باروری ایده‌آل؛ تفاوت های روستا/شهری و عوامل مرتبط با آن (مورد مطالعه: افراد در شُرُف ازدواج مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی منتخب شهر کرمانشاه)

نوع مقاله : پژوهشی : پژوهش دانشگاهی از گرنت (نام دانشگاه، معاونت یا مؤسسه پژوهشی دانشگاهی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جمعیت شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار جمعیت شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 کارشناس ارشد جامعه شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

در دهه­ های اخیر باروری در کل کشور با روند کاهشی مواجه بوده است. کاهش باروری در نقاط روستایی نیز با فاصله­ای زمانی بعد از نقاط شهری رخ داده است ولی سطوح باروری آن دو متفاوت است. هدف مطالعۀ حاضر بررسی تفاوت­های روستا شهری باروری ایده­ آل و تعیین‌کننده­ های آن است. روش تحقیق پژوهش حاضر پیمایش، جامعۀ آماری تمامی افراد در شُرُف ازدواج مراجعه­ کننده به مراکز بهداشتی منتخب شهر کرمانشاه و نمونۀ آماری در برگیرندۀ 400 نفر از افراد مذکور است. داده­ ها از طریق پرسشنامۀ ساخت­یافته گردآوری شده است. یافته­ ها نشان می­ دهد که تنها متغیر سطح تحصیلات مادر بر باروری ایده­ آل افراد ساکن شهر اثر معناداری دارد. نتایج همچنین گویای این مطلب است که سطح تحصیلات پاسخگو، سطح تحصیلات مادر، وضعیت اشتغال و میزان درآمد خانواده بر اندازۀ ایده ­آل باروری در میان روستاییان اثر معناداری دارد. مدل استفاده‌شده در مجموع، حدود 32 درصد از واریانس باروری ایده­ آل ساکنان روستا را تبیین می­کند. نتایج نشان می­دهد بسترها و زمینه­ های اقتصادی- اجتماعی ساکنان روستا و شهر متفاوت است. این موضوع به آسیب­ پذیرتر شدن روستاییان در مقابل برنامه­ های جمعیتیِ نادرست خواهد انجامید. بنابراین، روستاییان در سیاست­گذاری­ های جمعیتی توجه خاص خود را می­ طلبند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ideal fertility, the differences between rural/urban and its related factors (Case of individuals attended for the pre-marriage medical test in Kermanshah city)

نویسندگان [English]

  • Serajeddin Mahmoudiani 1
  • Hossein Mahmoudian 2
  • Soheila Shahriari 3
1 PhD Candidate of Demography, Department of Demography, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Demography, Department of Demography, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
3 M.A of Sociology, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabatabaie University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Total fertility has declined in Iran in recent decades. Reduced fertility occurred in rural areas after urban areas with an interval. However, they have different fertility levels. The aim of the present study is to investigate the differences between rural and urban ideal fertility and its determinants. Target population consists men and women who attended selected health centers for the pre-marriage medical test. The research method is survey and a sample of 400 individuals are interviewed. Results showed that maternal education level has a significant effect on ideal fertility in urban areas. The results also suggest that the respondent's education level, mother's education level, employment status and family income have significant effect on the size of the ideal fertility among the villagers. Finally, the used model explaine about 32% of the variance of ideal fertility among villagers. The findings also showed that socio-economic context of rural and urban residents are different. So, residents of the village in the face with the wrong population programs are more vulnerable. The villagers demand special attention in population policy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • fertility in village
  • ideal fertility
  • individuals in the threshold of marriage
  • Kermanshah
  • place of residence

مراجع

حسینی، حاتم؛ بگی، بلال (1393). تعیین‌کننده­های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و جمعیت­شناختی تمایلات فرزندآوری زنان همسردار مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی-درمانی همدان در سال 1391. ماهنامۀ علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، سال هجدم، شمارۀ اول، صص 43-35.
حسینی، حاتم؛ عرفانی، امیر؛ پاک­سرشت، سلیمان؛ بگی، بلال (1391). نیاز برآورده نشده بهداشت بارداری و تعیین­کننده­های آن در میان زنان کرد شهر مهاباد. زن در توسعه و سیاست، دورۀ 10، شمارۀ 2، صص 86-65.
رازقی­نصرآباد، حجیه­بی­بی؛ میرزایی، محمد (1391). شکاف بین شمار فرزندان موجود و ایده­آل در استان­های منتخب سمنان، کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان. نامۀ انجمن جمعیت­شناسی ایران، سال هفتم، شمارۀ 13، صص 176-149.
عباسی­شواری، محمدجلال (1380). همگرایی رفتارهای باروری در ایران؛ میزان، روند و الگوی باروری در استان­های کشور در سال­های 1351 و 1375. نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 18، صص 231-201.
عباسی­شوازی، محمدجلال؛ خواجه­صالحی، زهره (1392). سنجش تأثیر استقلال، مشارکت اجتماعی و تحصیلات زنان بر تمایل به فرزندآوری (مطالعۀ موردی شهر سیرجان). زن در توسعه و سیاست، دورۀ 11، شمارۀ 1، صص 64-45.
عباسی­شوازی، محمدجلال؛ مک­دونالد، پیتر؛ حسینی­چاوشی، میمنت؛ کاوه­فیروز، زینب (1381). بررسی دیدگاه زنان درمورد رفتارهای باروری در استان یزد با استفاده از روش­های کیفی. نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 20، صص 203-169.
عباسی­شوازی، محمدجلال؛ صادقی، رسول؛ محمودیانی­گیلان، سراج­الدین (1391). مرور تحقیقات و مطالعات جوانان در ایران: خلأهای تحقیقاتی و الزامات سیاستی. تهران: برنامۀ همکاری دانشگاه تهران و صندوق جمعیت سازمان ملل.
عباسی­شوازی، محمدجلال؛ حسینی­چتوشی، میمنت؛ مک­دونالد، پیتر؛ دلاور، بهرام (1383). تحولات باروری در ایران: شواهدی از چار استان منتخب. تهران: وزارت بهداشت، درمان و اموزش پزشکی.
محمودیان، حسین (1379). پژوهشی در زمینه­های نظری و نتایج تجربی مهاجرت و باروری. نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 15، صص 164-147
مرکز آمار ایران (1390). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390. تهران: مرکز آمار ایران.
 
Abbasi –Shavazi, M.J, and McDonald, P. (2005). National and provincial-level fertility trends in Iran 1972- 2000. Working Paper in Demography, No. 94, Canberra: Australian National University.
Abbasi –Shavazi, M.J. (2000). Effects of marital fertility nuptiality on fertility transition in the Islamic Republic of Iran 1976-1986. Working Paper in Demography, NO.84, Canberra: Australian National University.
Adsera, A. (2006). Differences in desired and actual fertility: An economic analysis of the Spanish case. Rev Econ Household, 4: 75-95.
Basten, S. Sobotka, T. and Zeman, K. (2013). Future fertility in low fertility countries. Vienna: Institute of Demography.
Bongaarts, J, and Potter, R, G, (2011). Fertility, Biology, and Behavior: An Analysis of the Proximate Determinants (Studies in Population). Oxford: University Press.
Caldwell, J. (1976). Toward a restatement of demographic transition theory. Population and development review, 2: 321-366.
Casterline, J. (2001). Diffusion processes and fertility transition: selected perspectives. National research council. Available from the national academies press at: http//www.nap. edu/catalog/10228.htm.
Cleland, J. (2001). Diffusion Processes and Fertility Transition. Washington D.C: National Academies Press.
Cochrane, S.H. Khan, M.A and Osheba, I.K. (1990). Education, income, and desired fertility in Egypt: A revised perspective. Economic Development and Cultural Change, 38 (2): 313-339.
Easterlin, R. A., (1985). The fertility revolution. Chicago: The Chicago University press.
Hagewen. K. J and Morgan. PH, (2005). Intended and ideal family size in the United States, 1970-2002, Population and development review:31(3): 507-527.
Heiland, F, Prskawetz, A, and Sanderson, W.C. (2008). Are individual’s desired family size stable? Evidence from West German panel data, European Journal of Population, 24(2): 129-156.
Kreyenfeld, M and Konietzka (2008). Demographic change in Germany. New York: Springer science+business Media Press.
McNamee, C.B. (2009). Wanted and unwanted fertility in Bolivia: Does ethnicity matter?. International Perspectives on Sexual and Reproductive Health, 35(4): 166-175.
Ojakaa, D (2008). The fertility transition in Kenya: Patterns and determinants. Dissertation of Doctor of Philosophy, Johns Hopkins University, University de Montreal.
Pebley, A.R, Delgado, H and Brinemann, E (1979). Fertility desires and child mortality experience among Guatemalan women. Studies in family planning, 10(4): 129-136.
Reed, H. Briere, R. and Casterline, J. (1999). The role of diffusion processes in fertility change in developing countries. National Research Council. Available in: http//www.nap. edu/ catalog. php ? record_id=6475
Robinson, C, W (1997). The economic theory of fertility over three decades. Population studies, 51(1): 63-74.
Rogers, E. M. (1995). Diffusion of innovation. The Free Press New York
Shah. N.M, Shah, M.A, and Radovanovic, Z (1998). Patterns of desired fertility and contraceptive use in Kuwait, International family planning perspectives, 24(3): 133-138.
Thamson, E, McDonald, E and Bumpass, L. (1990). Fertility desires and fertility: hers, his and theirs. Demography, 27(4): 579-588.
Unger, J.B, and Molina, G.B. (1999). Educational differences in desired family size and attitudes toward childbearing in Latina women. Population and Environment, 20(4): 343-351.
Van de Kaa, D. J. (1996). Anchored Narratives: The Story and Findings of Half a Century of Research into the Determinants of Fertility. Population Studies, 50(3): 389-432.
Withers, M.H (2009). Fertility preferences, intentions and outcomes: A mixed-methods study of fertility in a Balinese village. Dissertation of Doctor of Philosophy in public health, University of California.
 
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پاییز و زمستان
مهر 1393
صفحه 193-208

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار