تحلیل سیستمی عوامل ساختاری فقر روستایی (مورد مطالعه: روستای دهرم از شهرستان سلسله)

نویسندگان

1 گروه جامعه شناسی ،دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، اصفهان، ایران

10.22059/jrd.2025.393068.668916

چکیده

فقر روستایی در ایران، مانعی کلیدی برای توسعه پایدار است که از نابرابری در مالکیت زمین، خردشدن اراضی و نابرابری جنسیتی ناشی می‌شود.
این پژوهش باهدف بررسی تأثیر عوامل ساختاری فقر در روستای دهرم، با استفاده از رویکرد ترکیبی (کمی و کیفی) اجرا شده است. در بخش کمی، جامعه آماری شامل 48 خانوار کشاورز روستا بود که به دلیل کوچک بودن جامعه، همه شماری انجام شد. داده‌های کمی با استفاده از پرسشنامه ساختاریافته گردآوری و در نرم‌افزار SPSS تحلیل گردید. داده‌های کیفی از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و مشاهدات میدانی گردآوری شد. در بخش کیفی، با نمونه‌گیری نظری 15 نفر (کشاورزان، زنان و معتمدان) انتخاب و اشباع نظری حاصل گردید.
تحلیل کمی  یافته‌ها نشان داد که 6/66درصد زمین‌ها در اختیار 4/35 درصد خانوارها قرار دارد، خانوارهای طبقات پایین‌تر با میانگین 84/0 هکتار زمین، درآمدی معادل 43/1 میلیون تومان دارند که زیر خط‌فقر 8/9 میلیون تومان است. خردشدن اراضی ، بهره‌وری را کاهش داده است. یافته‌های کیفی نیز محدودیت زمین (7/46 درصد کدها)، تبعیض جنسیتی (3/33 درصد)، و فشارهای اجتماعی مانند مهاجرت و ناامیدی (20 درصد) را به‌عنوان عوامل ساختاری فقر شناسایی کرد.
نابرابری مالکیت زمین، خردشدن اراضی و تبعیض جنسیتی با کاهش تولید، حذف مشارکت و تداوم پیامدهای اجتماعی آن، فقر را تداوم می‌بخشند. .پیشنهادها شامل یکپارچه‌سازی اراضی، ثبت مشترک زمین برای زنان و مردان، و توسعه کشت‌های متنوع است. این مطالعه با ارائه مدلی محلی، راهکارهایی برای کاهش فقر در مناطق روستایی مشابه ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Systematic Analysis of Structural Factors of Rural Poverty (Case Study: Dehram Village, Selsela County)

نویسندگان [English]

  • Hasanreza Yosofvand 1
  • Akram Hamidian 2
1 Department of Sociology, Faculty of Law and Social Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran
2 Economic, Social Research and Agricultural Extension Department Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Isfahan Province, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Introduction: Rural poverty in Iran is a key obstacle to sustainable development, stemming from inequalities in land ownership, land fragmentation, and gender inequality.
Method: This study aims to investigate the impact of structural factors on poverty in Dahram village using a mixed-methods (quantitative and qualitative) approach. In the quantitative section, the statistical population included 48 farming households in the village, and due to the small population size, a complete enumeration was conducted. Quantitative data were collected using a structured questionnaire and analyzed in SPSS software. Qualitative data were gathered through semi-structured interviews and field observations. In the qualitative section, 15 individuals (farmers, women, and local elders) were selected through theoretical sampling until theoretical saturation was achieved.
Findings: Quantitative analysis revealed that 66.6% of the land is owned by 35.4% of households. Lower-class households, with an average landholding of 0.84 hectares, have an income of 1.43 million IRR, which is below the poverty line of 9.8 million IRR. Land fragmentation has reduced productivity. Qualitative findings identified limited access to land (46.7% of codes), gender discrimination (33.3%), and social pressures such as migration and despair (20%) as structural factors contributing to poverty.
Conclusion: Land ownership inequality, land fragmentation, and gender discrimination perpetuate poverty by reducing production, limiting participation, and sustaining social consequences. Recommendations include land consolidation, joint land registration for women and men, and the development of diverse cropping systems. This study provides a localized model and solutions for reducing poverty in similar rural areas.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dahram Village
  • Gender Inequality
  • Land Fragmentation
  • Land Ownership Inequality
  • Poverty
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 32
بهار و تابستان 1404 در حال تکمیل
خرداد 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار