گونه‌شناسی الگوهای ذهنی جامعۀ محلی نسبت به اثرات و پیامدهای تبدیل روستای بابامنیر به شهر

نویسندگان

گروه جغرافیای انسانی و برنامه‌ریزی، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22059/jrd.2024.378537.668863

چکیده

تبدیل روستاها به شهر موجب افزایش تعداد روستا-شهرها در سطح کشور شده که غالباً با مسائل فراوانی مواجه هستند. روستای بابامنیر واقع در شهرستان ممسنی یک نمونه از این موارد است که طی سال‌های اخیر به شهر تبدیل شده است. به همین دلیل هدف پژوهش حاضر شناسایی الگوهای ذهنی جامعۀ محلی درمورد اثرات و پیامدهای تبدیل روستای بابامنیر به شهر است.
روش‌شناسی پژوهش به‌صورت ترکیبی و با بهره‌گیری از روش کیو است. گردآوری فضای گفتمان با انجام مرور نظام‌مند پژوهش‌های پیشین صورت پذیرفت. برای ارزش‌گذاری نمودارهای کیو 60 نفر به‌طور هدفمند انتخاب شدند. جهت خلاصه‌سازی گزاره‌ها و شناسایی الگوهای ذهنی مشارکت‌کنندگان، از تحلیل‌عاملی اکتشافی استفاده شده است.
اثرات و پیامدهای مثبت تبدیل روستای بابامنیر به شهر در چهار الگوی ذهنی شامل توسعۀ زیرساخت‌های فیزیکی و سامان‌دهی بافت کالبدی، توسعۀ خدمات و امکانات، بهبود نسبی سطح رفاه و استقرار ادارات دولتی و مراکز خدماتی قرار گرفته و همچنین اثرات و پیامدهای منفی آن در پنج الگوی ذهنی شامل عدم توفیق در بهبود وضعیت اقتصادی، افزایش هزینه‌ها و مخارج زندگی، کاهش اعتماد و همبستگی اجتماعی، افزایش چالش‌های کالبدی-محیطی و ازبین‌رفتن سنت‌ها و شیوۀ مسکن گزینی بومی دسته‌بندی شده است.
از منظر جامعۀ محلی تبدیل روستای بابامنیر به شهر اثرات و پیامدهای مثبت و منفی به همراه داشته است؛ به‌طوری‌که به‌لحاظ کالبدی، توسعۀ خدمات و زیرساخت‌های فیزیکی شرایط سکونتگاه بهبود یافته، اما به‌لحاظ اجتماعی و اقتصادی توفیق چندانی حاصل نشده و حتی شرایط نامطلوب‌تر نیز شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Typology of Local Community Mental Patterns Regarding the Effects and Consequences of Transforming Babamonir Village into a City

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Rezvani
  • Bahman Tahmasi
  • Hossein Hosseinpour
Department of Human Geography and Planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The transformation of villages into urban centers has led to an increase in the number of rurbans across the country, which often face many problems. Babamonir village in Mamasani county (Fars province) is an example of this, which has been converted into a city in recent years. Therefore, the aim of this study is to ascertain the mental patterns of the local community regarding the repercussions and implications of transforming Babamonir village into a city.
The research methodology is a hybrid approach that employs the Q methodology. The discourse space has been compiled through library studies and a systematic review of previous research. A sample of 60 participants was intentionally chosen to assess the Q-charts. In the quantitative data analysis section, exploratory factor analysis was employed to synthesize the statements and identify the mental patterns of the participants.
The research results indicate that the positive effects and consequences of transforming Babamonir village into a city can be classified into four mental patterns: the development of physical infrastructure and the organization of the physical fabric, the development of services and facilities, and  development of the physical fabric. Additionally, the adverse consequences and repercussions of transforming Babamonir village into a city were categorized into five mental patterns, which include: Failure to enhance the economic situation, Increase in costs and living expenses, A decrease in social trust and cohesion, an increase in physical-environmental challenges, Loss of traditions and indigenous housing patterns.
The results of the research indicate that from the perspective of the local community, the conversion of Babamonir village into a city has had both positive and negative effects and consequences.  from the local community's perspective. The development of physical infrastructure and services has enhanced living conditions in terms of physical structure. However, in terms of social and economic aspects, there has been little or no success, and conditions have even worsened.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mental Patterns
  • Local Community
  • Effects and Consequences
  • Rurban
  • Babamonir

مراجع

احمدی، منیژه، جهانسوزی، مهری و دهقانی، ندا (1400). تأثیر تبدیل روستا به شهر بر توسعۀ نواحی روستایی مطالعۀ موردی: شهر سلطان‌آباد. روستا و توسعه، 24(94)، 157-184. https://doi.org/10.30490/rvt.2020.342749.1216
احمدی‌زاده هنده خاله، تقی، مهدوی، مسعود، جاجرمی، کاظم و فرجی، عبدالرضا (1396). تحلیل اثرات جمعیتی، اقتصادی و کالبدی تبدیل سکونتگاه‌های روستایی به شهر طی سال‌های 90-1375 (مطالعۀ موردی شهر رودبنه، شهرستان لاهیجان، استان گیلان). نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 9(3)، 51-64. https://dorl.net/dor/20.1001.1.66972251.1396.9.3.15.0
امیدی، صابر، خاتون‌آبادی، احمد و ابراهیمی، محمدصادق (1394). بررسی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی تبدیل روستا به شهر (مطالعۀ موردی: روستا-شهر حسن‌آباد، شهرستان اقلید). فصلنامۀ علمی مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 3(10)، 11-28. https://shahr.journals.umz.ac.ir/article_1226.html
ادیبی سده، نیلوفر و زمانی، بهادر (1402). مرور نظام‌مند پژوهش‌های مرتبط با فرایند تبدیل سکونتگاه‌های روستایی به شهر. فصلنامۀ مسکن و محیط روستا، 42(182)، 33-48. http://dx.doi.org/10.22034/42.182.33
تاج‌زاده، زهره، ایمانی جاجرمی، حسین، میرزایی، حسین و زنگنه شهرکی، سعید (1401). دلایل و پیامدهای تبدیل روستا به شهر از نگاه روستاییان با تأکید بر ساختار اجتماعی و هویتی (مورد مطالعه: قلعه‌نو). توسعۀ محلی (روستایی-شهری)، 14(2)، 353-370. https://doi.org/10.22059/jrd.2022.340067.668707
دربان‌آستانه، علیرضا و محمودی، منیژه (1395). ارزیابی کیفیت زندگی در روستا-شهرهای جدید؛ مطالعۀ موردی: شهر بانوره. جغرافیا و توسعه، 14(42)، 199-218. https://gdij.usb.ac.ir/article_2351.html
زنگنه شهرکی، سعید (1392). فرایند تبدیل نقاط روستایی به شهر در مقیاس ملی و پیدایش پدیدۀ «خام شهرها». پژوهش‌های روستایی، 4(3)، 535-557. https://doi.org/10.22059/jrur.2013.36493
رحیمیان، مهدی، حافظی، فرشته، غلام‌رضایی، سعید و حسین‌نژاد میر، حسین (1398). تبدیل روستا به شهر و تأثیر آن بر کیفیت زندگی ساکنان؛ (مورد مطالعه: بیران‌شهر). فصلنامۀ آمایش محیط، 12(47)، 85-107. https://dorl.net/dor/20.1001.1.2676783.1398.12.47.5.5
عنبری، موسی و خاکساری رنانی، مرجان (1402). اثرات پیوندهای روستا-شهری بر شاخص‌های توسعۀ اجتماعی: مقایسۀ ایران و چین. توسعۀ محلی (روستایی-شهری)، 15(2)، 293-317. https://doi.org/10.22059/jrd.2024.370415.668836
فال سلیمان، محمود، اسکندری‌ثانی، محمد و رضائی‌نسب، آزاده (1400). تبدیل روستا به شهر و ابعاد اثرات آن در فضا (مورد مطالعه: شهرهای زیارت و لوجلی شهرستان شیروان). فصلنامۀ روستا و توسعۀ پایدار فضا، 2(4)، 101-123. https://doi.org/10.22077/vssd.2022.4996.1067
کریمی، بهرام، بدری، سید علی و سلمانی، محمد (1393). بررسی نگرش مردم محلی به سیاست تبدیل روستا به شهر برحسب محل سکونت (مطالعۀ موردی: بخش دیلمان، شهرستان سیاهکل). مدیریت شهری، 13(37)، 193-211. http://ijurm.imo.org.ir/article-1-227-fa.html
محمدی، سعید و کهنه‌پوشی، امید (1398). تحلیلی بر تغییرات سطح تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی تبدیل‌شده به شهر (مطالعۀ موردی: روستاهای برده‌رشه و اورامان در استان کردستان). برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 23(2)، 51-95.       http://dorl.net/dor/20.1001.1.16059689.1398.23.2.3.6
مرکز آمار ایران. (1400). سالنامۀ آماری کشور.          https://amar.org.ir/Portals/0/PropertyAgent/6200/Files/31072/400-99-01.pdf
نصیری‌مقدم، منوچهر، آمار، تیمور و رضائی، پرویز (1401). بررسی نقش و کارکرد شهرهای کوچک در سهولت خدمات‌رسانی به نواحی روستایی شهرستان رودبار. فصلنامۀ مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی، 3(2)، 89-102. https://doi.org/10.22124/gscaj.2022.21508.1143
Ahmadi, M., Jahansoozi, M., & Dehghani, N. (2021). The Impact of Village Conversion into City on Development of Rural Areas: A Case Study of Soltanabad City of Iran. Village and Development, 24(2), 157-184. https://doi.org/10.30490/rvt.2020.342749.1216 (In Persian)
Adibi Sedeh, N., & Zamani, B. (2023). Systematic review of research related to the process of transforming rural settlements into cities. Housing and Rural Environment, 42(182), 33-48. http://dx.doi.org/10.22034/42.182.33 (In Persian)
Anbari, M., & Khaksari Renani, M. (2024). The effects of rural-urban linkages on social development indicators: comparison of Iran and China. Community Development (Rural and Urban), 15(2), 293-317. https://doi.org/10.22059/jrd.2024.370415.668836 (In Persian)
Brown, S. R., Durning, D. W., & Selden, S. C. (2008). Q methodology. Public Administration And Public Policy-New York, 134, 721.
Borzenko, O. O. (2019). Influence of urbanization on economic social scope: negative consequences. Transfer of Innovative Technologies, 2(1), 75-82. https://doi.org/10.31493/tit1921.0303
Bogdanski, M., & Janusz, M. (2022). Small towns’ functions as a determinant of the standard of living in rural areas—An example from Poland. Sustainability, 14(20), 13254. https://doi.org/10.3390/su142013254
Chen, K. Z., Mao, R., & Zhou, Y. (2022). Rurbanomics for common prosperity: New approach to integrated urban-rural development. China Agricultural Economic Review, 15(1), 1-16. https://doi.org/10.1108/CAER-12-2021-0256
Darban-Astaneh, A. & Mahmoudi, M. (2016). Evaluation of the quality of life in the new Rurban, a case study: the city of Banoureh. Geography and Development, 14(42), 199-218. https://gdij.usb.ac.ir/article_2351.html (In Persian)
Douglass, M. (1998). A regional network strategy for reciprocal rural-urban linkages: an agenda for policy research with reference to Indonesia. Third World Planning Review, 20(1), 1. https://spada.uns.ac.id/pluginfile.php/264660/mod_resource/content/1/Artikel%20Mike%20Douglass%2C%201995.pdf
Enkhtamir, N., & Pirisi, G. (2024). Determining small towns’ status based on their basic public service level. The case of Mongolia. Journal of Settlements and Spatial Planning, 15(1), 1-10. https://doi.org/10.24193/JSSP.2024.1.01
Friedmann, J., & Douglass, M. (1978). Agropolitan development: towards a new strategy for regional planning in Asia. In Growth pole strategy and regional development policy (pp. 163-192). Pergamon.
Hoffmann, E. M., Schareika, N., Dittrich, C., Schlecht, E., Sauer, D., & Buerkert, A. (2023). Rurbanity: a concept for the interdisciplinary study of rural–urban transformation. Sustainability Science, 18(4), 1739-1753. https://doi.org/10.1007/s11625-023-01331-2
Johnson, E. A. J. (1970). The organization of space in developing countries. Harvard University Press. https://doi.org/10.4159/harvard.9780674499256
Lanning, K. (2022). Building a Rural Entrepreneurial Ecosystem. In Rural Areas in Transition (pp. 149-170). Routledge.
Lazarevic, E. V., Ivanovic, M., Ristic, D., Marjanovic, M., & Milicevic, M. (2020). Small Urban Centers as Drivers of Daily Migrations and Agents of Transformation of Rural Hinterland: Example of Blace Municipality. In Handbook of Research on Urban-Rural Synergy Development Through Housing, Landscape, and Tourism (pp. 71-93). IGI Global. 10.4018/978-1-5225-9932-6.ch004
McKeown, B., & Thomas, D. B. (2013). Q methodology (Vol. 66). Sage publications. https://us.sagepub.com/en-us/nam/book/q-methodology-0
Malek, J. A., & Adawiyah, R. (2019). Smart City (SC)–Smart Village (SC) and the ‘Rurban’Concept from a Malaysia-Indonesia perspective. https://philpapers.org/rec/MALSCS-3
Meijers, E., & Burger, M. (2022). Small and medium-sized towns: out of the dark agglomeration shadows and into the bright city lights?. In A Research Agenda for Small and Medium-Sized Towns (pp. 23-38). Edward Elgar Publishing. https://doi.org/10.4337/9781800887121.00007
Mohammadi, S., & Kohnaposhi, O. (2019). An analysis on the level of resilience changes of rural settlements turning into towns (Case study: BardehRsheh and Owraman in Kurdistan Province). http://dorl.net/dor/20.1001.1.16059689.1398.23.2.3.6. (In Persian)
Nasiri Moghadam, M., Amar, T., & Rezaie, P. (2022). Investigating the role and function of small towns in facilitating services to rural areas of Rudbar county. Geographical Studies of Coastal Areas Journal, 3(2), 89-102. https://doi.org/10.22124/gscaj.2022.21508.1143 (In Persian)
Omidi, S., Khatounabadi, A., & Ibrahimi, M. S. (2015). Studying the Socio-Economic Consequences of Village Conversion into City (Case study: Hassanabad Rurban–Eghlid County). Urban Structure and Function Studies, 3(10), 11-28. https://shahr.journals.umz.ac.ir/article_1226.html (In Persian)
Rahimian, M., Hafizi, F., Gholamrezaei, S. & Hosseinnejad Mir, H. (2020). The transformation of the village into a city and its impact on the quality of life of the residents (Case study: Biranshahr). Journal of Environmental Studies, 12(47), 85-107. https://dorl.net/dor/20.1001.1.2676783.1398.12.47.5.5 (In Persian)
Rondinelli, D. A. (1979). Applied policy analysis for integrated regional development planning in the Philippines. Third World Planning Review, 1(2), 150. https://doi.org/10.3828/twpr.1.2.n776t2412t391855
Tatarova, S. P., & Zateeva, N. A. (2021). Problems of rural development: republics of Buryatia and Tyva. Bulletin of Kemerovo State University Series Political Sociological and Economic Sciences, 2021(1), 58-65. https://doi.org/10.21603/2500-3372-2021-6-1-58-65
Tajzadeh, Z., Imani Jajarmi, H., Mirzaie, H., & Zanganeh Shahraki, S. (2023). Reasons and consequences of transforming a village to the city from the villagers perspective with focus on social and identical structure (Case Study Qaleh Now city). Community Development (Rural and Urban), 14(2), 353-370. https://doi.org/10.22059/jrd.2022.340067.668707 (In Persian)
Tsegay, K., Fan, H., Shifare, H., & PriyanganiAdikari, A. M. (2021). The role of small town in household livelihood diversification in Ethiopia rural areas. International Journal of Research in Business and Social Science (2147-4478), 10(7), 230-241. https://doi.org/10.20525/ijrbs.v10i7.1407
Wang, H., & Ma, D. (2023). Research on Urban and Rural Integrated Development Strategies in Villages and Towns. Frontiers in Business, Economics and Management, 10(2), 81-85. https://doi.org/10.54097/fbem.v10i2.10687
Xu, Y., Zhang, R., Wu, W., Xu, C., Yu, C., Chen, D., & Liu, Y. (2023). Dynamic changes and driving factors of rural settlements at the county level in a rapidly urbanizing province of China from 2000 to 2020. Frontiers in Environmental Science, 11, 1213548. https://doi.org/10.3389/fenvs.2023.1213548
Yu, Z., Yuan, D., Zhao, P., Lyu, D., & Zhao, Z. (2023). The role of small towns in rural villagers’ use of public services in China: Evidence from a national-level survey. Journal of Rural Studies, 100, 103011. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2023.103011
Zanganeh Shahraki, S. (2013). The process of transforming rural areas into cities on a national scale and the emergence of the "raw cities" phenomenon. Rural Research, 4(3), 535-557. https://doi.org/10.22059/jrur.2013.36493 (In Persian)
 
 
 
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 30
بهار و تابستان 1403
شهریور 1403
صفحه 7-26

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار