ارزیابی اثربخشی برنامه پشتیبانی خدمات مالی خرد و صندوق اعتبارات خرد زنان روستایی در ایران

نویسندگان

1 استادیار گروه برنامه‌ریزی و رفاه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد برنامه‌ریزی اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.

چکیده

در پی موفقیت برنامه‌های تأمین مالی خرد در سطح جهان، طرح‌هایی در این زمینه در ایران اجرا شده‌ است. این برنامه‌ها به‌عنوان راهی برای کاهش فقر و ارتقای معیشت شناخته می‌شوند و پیوسته در حال گسترش هستند. توجه به برنامه‌های تأمین مالی خرد و اجرای آنها، ارزیابی اثربخشی‌شان را ضروری می‌سازد. ارزیابی اثربخشی این برنامه‌ها، نه تنها امکان اصلاح رویه‌ها و بهبود عملکرد برنامه‌ها را فراهم می‌کند، بلکه در طراحی برنامه‌های آتی نیز نقش مهمی دارد. در این پژوهش، با مطالعه موردی دو برنامه تأمین ‌مالی ‌خرد، یعنی «صندوق اعتبارت خرد زنان روستایی» و «برنامه پشتیبانی از خدمات مالی خرد روستا» تلاش‌ شده است تا آثار این برنامه‌ها بر شرکت‌کنندگان، به‌ویژه بر سه جنبه از زندگی آنان، یعنی ابعاد مادی فقر، آسیب‌پذیری و توانمندسازی زنان ارزیابی شود. در مطالعه حاضر، از روش‌های کمی و کیفی استفاده شده است. در بخش کمی از شرکت‌کنندگان جدیدتر برنامه‌ها به‌عنوان گروه شاهد استفاده شده و یافته‌های بخش کیفی نیز به‌منظور تقویت نتایج کمی به کار گرفته شده است. نتایج بررسی نشان می‌دهد که تغییری در شاخص‌های درآمد، دارایی‌، و هزینه خوراک و پوشاک خانوارهای شرکت‌کننده در هر دو برنامه ایجاد نشده، اما شاخص‌ تنوع منابع درآمدی خانوار بهبود یافته است. همچنین، برنامه‌ها فقط زمانی به توانمندسازی زنان منجر شده‌اند که شرکت‌کنندگان زن، خود بر نحوه مصرف وام کنترل داشتند. البته در برخی موارد، برنامه‌ها موجب آسیب-پذیری بیشتر خانوار‌ها شده‌‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessing the impact of rural microfinance support project and micro-credit fund for rural women in Iran

نویسندگان [English]

  • Pooya Alaedini 1
  • Azadeh Jalali Mousavi 2
1
2
چکیده [English]

Assessing the impact of microfinance programs helps to improve the procedures and performance of ongoing activities and to formulate better initiatives in future. In this article, we provide case studies of two microfinance programs in Iran. We assess the impact of these programs on participating households in terms of financial aspects of poverty, vulnerability, and women’s empowerment. Our field study has benefited from a set of qualitative and quantitative techniques. In our quantitative survey of households we have used new program participants as the control group. Our qualitative techniques have been primarily used to complement and add nuance to our quantitative survey results. Participation in either program has not improved incomes, assets, or expenditures on food and clothing among households. It has ,however, resulted in the diversification of participating households’ income sources. Furthermore, the programs have empowered women when women have had direct control over the received credit. Finally, in some cases programs have actually increased the vulnerability of certain households.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Empowerment.
  • Impact Assessment
  • Microfinance
  • poverty alleviation
  • vulnerability