زایل‌شدن ظرفیت‌های توسعۀ محلی در استان کردستان (ارائۀ نظریۀ داده‌بنیاد در حوزۀ مدیریت منابع آب)

نویسنده

گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

10.22059/jrd.2023.363971.668812

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی زمینه‌های توسعه‌نیافتگی استان کردستان در حوزۀ آب مبتنی بر نظریه‌های توسعه‌نیافتگی اقتصادی-اجتماعی، توسعۀ محلی و جامعه‌شناسی محیط‌زیست و همچنین ارائۀ راهکارهایی مبتنی بر توسعۀ استان کردستان درجهت فعال‌کردن حوزه‌های پیشران توسعۀ استان (آب) و مانع‌زدایی از آن است.
روش پژوهش، گرندد تئوری، ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته با نخبگان حوزۀ آب استان کردستان و روش تحلیل داده‌ها، تحلیل مضمونی است.
یافته‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر استان کردستان در حوزۀ آب در وضعیت توسعه‌نیافتگی قرار دارد. مهم‌ترین زمینه‌ها، عوامل و پیامدهای توسعه‌نیافتگی در بخش آب استان کردستان عبارت‌اند از: تغییرات اقلیمی، فقدان مدیریت یکپارچۀ آب، کمبود اعتبارات، بی‌توجهی بخش نخبگان دانشگاهی و نمایندگان به مسئلۀ آب استان، موانع طبیعی بهره‌برداری، کاهش سهم تخصیص به شیلات و کشاورزی و انتقال آب سدها به مناطق دیگر (انتقال آب بین‌حوضه‌ای).
نتایج نشان می‌دهد مهم‌ترین مزیت‌های توسعه‌ای بخش آب استان عبارت‌اند از: مزیت نسبی آب قابل‌بهره‌برداری و ذخیره‌سازی آن، اراضی دیم وسیع، توسعۀ سامانه‌های نوین آبیاری و فعالیت‌های کشاورزی، گردشگری آبی و توسعۀ فعالیت‌های شیلات و آبزیان. درمجموع می‌توان گفت آب می‌تواند به‌عنوان یکی از پیشرانه‌های مهم توسعه در استان کردستان عمل کند و دیگر ظرفیت‌های توسعه در استان مانند کشاورزی، گردشگری، معادن و صنعت را فعال کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Loss of Indigenous development Capacities in Kurdistan Province (Presentation of Grounded Theory in Water Resources Management)

نویسنده [English]

  • Hossein Daneshmehr
Department of Social Science, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
چکیده [English]

The aim of this study is to investigate the areas of underdevelopment of Kurdistan province in the area of water based on the theories of socio-economic underdevelopment and local development, as well as to provide solutions based on the development of Kurdistan province to activate the areas that drive the development of the province (water) and eliminate its obstacles.
The method utilized in this study is ground theory, the data collection instrument is semi-structured interviews with elites in the water sector of the Kurdistan province, and the data analysis method is thematic analysis.
Kurdistan province is currently in a state of underdevelopment in the water sector, as evidenced by the study's findings. The most significant areas, factors, and consequences of underdevelopment in the water sector of Kurdistan province are: climatic changes, lack of integrated water management, lack of credit, inattention of the academic elite and representatives to the water issue of the province, natural barriers to exploitation, and a reduction in the share allocated to fisheries and agriculture and issues caused by the transfer of water from dams to other areas (transfer between basins).
The research reveals that the most significant development advantages of the province’s water sector are the relative advantage of exploitable water and its storage, vast rain-fed lands, the development of modern irrigation systems and agricultural activities, water tourism, and the development of fisheries and aquatic activities. In general, water can serve as one of the important drivers of development in Kurdistan province and activate other development capacities, such as agriculture, tourism, mines, and industry

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kurdistan Province
  • Underdevelopment
  • Local Development
  • Water
  • Grounded Theory

