تأثیر برنامه‌های توسعه اجتماعی بر رفتارهای محیط‌زیستی (مورد مطالعه: مناطق روستایی استان گیلان)

نویسندگان

1 گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 ;گروه علوم اجتماعی. دانشکده علوم انسانی و اجتماعی. دانشگاه مازندران. بابلسر. ایران

چکیده

برنامه‌های توسعه‌ای متکی به بهره‌برداری از منابع محیط‌زیستی است و در این راستا تخریب طبیعت اجتناب‌ناپذیر است، اما توسعه می‌تواند وضعیت مطلوب را برای حفظ محیط‌زیست مهیا کند. نبود توازن بین توسعه و تخریب را می‌توان در قالب رفتارهای مخرب محیط‌زیستی مشاهده کرد که خود در بستری از اوضاع اجتماعی بروز می‌یابد.
هدف این تحقیق، بررسی چگونگی اثرگذاری توسعۀ اجتماعی بر رفتارهای محیط‌زیستی روستاییان استان گیلان به روش کیفی بود. جامعه مطالعاتی شامل 42 نفر از روستاییان و کارشناسان بود که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند با آن‌ها مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته شد. تحلیل داده‌ها به‌کمک تحلیل محتوای کیفی مبتنی بر قیاسی جهت‌دار و براساس مفهوم «شاخص‌های عینی برخورداری توسعۀ اجتماعی» به‌عنوان مفهوم تعدیلی نظریۀ ارزش‌های مادی/فرامادی اینگلهارت و به‌واسطۀ کدگذاری، مقوله‌بندی و یافتن روابط قاعده‌مند بین مقولات و مفهوم انجام شد. اعتبار تحقیق به دو شیوۀ باورپذیرکردن گزینشی و ارزیابی اعتبار به روش ارتباطی حاصل شد.
مناطق روستایی غالباً از شاخص‌های عینی و زیرساختی توسعه برخوردارند، اما برنامه‌های توسعۀ اجتماعی در زمینۀ ارتقای رفتارهای حفاظتی و فرهنگ‌سازی محیط‌زیستی روستاییان موفق نبوده است. گزارۀ نظری حاصل از مجموع یافته‌ها عبارت است از: «در نواحی روستایی، به‌موازات برنامه‌های توسعۀ اجتماعی، فرهنگ حفاظت از محیط‌زیست نهادینه نشده است.»
نتایج نشان‌دهندۀ توسعه‌نیافتگی و نبود نهادینه‌سازی فرهنگ محیط‌زیستی، به‌عنوان حلقۀ مفقودۀ توسعه برای حفاظت از محیط‌زیست در روستاهای مطالعه‌شده است. به‌طور خلاصه، یافته‌ها حاکی از آن است که توسعۀ اجتماعی-اقتصادی و شاخص‌های موجود توسعه در روستاها بر رفتارهای محیط‌زیستی روستاییان اثر معکوس داشته‌‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The impact of Social Development Programs on Environmental Behaviors (Case Study: Rural Areas of Gilan Province)

نویسندگان [English]

  • Sadegh Salehi 1
  • Sona Habibi 2
1 Department of Social Sciences. Faculty of Humanities and Social Sciences. Mazandaran University. Babolsar. Iran
2 Department of Social Sciences. Faculty of Humanities and Social Sciences. Mazandaran University. Babolsar. Iran
چکیده [English]

