری، صدیقه (1390). مسئله‌شناسی فقر از دیدگاه زنان و دختران روستایی (مطالعۀ موردی روستای گنبد پیر محمد از توابع شهرستان ملکشاهی استان ایلام). فصلنامۀ پژوهش زنان، سال نهم، شمارۀ 2.
علیزاده گرجی، آزاده (1386).بررسی عوامل جمعیتی و اجتماعی مؤثر بر فقر مادی با رویکرد جنسیتی (فقر و جنسیت). پایان­نامۀ کارشناسی ارشد جمعیت شناسی.
عنبری، موسی (1389). بررسی تحولات کیفیت زندگی در ایران 1385-1365. مجلۀ توسعۀ روستایی، دانشگاه تهران، دورۀ دوم، شمارۀ اول.
فاضلی، نعمت‌الله(1385). نشست "بررسی فرهنگ فقر" در گروه سیاست اجتماعی انجمن جامعه‌شناسی.
فیروزآبادی، سیداحمد (1389). وضعیت طرد اجتماعی زنان فقیر روستایی. مجلۀ بررسی مسائل اجتماعی ایران، دورۀ اول، شمارۀ 1.
لوئیس، اسکار (1364). پدرو مارتینز. ترجمۀ: حشمت‌الله کامرانی. چ اول، تهران، نشر ایران یاد.
لوئیس، اسکار (1974). فرزندان سانچز. ترجمۀ: حشمت‌الله کامرانی. چ اول، تهران، هرمس.
لوئیس، اسکار (1353). فرهنگ فقر. ترجمۀ: مهدی ثریا. نامۀ علوم اجتماعی، دورۀ 1، شمارۀ 4،137-124.
لوئیس، اسکار (1365). فرهنگ فقر. ترجمۀ: رجبعلی حاسبی. نشر نوبل تبریز.
محمدی، محمد­علی (1389-1388).طرح: فرا­تحلیل پژوهش­های انجام‌شده در حوزۀ فقر. گروه پژوهشی رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی شهید بهشتی.
Oscar، lewis (1974). the children of sanchez -autobiography of Mexican family,penguin books.
Encyclopedia of sociology.
http://vista.ir/article/229449 (مقالۀ­ بی پناهی زنان در برابر آسیب‌های اجتماعی)
 
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پاییز و زمستان
مهر 1393
صفحه 209-232

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار