اعتباریابی مقیاس سازۀ حق‌به‌شهر (مورد مطالعه: شهروندان بالای 20 سال شهر ماکو)

نویسندگان

گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

10.22059/jrd.2024.367719.668825

چکیده

حق‌به‌شهر از جمله مفاهیم مهم و قابل‌تأمل در عرصۀ نظریه‌های نوین حقوق شهروندی است که پس از مطرح‌شدن آن توسط لوفور در 1968، در کارهای نظری هاروی، پورسل و... تداوم یافت. با این وصف، این مطالعه با هدف اعتباریابی، ابزار سنجش سازۀ حق‌به‌شهر را در قالب پرسشنامه بررسی می‌کند.
روش پژوهش پیمایش و هدف توسعۀ ابزار است. جامعۀ آماری شهروندان بالای 20 سال شهر ماکو است که با نمونه‌گیری خوشه‌‌‌ای، 115 نفر از آنان به‌عنوان نمونۀ آماری برای مطالعه انتخاب شدند. داده­ها با استفاده از پرسشنامه جمع‌آوری و با نرم‌افزارهای SPSS و لیزرل تجزیه و تحلیل شدند. برای تأیید مدل‌های اندازه‌گیری عامل‌های حق‌به‌شهر، از آماره‌های آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی، تحلیل‌عاملی تأییدی استفاده شد.
نتایج تحلیل عامل‌های هشت‌گانۀ حق‌به‌شهر نشان داد عامل‌های عدالت فضایی، مشارکت شهری، حق سلامت شهری، شمولیت اجتماعی، حق شهروندی شهری، تعلق شهری و تنوع و سرزندگی شهری با توجه به اینکه پایایی ترکیبی آن‌ها بیشتر از 6/0، بارهای عاملی بالای 3/0 و ضرایب t بالای 96/1 داشتند، تأیید شدند. اما عامل حق متفاوت‌بودن با توجه به اینکه مقدار ضرایب t گویه‌های باقی‌مانده در مدل اندازه‌گیری عامل مذکور کمتر از 96/1 بود، تأیید نشد.
مقیاس مذکور با مؤلفه‌های به‌کاررفته، قابلیت تبیین سازۀ حق‌به‌شهر را دارد و می‌توان از این ابزار برای سنجش حق‌به‌شهر استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Right to City Scale Validation (Case Study: Maku City Residents over the Age of 20)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Abbaszadeh
  • Mohammad Bagher Alizadeh Aghdam
  • Safar Aayati
  • Ebrahim Hossein Pour Rendi
Department Social Sciences, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

The right to the city is a significant and contemplative notion within the realm of contemporary theories of citizenship rights. Its development persisted beyond Lefebvre’s 1968 proposal, manifesting itself in the theoretical contributions of Harvey, Purcell, and others. This study investigated the validity of the questionnaire-based right-to-the-city measurement instrument, as described in the aforementioned passage.
The research employs a survey methodology with the objective of creating instruments. The statistical population for the research comprises citizens aged 20 years and older residing in the city of Maku. A cluster sampling technique was employed to select 115 residents of this city as the statistical sample. The data was gathered via questionnaire and analyzed utilizing the software programs SPSS and LISREL. In addition to Cronbach’s alpha statistics, composite reliability (CR), and confirmatory factor analysis were employed to validate the measurement models of the right to city factors.
The examination of the eight components comprising the right to the city yielded the following conclusions: social inclusion, social justice, urban participation, the right to urban health, belonging to the city, diversity, and urban vitality were validated, as indicated by their combined reliability exceeding 0.6, factor loadings surpassing 0.3, and t coefficients surpassing 1.96. However, the validity of the right to be distinct factor was not established, as the t-coefficient values of the remaining items in the factor’s measurement model were all below 1.96.
The scale described, along with its components, possesses the capability to elucidate the framework of the right to the city. Moreover, this instrument can be employed to quantify the right to the city

کلیدواژه‌ها [English]

  • Right to the City
  • Participation
  • Social Inclusion
  • Diversity and Urban Vitality
  • Right to Urban Space
  • Right to be Different
  • Social Interaction
  • Maku City

مراجع

  • آرایی، وحید، قاسمی، ابوالفضل و معینی‌فر، یاسر (1396). توصیه‌های سیاستی موانع تحقق‌پذیری حکمرانی خوب در ادارۀ امور عمومی (مطالعۀ موردی: فرمانداری و شهرداری شهرستان مینودشت). مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 7(25)، 113-133.
  • ابراهیمی، محمد، علوی، سید علی، مشکینی، ابوالفضل و صدری، حسین (1378). رهیافتی نو در توسعۀ شهری مبتنی بر رویکرد حق‌به‌شهر. دانش شهرسازی، 6(2)، 61-85. https://doi.org/10.22124/upk.2022.21835.1742
  • احمدی، محمد، حاتمی‌نژاد، حسین، پوراحمد، احمد، زیاری، کرامت‌الله و زنگنه شهرکی، سعید (1398). بررسی و تحلیل متغیرهای حق به سلامت شهری (مطالعۀ موردی: شهر بجنورد). مجلۀ پژوهش‌های جغرافیایی برنامه‌ریزی شهری، 7(2)، 285-309. https://doi.org/10.22059/jurbangeo.2019.275558.1055
  • اشتیاقی، معصومه، شارع‌پور، محمود و فاضلی، محمد (1399). مطالعۀ پدیدارشناختی تجربۀ زیستۀ شهروندان تهرانی از مضامین حقوق شهروندی (مطالعۀ موردی: حمل‌ونقل عمومی شهر تهران). علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 17(2)، 91-123. https://doi.org/10.22067/social.2021.68124.1004
  • پورمحمدی، محمدرضا، روستایی، شهریور و خضرنژاد، پخشان (1398). بررسی نقش حق‌به‌شهر بر احساس تعلق در میان گروه‌‌های جنسیتی (مطالعۀ موردی: فضاهای عمومی ارومیه). فصلنامۀ پژوهش‌‌های جغرافیایی برنامه‌ریزی شهری، 7(1)، 1-19. https://doi.org/10.22059/jurbangeo.2019.253785.878
  • پیری، اسما، قلی‌پور، سیاوش و امیری، نادر (1398). حق بر شهر محلۀ صادقیه در کلان‌شهر کرمانشاه. مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل، 2(2)، 687-712. https://doi.org/10.22126/ipes.2020.4484.1171
  • حبیبی، سید محسن و امیری، مریم (1394). حق‌به‌شهر؛ شهر موجود و شهر مطلوب آنچه که هست و آنچه که باید باشد. پژوهش‌‌های انسان‌شناسی ایران (نامۀ علوم اجتماعی)، 5(2)، 9-30. https://doi.org/10.22059/ijar.2015.59014
  • خدایاری مطلق، صفیه، شارع‌پور، محمود و تولایی، نوین (1396). بررسی تأثیر شاخص‌‌های مطلوبیت فضای شهری بر میزان تحقق حق‌به‌شهر (مورد مطالعه: شهر بابلسر). مجلۀ جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 4(9)، 189-225. https://doi.org/10.22080/ssi.2017.1564
  • رفیعیان، مجتبی و الوندی‌پور، نینا (1394). مفهوم‌پردازی اندیشه حق‌به‌شهر، در جست‌وجوی مدلی مفهومی. مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، 16(2)، 25-47. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17351901.1394.16.2.2.8
  • رهبری، لادن و ‌‌‌شارع‌پور، محمود (1391). جنسیت و حق‌به‌شهر: آزمون نظریۀ لوفور در تهران. مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، 15(1)، 116-141. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17351901.1393.15.1.5.2
  • زارع شاه‌آبادی، اکبر، بنیاد، لیلی و غلامی، میثم (1399). بررسی رابطۀ حق‌به‌شهر و احساس امنیت اجتماعی در بین شهروندان شهر یزد. فصلنامۀ علمی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 10(39)، 109-124. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516735.1399.10.39.8.0
  • سنایی، مجید، وفادار سورکی، رضا و عاطفی، کتایون (1401). سنجش افتراقات فضایی تحقق حق به مشارکت و اختصاص‌دهی شهر به خود در پرتو اندیشۀ حق‌به‌شهر در شهر هچیرود-شهرستان چالوس. برنامه‌ریزی و توسعۀ محیط شهری، 2(5)، 45-60.
  • 30495/juepd.2023.1984805.1184
  • ‌‌‌‌‌شارع‌پور، محمود، رفعت‌جاه، مریم و رهبری، لادن (1394). جایگاه شهروندان تهرانی در نردبان آرنستاین: بررسی جنسیتی بعد مشارکتی حق‌به‌شهر. فصلنامۀ رفاه اجتماعی، 15(57)، 177-203.
  • صفری، مرضیه، شماعی، علی، موحد، علی، و شاه‌حسینی، پروانه (1399). تأثیر حضور در فضای زنانه بر حق زنان به شهر با نقش تعدیل‌گر انگیزه (مورد مطالعه: پارک‌‌های بانوان شهر اصفهان). توسعۀ محلی روستایی-شهری (توسعۀ روستایی)، 12(2)، 415-445. 22059/JRD.2021.313733.668599
  • علاءالدینی، پویا و جمشیدی‌نسب، مریم (1394). مسکن مهر و حق‌به‌شهر جماعت‌‌های جدید: مطالعۀ موردی پروژۀ پرند. توسعۀ محلی روستایی - شهری (توسعۀ روستایی)، 7(2)، 241-258. 22059/JRD.2015.60562
  • فنی، زهره و احمدی، لیلا (1399). زنان و جست جوی حق‌به‌شهر در پیاده‌راه‌های جنسیتی (مورد مطالعه: منطقۀ 6 شهرداری تهران). فصلنامۀ توسعۀ اجتماعی، 15(1)، 71-100. 22055/QJSD.2020.16735
  • کاظمی، کیارش و تفنگچی مهیاری، میلاد (1396). جهانی‌شدن و تأثیر آن بر حق‌به‌شهر. مدیریت شهری، 16(46)، 61-70.
  • کتابچی، عماد و ولی‌بیگی، مائده (1399). نقش حق بر شهر در ارتقای حقوق شهروندی. مجلۀ معماری شناسی، 3(16)، 1-14.
  • لوفور، هانری (1991). فضا، تفاوت، زندگی روزمره؛ خوانش هانری لوفور. ترجمۀ افشین خاکباز و محمد فاضلی. تهران: تیسا.
  • محمدی، مریم و کاظمی، کیارش (1399). بازخوانی یک طرح شهری با بهره‌گیری از انگارۀ حق‌به‌شهر- مجتمع تجاری عرش آجودانیۀ تهران. فصلنامۀ برنامه‌ریزی توسعۀ شهری و منطقه‌ای، 5(15)، 89-117. https://doi.org/10.22054/urdp.2021.56519.1264
  • مداح، هما و روشنفکر، پیام (1394). حق به شهر: از اندیشه تا عمل، نشریه هفت شهر، 4(49-50)، 58- 73
  • ویسی، فرزام اله و چاره‌جو، فرزین (1400). تبیین نقش عوامل مؤثر بر تعلق مکانی در بافت‌های شهری (مطالعۀ موردی: بافت‌های قدیم، میانی، جدید و حاشیه‌ای شهر سنندج). مجلۀ جغرافیا و توسعۀ فضای شهری، 8(1)، 165-184. https://doi.org/10.22067/jgusd.2021.67174.0
  • هاروی، دیوید (1935). حق‌به‌شهر، ریشه‌های شهری بحران‌های مالی. ترجمۀ خسرو کلانتری. تهران: مهر ویستا.
  • Ahmadi, M., Hataminejad, H., Pourahmad, A., Ziyari, K., & Zanganeh Shahraki, S. (2018). Investigating and analyzing the variables of the right to urban health (Case study: Bojnourd city). Journal of Geographical Research in Urban Planning, 7(2), 285-309. (In Persian)
  • Aladdini, P., & Jamshidi Nesab, M. (2014). Mehr House and right to the city of new congregations: a case study of Parand project. Rural-Urban Local Development (Rural Development), 7(2), 241-258. https://doi.org/10.22059/jurbangeo.2019.275558.1055 (In Persian)
  • Vaddiraju, A. K. (2016). Urban governance and right to the city. Economic and Political Weekly, 21-23.
  • Araei, V., Ghasemi, A., & Moinifar, Y. (2016). Policy recommendations of the obstacles to the realization of good governance in public affairs administration (Case study: governorship and municipality of Minodasht city). Strategic Studies of Public Policy, 7(25), 113-133. (In Persian)
  • Bassett, S. M. (2013). The role of spatial justice in the regeneration of urban spaces. Groningen, The Netherlands. MUP Cap ‏
  • Ebrahimi, M., Alavi, S. A., Meshkini, A., & Sadri, H. (1378). A new approach in urban development based on the right to the city approach. Knowledge of Urban Planning, 6(2), 61-85. https://doi.org/10.22124/upk.2022.21835.1742 (In Persian)
  • Fani, Z., & Ahmadi, L. (2019). Women and the search for the right to the city in gendered sidewalks (Case study: District 6 of Tehran Municipality). Social Development Quarterly, 15(1), 71-100. (In Persian)
  • Habibi, S. M., & Amiri, M. (2014). Right to the city; the existing city and the desirable city of what is and what should be. Iranian Anthropological Researches (Journal of Social Science), 5(2), 9-30. https://doi.org/10.22059/ijar.2015.59014 (In Persian)
  • Harvey, D. (2008) The Right to the city. New Left Review, 53, 23–40.
  • Ishtiaghi, M., Sharepour, M., & Fadeli, M. (2019). A phenomenological study of the lived experience of Tehrani citizens from the themes of citizenship rights (Case study: public transportation in Tehran). Social Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, 17(2), 91-123. https://doi.org/10.22067/social.2021.68124.1004 (In Persian)
  • Kazemi, K., & Tophangchi Mahiari, M. (2016). Globalization and its impact on the right to the city. Urban Management, 16(46), 61-70. (In Persian)
  • Ketabchi, E., &Valibeigi, M. (2019). The role of the right to the city in promoting citizenship rights. Journal of Architecture, 3(16), 1-14. (In Persian)
  • Khodayari Motlaq, S., Sharepour, M., & Tulai, N. (2016). Investigating the effect of urban space desirability indicators on the degree of realization of the right to the city (Case study: Babolsar city). Journal of Sociology of Social Institutions, 4(9), 189-225. https://doi.org/10.22080/ssi.2017.1564 (In Persian)
  • Lim, S. B., Mazhar, M. U., Malek, J. A., & Yigitcanlar, T. (2021). The right or wrong to the City? Understanding citizen participation in the pre-and post-COVID-19 Eras in Malaysia. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 7(4), 238.
  • Madah, Homa & Roshanfekr, Payam (2014). The right to the city, from thought to action, Haft Shahr Magazine, 4(49-50),73-58(In Persain)
  • Ma, L., Kent, J. L., & Mulley, C. (2018). Transport disadvantage, social exclusion, and subjective well-being. Journal of Transport and Land Use, 11(1), 31-47.
  • Merrifield, A. (2011). The right to the city and beyond: notes on a Lefebvrian re-conceptualization. City, 15(3-4), 473-481.
  • Mohammadi, M., & Kazemi, K. (2019). Rereading an urban plan using the concept of the right to the city - Arsh Ajudaniye commercial complex in Tehran. Urban and Regional Development Planning Quarterly, 5(15), 89-117. https://doi.org/10.22054/urdp.2021.56519.1264 (In Persian)
  • Muluneh, M. D., Stulz, V., Francis, L., & Agho, K. (2020) Gender based violence against women in sub-Saharan Africa: a systematic review and meta-analysis of cross-sectional studies. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(3), 903.‏
  • Piri, A., Qolipour, S., & Amiri, N. (2018). The right to the city of Sadeghieh neighborhood in the metropolis of Kermanshah. International Political Economy Studies, 2(2), 687-712. https://doi.org/10.22126/ipes.2020.4484.1171 (In Persian)
  • Pourmohammadi, M. R., Rausti, Sh., & Khizranjad, P. (2018). Investigating the role of the right to the city on the sense of belonging among gender groups (Case study: Urmia public spaces). Urban Planning Geographical Research Quarterly, 7(1), 1-19. https://doi.org/10.22059/jurbangeo.2019.253785.878 (In Persian)
  • Rahbari, L., & Sharapour, M. (2011). Gender and the right to the city: Testing Lefebvre's theory in Tehran. Iranian Journal of Sociology, 15(1), 116-141. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17351901.1393.15.1.5.2 (In Persian)
  • Rafiyan, M., & Alvandipour, N., (2014). Conceptualizing the idea of ​​the right to the city, in search of a conceptual model. Iranian Journal of Sociology, 16(2), 25-47. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17351901.1394.16.2.2.8 (In Persian)
  • Safari, M., Shamai, A., Mowahed, A., & Shah Hosseini, P. (2019). The effect of presence in the women's space on women's right to the city with the moderating role of motivation (Case study: women's parks in Isfahan). Rural-Urban Local Development (Rural Development), 12(2), 415-445. 22059/JRD.2021.313733.668599 (In Persian)
  • Sanai, M., Fafadar Suraki, R., & Atefi, K. (2022). Measuring the spatial differences of the realization of the right to participate and assigning the city to oneself in the light of the idea of ​​the right to the city in the city of Hachiroud-Chalos. Urban Environment Planning and Development, 2(5), 45-60. 30495/juepd.2023.1984805.1184(In Persian)
  • Sharapour, M., Rifatjah, M., & Rahbari, L. (2014). The position of Tehrani citizens in Arnstein's ladder: A gender analysis of the participatory dimension of the right to the city. Social Welfare Quarterly, 15(57), 177-203. (In Persian)
  • Veisi, F. E., & Charejo, F. (2021). Explaining the role of factors affecting place belonging in urban contexts (case study: old, middle, new and marginal contexts of Sanandaj city). Journal of Geography and Urban Space Development, 8(1), 165-184. https://doi.org/10.22067/jgusd.2021.67174.0 (In Persian)
  • Zare Shahabadi, A., Foundation, L., & Gholami, M. (2019). Investigating the relationship between the right to the city and the feeling of social security among the citizens of Yazd. Regional Planning Scientific Quarterly, 10(39), 109-124. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516735.1399.10.39.8.0 (In Persian)
  • Zumelzu, A. & Estrada, M. & Moya, M. & Troppa, J. (2022) Experiencing public spaces in southern chile: analyzing the effects of the built environment on walking perceptions. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(19), 12577.‏

 

توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 29
پائیز و زمستان 1402
اسفند 1403
صفحه 371-388

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار