آسیب‌شناسی بافت سکونتگاهی در حاشیه رودخانه‌ها از نظر اجتماعی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه اصفهان

2 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان

چکیده

فضای روستا، مجموعه‌ای از زیرسیستم‌های مختلف است که هر یک از آنان، ضمن دارا بودن اجزا، عناصر و روابط درونی، نحوه سازمان‌یابی فضای روستا را تعیین می‌کنند. موزونی یا ناموزونی در سازمان‌‌یابی فضای روستایی، می‌تواند در قالب‌های مختلفی جلوه کند. در حال حاضر، یکی از مهمترین ناموزونی‌ها در ساماندهی فضای روستاهای کشور، در نحوه استقرار بافت مسکونی روستا در حاشیه رودخانه‌ها است. راهکارها و سیاست‌هایی که تاکنون برای اصلاح بافت مسکونی روستا در حاشیه رودخانه‌ها ارائه شده، غالباً جزءنگر بوده‌اند، یعنی دلایل بروز مشکلات و راه‌حل‌های مقابله با آنها را در زیرسیستم سکونتگاهی روستا جستجو کرده‌اند. در بررسی حاضر، از دیدگاه سیستمی و با تأکید بر ضرورت جامع‌نگری به مقوله رودخانه در روستاها، بر شناخت مؤلفه‌ها و بردارهای فضایی در آسیب‌شناسی تعیین حریم رودخانه در روستاها تأکید می‌شود، یعنی آسیب‌شناسی رفتار رودخانه، از منظر آسیب‌شناسی سازمان‌یابی فضای روستایی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. جامعه آماری این پژوهش، تعدادی از روستاهای حاشیه رودخانه‌های گرگان‌رود در استان گلستان، ماسوله در استان گیلان، ایجرود در استان زنجان، لایجند در استان اصفهان، شاهرود در استان قزوین و رودخانه‌های جاجرود و کرج در استان تهران را شامل می‌شود. بر اساس نتایج تحقیق، ساماندهی سکونتگاه‌های حاشیه رودخانه‌ها و هدایت آن در طرح‌های هادی روستایی به سوی یک نظم فضایی، می‌تواند آثار پایداری بر اصلاح بافت سکونتگاه‌های روستایی بگذارد و آن را به سوی رفتاری قانون‌مند هدایت کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Surveying residential texture around rivers in social view

نویسندگان [English]

  • Asghar Salehi 1
  • Seyyed Eskandar Seydayi 2
1
2
چکیده [English]

Village atmosphere is made of different subsystems each of which has different elements and internal relations and they determine the way that organization of village atmosphere is made. Harmony and lack of harmony in finding a place in village atmosphere can take different forms. Now, one of the most important aspects of lack of harmony in the villages can be seen in the establishment of residential villages in the border of rivers. Different strategies and policies for improving residential texture of villages have been looked for in details, i.e., they have sought the solutions of the problems in villages’ residential subsystems. In the present study, considering the systemic views and the importance of the role of rivers, we have tried to emphasize the need to have deeply-held views about the role of rivers in villages. In this study the pathological behavior of the river, from the perspective of the rural space organization pathology, has been studied. Statistical society of this study includes a number of villages in the border of rivers like Gorganrood in Golestan province,Masouleh in Gilan province,Ijrood in Zanjan province, Layjand in Esfahan province, Shahrood in Qazvin province, and Karaj in Tehran province. Based on the results of the study, organizing the residential part of border villages and directing them in rural leading plans toward a spatial discipline, can have stable effects on the texture of rural residential and direct it toward a systematic behavior.

کلیدواژه‌ها [English]

  • .
  • pathology
  • Rural Texture
  • Systemic Perspective
  • Village