مراجع

  • ابراهیم‌پور، صدیقه (1389). رتبه‌بندی استان‌های ایران براساس شاخص‌های توسعۀ انسانی در سال‌های 1375 و 1385. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد. علوم اجتماعی. گروه جامعه‌شناسی.
  • احمدی، عاطفه، امرائی، علی، مرادی، اعظم، و کوهستانی، رضا (۱۳۹۲). بررسی و تحلیل شاخص توسعۀ انسانی (HDI) در شهرستان‌های استان کردستان. اولین همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط‌زیست پایدار. ۲۸ شهریور ۱۳۹۲.
  • استراوس، انسلم و کوربین، جولیت (۱۳۹۴). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریۀ زمینه‌ای. تهران: نشرنی.
  • جلایی‌پور، حمیدرضا و باینگانی، بهمن (1395). مطالعۀ جامعه‌شناختی پیامدهای اقتصادی بازار و تجارت مرزی (اتنوگرافی انتقادی بازار مرزی بانه).مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 4، 539-573، https://doi.org/10.22059/jisr.2017.60887
  • چشمی، محمد و احمدی سیدآبادی، سمیه (۱۳۹۵). نقش جامعه‌شناسی آب در مدیریت مصرف و کاهش بحران آب. کنگرۀ علوم مهندسی آب و فاضلاب ایران. دانشگاه تهران. بهمن 1395، ۱۱۴۹.
  • حاتمی‌نژاد، حسین، شیخی، عبداله، رحمتی، خسرو و شریف‌زاده اقدم، ابراهیم (1394). برنامه‌ریزی راهبردی توسعۀ گردشگری شهرستان بانه. نشریۀ گردشگری شهری، 2(2)، 167-190. https://doi.org/10.22059/jut.2015.55832
  • حاجی‌نژاد، علی و احمدی، علی (۱۳۸۹). تأثیرات اقتصاد گردشگری تجاری بر مناطق شهری؛ مورد مطالعه: شهر بانه. پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، ۱(۲)، 7-۲۲. https://dorl.net/dor/20.1001.1.25383930.1389.1.2.1.7  
  • خیرالدین، رضا و رازپور، مهدی (۱۳۹۵). بررسی و تحلیل چالش‌های پایداری و توسعۀ فضایی در شهر مرزی بانه. نشریۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 27(25)، ۶۳-۸۴. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285229.1395.7.25.4.3
  • عزیزی، سعید، عبدی، عبدالله، و کاویانی، مراد (۱۳۹۴). نقش بازارچه‌های مرزی در همگرایی ملی (مورد مطالعه: بازارچۀ مرزی سیران‌بند بانه). پژوهشنامۀ مطالعات مرزی، ۳(۱)، ۱۴۶-۱۱۷. http://bss.jrl.police.ir/article_17498.html
  • فلیک، اووه (۱۳۸۷). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمۀ هادی جلیلی. تهران: نشرنی.
  • محمدپور، احمد (۱۳۹۲). روش تحقیق کیفی ضد روش. تهران: جامعه‌شناسان.
  • مرکز تحقیقات استراتژیک (1394). مسئله‌شناسی استان کردستان. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری.
  • منصوری‌مقدم، منصور، نصرتی، روح‌الله، و سپیدنامه، بهروز (1401). ارزیابی برنامه‌های توسعه‌ای با رویکرد مردم‌نگاری انتقادی (مورد مطالعه: پروژه‌های سدسازی در استان ایلام. توسعۀ محلی (روستایی-شهری)، 14(2)، 333-351.  https://doi.org/10.22059/jrd.2022.346564.668746
  • مهدوی علی، کرمی، طاهر، و اخوان، رضا (۱۳۹۵). اثر تناوب بهره‌برداری سقز بر زادآوری طبیعی درختان بنه (مطالعه موردی: جنگل‌های بنه استان کردستان، سنندج). بوم‌شناسی جنگل‌های ایران، ۴(۷)، ۱۸-25. http://dx.doi.org/10.52547/ifej.9.17.10.
  • نادریان‌فر، مهدی، قنبری، سیروس، و بذرافشان، جواد (1400). اثرات طرح 46 هزار هکتاری آبیاری دشت سیستان بر پایداری اجتماعی روستاها (مورد مطالعه: نواحی روستایی شهرستان هامون).توسعۀ محلی (روستایی-شهری)، ۱۳ (۱۲)، 455-479.          https://doi.org/10.22059/jrd.2021.333497.668688
  • نامدار، محبوبه و بوذرجمهری، خدیجه (1395). تحلیل ابعاد اقتصادی-اجتماعی و زیست‌محیطی بحران خشکسالی و آثار آن بر خانوارهای روستایی؛ مطالعۀ موردی: روستاهای شهرستان زرین‌دشت. فصلنامۀ روستا و توسعه، 19(3)، 161-183. https://doi.org/10.30490/rvt.2016.59475
    • Ahmadi, A., Amrai, A., Moradi, A., & Kouhestani, R. (2012). Investigation and analysis of Human Development Index (HDI) in the cities of Kurdistan province. The First National Conference on Architecture, Restoration, Urban Planning and Sustainable Environment. September 28. (In Persian)
    • Atkinson, G. (2018). Environmental and Natural Resource Economics: An Encyclopedia: ABC-CLIO.
    • Bell, M. M., & Ashwood, L. (2017). Environmental Sociology: From Analysis to Action (2nd Edition). Rowman & Littlefield Publishers.
    • Crocker, D. A. (2006). Sen and Deliberative Democracy, in Alexander Kaufman (ed.), Capabilities Equality: Basic Issues and Problems. New York: Routledge.
    • Ebrahimpour, S. (2009). Ranking of Iran's provinces based on human development indicators in 2015 and 2015. Master's Thesis. Yazd University. Social Science. Department of Sociology. (In Persian)
    • Escobar, A. (1984). Discourse and Power in Development: Michel Foucault and the Relevance of his Work to the Third World. Alternatives, 10(3), 377–400.
    • Escobar, A. (1987). Power and Visibility: The Invention and Management of Development in the Third World. Unpublished PhD Dissertation. University of California, Berkeley.
    • Escobar, A. (1988). Power and Visibility: Development and the Invention and Management of the Third World. Cultural Anthropology, 3(4), 428-443.
    • Escobar, A. (1995). Encountering Development: The Making and Unmaking of the Third World. Princeton: Princeton University Press.
    • Flick, U. (2008). An introduction to qualitative research. Translated by: H. Jalili. Tehran: Ney. (In Persian).
    • Gantry, H. (1986). Popular Participation in Development. In Participation in Development. Paris: Enesco.
    • Gray, C., & Mueller, V. (2012). Drought and population mobility in rural Ethiopia. World Development, 40(1), 134-145. https://doi.org/1016/j.worlddev.2011.05.023
    • Grey, D., & Sadoff, C. W. (2007). Sink or swim? Water security for growth and development. Water Policy, 9(6), 545-571. https://doi.org/12166/wp.2007.021
    • Hajineszhad, A., & Ahmady, A. (2011). The Economical Effect of Trade Tourism on Urban Areas; case study: Baneh City. Journal of Urban Ecology Researches, 1(2), 7-22. https://dorl.net/dor/20.1001.1.25383930.1389.1.2.1.7 (In Persian)
    • Hataminejhad, H., Sheikhi, A., Rahmati, K., & Sharifzadeh Aghdam, E. (2015). Strategic Planning of Tourism Development Baneh City. Urban Tourism, 2(2), 167-190. https://doi.org/10.22059/jut.2015.55832 (In Persian)
    • Jalaeipour, H., & Bayangani, B. (2017). Sociological Study of the Economic Consequences of the Market and Border Trade (Critical Ethnography of Baneh Border Market). Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 5(4), 539-573. https://doi.org/10.22059/jisr.2017.60887 (In Persian)
    • Kheyrodin, R., Daneshpoor, A., & Razpoor, M. (2016). Review and Analysis the Challenges of Spatial Development Sustainability in Baneh Border City. Journal of Research and Urban Planning, 7(25), 63-84. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285229.1395.7.25.4.3 (In Persian)
    • Kretzman, J., & McKnight, J. (1993). Building communities from the inside out: a path toward finding and mobilizing a community’s assets. Chicago, IL: ACTA publications.
    • Lockwood, M., Davidson, J., Curtis, A., Stratford, E., & Griffith, R. (2010). Governance principles for natural resource management. Society and Natural Resources, 23(10), 986-1001. https://doi.org/10.1080/08941920802178214.
    • Madani, K. (2014). Water management in Iran: what is causing the looming crisis? Journal of Environmental Studies and Sciences, 4, 315–328. https://doi.org/10.1007/s13412-014-0182-z
    • Mahdavi, A., Karami, T., & Akhavan, R. (2016). Impact of Oleo-Gum resin extraction periodicity on natural regeneration of wild pistachio. Ecology of Iranian Forests, 4(7), 18-25. http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-221-fa.html (In Persian)
    • Mansouri Moghadam, M., Nosrati, R., & Sepidnameh, B. (2023). Evaluation of development plans with the approach of critical ethnography (Case study: Dam construction projects in Ilam province). Community Development (Rural and Urban Communities), 14(2), 333-351. https://doi.org/10.22059/jrd.2022.346564.668746 (In Persian)
    • Mathie, A., & Cunningham, G. (2003). From clients to citizens: Asset-based community development as a strategy for community-driven development. Development in Practice, 13(5), 474-486. http://dx.doi.org/10.1080/0961452032000125857
    • Mekonnen, M. M., & Hoekstra, A. Y. (2016). Four billion people facing severe water scarcity. Science Advances, 2(2), e1500323. https://doi.org/10.1126/sciadv.1500323
    • Mohammadpour, A. (2012). Anti-method qualitative research method. Tehran: Sociologists Publishing House. (In Persian)
    • Namdar, M., & Bouzarjomehry, Kh. (2016). Analysis of socio-economic and environmental aspects of drought crisis and its impacts on rural households: A case study of Villages of Zarindasht county, Iran. Village and Development, 19(3), 161-183. https://doi.org/10.30490/rvt.2016.59475. (In Persian)
    • Rahnama, M., & Victoria B. T. (1997). The post-development reader. Zed Books.
    • Rahnema, M. (1992) Participation, in Development Dictionary: a Guide to Knowledge as Power. Wolfgang Sachs, ed. London: Zed Books.
    • Sen, A. (2003). Democracy and Its Global Roots. New Republic. 229(4), 28-35.
    • Strategic Research Center (2014). Problemology of Kurdistan province. Tehran: Presidential Strategic Research Center. (In Persian)
    • A, and Juliet, C. (2014). Fundamentals of qualitative research: techniques and stages of generating grounded theory. Tehran: Ney Publishing. (In Persian)
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 28
بهار و تابستان 1402
شهریور 1402
صفحه 117-133

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار