تحلیل جامعه شناختی پیامدهای ورود عناصر مدرن به کردستان (بررسی موردی: مناطق روستایی موکریان)

نویسندگان

1 استاد جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.

2 دکتری جامعه‌شناسی توسعه روستایی

چکیده

During last century and in a period of time called modern history of Iran, we have seen different changes in life of urban communities as whole, and urban and rural Kurdistan in particular. The range and power of such changes has been in such a level that we can claim that has changed the “life world” of Iranians considerably. Our field study faces in one way with a weak efforts of first generation for keeping of traditional values, for example; in the fields of religion, family and sociocultural problems, and on the other side face with double efforts of new generation who has made more adaption with modern elements like; new education, mass media, secular values and urban life values with orientation toward consuming and welfare. However, it must be mentioned that all human societies among them Kurdistan involves dynamic and consistent process of “detradtionalisation and traditionalisation.” This research has been done during two years and with studding and consistent referring to almost thirty villages of region called” Mukerian” located in south of west Azerbaijan. Dates of this research considering sociocultural peculiarities of studied rural by using qualitative methods and grounded theory and applying techniques like; deep interviews, oral history and field participation. Theoretically, new theories of modernization and some of theories which related to interpretive sociology have been our guidance and especially Engellhart’s theory of values evolution, new theory of modernization and reflexive modernity of Giddens have formed our conceptual framework. Anyway, observation, studies and “ lived experience” of researcher shows the happening of different “objective- subjective” kind of changes in the “ life world” of Kurdish rural under influence of environmental conditions, locating in border age and neighboring with Iraq and Turkey, historical, political and cultural conditions of geographical region called” Mukerian”, in different fields; “religion and spiritual values” ,social interactions, both inter and intra group relations, relation of couples, parents and their offspring, love and sexual issues, divorce, marriage and related traditions, in the fields of economic and livestock of rural” life style, including; house decorations and material used for building, decorative and cosmetic materials and… also in the field of cultural and ethnic changes, attention paid to clothing and music, art and literature and other ethnic and identity symbols, all show” modernizing of rural man .In fact we in one side observing “ creation of some new and modern traditions’ and in the other “ modernizing of some old traditions” in Iranian rural community and so in Kurdistan. All such changes guided us toward our field theory which we have called it “rural pseudo-modernism with Kurdish Iranian characteristics”.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Socio-historical analysis of outcomes of modern elements in Kurdish (Rural areas of Mokerian)

نویسندگان [English]

  • Mostafa Azkia 1
  • Rashid Ahmadrash 2
1
2
چکیده [English]

نزدیک به یک قرن و در دوره تاریخ معاصر ایران، شاهد تغییرات عمده‌ای در جنبه‌های مختلف زندگی جامعه شهری و روستایی ایران، به طور کلی و جامعه شهری و روستایی کردستان به طور اخص بوده‌ایم. دامنه و شدت تغییرات مذکور، تا حدی بوده که می‌توان ادعا کرد "زیست-جهان" فرد ایرانی را به نحو فراوانی دگرگون کرده است. جامعه مورد بررسی ما نیز با تلاش کم نسل اول برای حفظ ارزش‌های سنتی، برای نمونه در حوزه‌های مذهب، خانواده، مسایل فرهنگی و اجتماعی و نیز با تلاش مضاعف نسل جوان جامعه روبروست که سازگاری بسیار بیشتری با عناصر مدرنی مانند تحصیلات نوین، رسانه‌های گروهی، ارزش‌های دنیوی و مظاهر زندگی شهری با رویکرد مصرف و رفاه دارد. اما شایان ذکر است که همه جوامع انسانی و از جمله، جامعه کردستان درگیر فرایند پویا، همیشگی و توأمان "سنت‌زدایی و سنت‌سازی" است. پژوهش حاضر در حدود دو سال و با مراجعه مستمر به حدود هشتاد روستای مختلف منطقه موکریان، واقع در جنوب استان آذربایجان غربی انجام شده است. داده-های پژوهش حاضر با توجه به ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه روستایی مذکور، با استفاده از روش نظریه زمینه‌ای و فنون مصاحبه‌های عمیق، تاریخ شفاهی و مشارکت میدانی جمع‌آوری شده است. به لحاظ نظری، نظریه‌های‌ جدید نوسازی و نیز برخی از نظریه‌های مرتبط با جامعه‌شناسی تفسیری، راهنمای نظری بوده و به طور مشخص، نظریه تحول ارزشی اینگلهارت، نظریه‌های نوین نوسازی و مدرنیته بازاندیشی شده گیدنز، چهارچوب مفهومی‌ پژوهش حاضر را تشکیل داده‌ است. به هر حال، مشاهدات، بررسی‌ها و "تجربه زیسته" پژوهشگر، بیانگر وقوع تغییرات متعدد و متنوع "ذهنی– عینی" در "زیست ‌جهان" روستایی ایرانی و به‌تبع آن، جامعه روستایی کرد بوده که تحت تأثیر شرایط محیط طبیعی، قرار گرفتن در نوار مرزی و مجاورت با دو کشور عراق و ترکیه، و شرایط تاریخی، سیاسی و فرهنگی خاص منطقه "موکریان"پدید آمده است. تغییرات در حوزه‌های "باورها و ارزش‌‌های معنوی و مذهبی"، "ارتباط و پیوندهای اجتماعی" درون‌گروهی و برون‌گروهی در مسایل مختلف مرتبط با "خانواده" از قبیل روابط اعضای خانواده با یکدیگر، روابط زن و مرد، والدین و فرزندان‌شان، عشق و مسایل جنسی، طلاق، ازدواج و سنت‌‌های مرتبط با آنها، اقتصاد و معیشت روستاییان، "سبک زندگی" شامل مواردی نظیر دکوراسیون منزل، مسکن و مصالح به کار رفته در آن، وسایل آرایشی و تزئینی و غیره و نیز "تغییرات فرهنگی و قومی" در حوزه پوشاک، موسیقی، ادبیات و هنر و نمادهای قومی و هویتی، بیانگر "امروزی‌ شدن" انسان روستایی است. در واقع، شاهد "ایجاد برخی سنت‌‌های امروزی و نوین" و نیز "امروزی و نوین شدن برخی سنت‌های قدیمی" در جامعه روستایی ایران و به‌تبع آن، کردستان هستیم. همه تغییرات فوق، زمینه‌ساز ارائه نظریه زمینه‌ای پژوهش، یعنی "نظریه شبه مدرنیسم روستایی با ویژگی‌های ایرانی-کوردی " شده است.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grounded theory
  • Interpretive Sociology
  • Life-world
  • modernization
  • Pseudo-Modernism
  • Reflexive Modernity.