Development programs rely on the exploitation of natural resources; consequently, the devastation of the natural world is inevitable. However, development can contribute to the preservation of the environment. In the context of social conditions, environmentally deleterious behaviors manifest as a manifestation of the disparity between development and degradation.
Using qualitative research methods, the purpose of this research is to investigate the effect of social development on the environmental behaviors of the villagers in the province of Gilan.Purposive sampling was used to conduct semi-structured interviews with 42 villagers and experts, who comprise the study population. Using qualitative content analysis, Directed Deductive, and the concept of “objective indicators of advantaged social development” as a modified concept of Inglehart’s theory of material/post-material values, and by coding, categorizing, and identifying regular relationships between categories and concepts, the data was analyzed. The research’s credibility was attained through the use of two methods: selective credibility and credibility evaluation via communication method.
Objective and infrastructural indicators of development are prevalent in rural areas, but social development programs have not been effective in promoting the protection behaviors and environmental culturalization of villagers. The overall proposition derived from the findings is as follows: “in rural areas, environmental protection culture has not been institutionalized concurrently with social development programs.”
Results indicate the underdevelopment and lack of institutionalization of environmental culture as the missing development link to safeguard the environment in the villages studied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Content Analysis
  • Environmental Degradation
  • Social Development
  • Tavalesh Villages
  • Underdevelopment of Environmental Culture
  • ازکیا، مصطفی، احمدرش، رشید و پارتازیان، کامبیز (1396). روش‌های پژوهش کیفی از نظریه تا عمل. جلد دوم. چاپ اول. تهران: آگاه.
  • ازکیا مصطفی و ایمانی، علی (1387). توسعۀ پایدار روستایی. چاپ اول. تهران: اطلاعات.
  • ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1397). جامعه‌شناسی توسعه. چاپ سیزدهم. تهران: کیهان.
  • ایمان، محمدتقی و نوشادی، محمودرضا (1390). تحلیل محتوای کیفی. پژوهش، 3(2)، 15-44.
  • اینگلهارت، رونالد (1381). فرهنگ و دموکراسی. ترجمۀ علی مرتضویان. فصلنامۀ ارغنون، 20، 93-116.
  • اینگلهارت، رونالد (1395). تحول فرهنگی در جامعۀ پیشرفتۀ صنعتی. ترجمۀ مریم وتر. چاپ هفتم. تهران: کویر.
  • اینگلهارت، رونالد و ولزل، کریستین (1394). نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی. ترجمۀ یعقوب احمدی. چاپ دوم. تهران: کویر.
  • باقری بنجار، عبدالرضا، زاهدی، محمدجواد و موسوی، حجت‌الله (1394). رویکردهای توسعۀ اجتماعی در دیدگاه‌ها اعضای هیئت‌علمی گروه‌های علوم اجتماعی. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 4(1)، 59-91.
  • بیکر، ترز ال. (1392). نحوۀ انجام تحقیقات اجتماعی. ترجمۀ هوشنگ نایبی. چاپ هفتم. تهران: نشرنی.
  • پورمحمدی، محمدرضا و خالقی، عقیل (1401). واکاوی نارسایی‌های برنامه‌ریزی محلی روستایی مبتنی بر نظریۀ برنامه‌ریزی ارتباطی در استان آذربایجان شرقی. توسعۀ محلی (روستایی-شهری). 14(1)، 141-169.
  • حبیبی، سونا و صالحی، صادق (1400). شناخت مسائل و زمینه‌های بروز مشکلات محیط‌زیستی: کاربرد نظریۀ داده‌بنیاد در مناطق روستایی غرب گیلان. توسعۀ پایدار محیط جغرافیایی، 3(4)، 73-86.
  • حبیبی، سونا و صالحی، صادق (1401). موانع پایداری محیطزیست روستایی با تأکید بر زمینه‌های اقتصادی در روستاهای طوالش. اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، 11(4)، 47-76.
  • حسنی، محمد و وجدانی، فاطمه (1396). تحلیل محتوای کیفی کتاب‌های مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی از منظر تربیت اخلاقی. تربیت اسلامی، 12(25)، 29-54.
  • حسینی، محمدرضا (1401). فراتحلیل عوامل جامعه‌شناختی مؤثر با توسعۀ اجتماعی با تأکید بر نقش سکونتگاه‌های شهری و روستایی در ایران. توسعۀ اجتماعی، 16(3)، 123-150.
  • رحیمی، رؤیا و قادرزاده، حامد (1401). ارزیابی اثرات اقتصادی-اجتماعی احداث سد آزاد بر روستاهای پیرامونی از دیدگاه بهره‌برداران (مورد مطالعه: منطقۀ کلاترزان، استان کردستان). اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، 11(4)، 233-250.
  • رمضانی کیاسج محله، رؤیا، امیری، محمدجواد و زبردست، لعبت (1398). ارزیابی اثرات اجتماعی طرح‌های توسعه بر جوامع محلی، مطالعۀ موردی: طرح احداث بندر چمخاله. جغرافیا و توسعه، 56، 215-232.
  • سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان، معاونت آمار و اطلاعات، نتایج تفصیلی سرشماری نفوس و مسکن سال 1395. جمعیت و خانوار کشور به تفکیک استان و شهرستان و به تفکیک نقاط. سامانۀ اطلاعات آماری استان گیلان. مشاهده در تاریخ: 9/7/1399 از http://sdi.mpogl.ir/amar/
  • سعدی، حشمت‌الله و عواطفی اکمل، فرشته (1397). عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در روستاهای شهرستان همدان. اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، 7(2)، 211-226.
  • شهبازی، زهره و مبارکی، مهدی (1400). بررسی وضعیت شاخص‌های توسعۀ اجتماعی در استان مرکزی. جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 10(2)، 227-258.
  • شیبانی‌فر، مازیار (2022). شاخص توسعۀ انسانی در سال ۲۰۲۲؛ کانادا سیزدهم و ایران شصت‌وپنجم. ژورنال ایرانیان کانادا. مشاهده در تاریخ 08/05/1402 از /https://icjournal.ca/post/human-development-index-hdi-by-country-2022
  • صالحی، صادق، حبیبی، سونا، رضایی، احمد و فیروزجائیان، علی‌اصغر (1400). تحلیل عوامل و زمینه‌های اجتماعی-فرهنگی شکل‌گیری مشکلات محیط‌زیستی: کاربرد نظریۀ داده‌بنیاد (مطالعۀ موردی: مناطق روستایی طوالش). پژوهش‌های روستایی، 12(3)، 536-551.
  • فلیک، اوه (1399). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمۀ هادی جلیلی. چاپ یازدهم. تهران: نشرنی.
  • فرهنگ آبادی‌های شهرستان تالش، رضوانشهر، ماسال (1392). سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان.
  • فیض‌آبادی، یاسر و زاهدی، شبنم (1397). تحلیل نابرابری‌های اقتصادی-اجتماعی توسعه در نواحی روستایی ایران. اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، 7(2)، 19-40.
  • قاسمی‌نژاد، ابوذر، وصالی، سید سعید و علی‌زاده، بهزاد (1393). نگرش توسعۀ دولت‌محور در بین روستاییان و اثرات آن در شکل‌گیری مهاجرت روستاییان به شهر (مطالعۀ موردی: روستای چشمۀ علی‌اکبر از توابع شهرستان سلسله). توسعۀ اجتماعی، 8(3)، 145-172.
  • قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصل 50، پژوهشکدۀ شورای نگهبان، مشاهده در تاریخ 08/05/1402 از https://www.shora-gc.ir/fa/news/4707
  • کرد زنگنه، منوچهر، وحیدا، فریدون و مهاجرانی، علی‌اصغر (1399). تحلیل گفتمان معنای توسعه جوامع روستایی در برنامه‌های پنج سالۀ دولت بعد از انقلاب اسلامی در ایران. توسعۀ اجتماعی، 15(2)، 247-280.
  • محسنی تبریزی، علیرضا و سلیمی، علی (1391). تحلیل محتوای کیفی قیاسی و بهره‌گیری از آموزه‌های اسلام در علوم اجتماعی. روش‌شناسی علوم انسانی، 18(72)، 135-159.
  • مطیعی لنگرودی، سید حسن، دادورخانی، فضیله، یاقوت حردانی، هادی و قدیری معصوم، مجتبی (1400). ارزیابی اثرات و پیامدهای اقدامات راهبردی توسعۀ اقتصادی روستایی، مورد: استان خوزستان. اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، 10(35)، 1-22.
  • مولائی هشجین، نصراله و علینقی‌پور، مریم (1399). ارزیابی سطوح توسعه یافتگی با استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره در بخش‌های استان گیلان. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 25(1)، 75-87.
  • منصوری‌مقدم، منصور، نصرتی، روح‌الله و سپیدنامه، بهروز (1401). ارزیابی برنامه‌های توسعه‌ای با رویکرد مردم‌نگاری انتقادی (مورد مطالعه: پروژه‌های سدسازی در استان ایلام). توسعۀ محلی (روستایی-شهری)، 14(2)، 333-351.
  • میرمحمدتبار، سید احمد، خراسانی، محمدمظلوم، نوغانی، محسن و سیلانیان طوسی، علی (1396). تأثیر یادگیری اجتماعی بر رفتارهای مخرب محیط‌زیست در کشاورزان با تأکید بر نقش آموزش‌های ترویجی. پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 10(4)، 69-78.
  • همتی، علیرضا و پذیرا، عبدالرحیم (1397). توسعۀ پایدار روستایی در ایران در مطالعات محققان داخلی. دومین کنفرانس بینالمللی مهندسی آب و محیط‌زیست. 18 مرداد تهران. ایران، 1-9.
  • AGENDA 21(1992). United Nations Conference on Environment & Development Rio de Janerio. Brazil, 1992. United Nations Sustainable Development. Retrieved from https://sustainabledevelopment.un.org/outcomedocuments/agenda21
  • Azam, M. (2016) Does environmental degradation shackle economic growth? A panel data investigation on 11 Asian countries. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 65, 175-182.
  • Azkia, M., Ahmadresh, R., & Partazian, K. (2017). Qualitative research methods from theory to practice. Tehran: Aghat. (In Persian)
  • Azkia, M., & Ghaffari, Gh. (2017). Sociology of development (13th Edition). Tehran: Keyhan. (In Persian)
  • Azkia M., & Imani, A. (2008). Sustainable rural development (1st Tehran: Ettelaat Publications. (In Persian)
  • Bagheri Bonjar, A. R., Zahedi, M. J., & Mousavi, H. (2015) Approachs of social development in the faculty of social science. Social Studies and Research in Iran, 4(1), 59-91. (In Persian)
  • Baker, T. L. (2013). Doing Social Research. Translated by H. Nayebi. Tehran: Ney Publishing. (In Persian)
  • Dong, Y., & Hauschilda, M. Z. (2017). Indicators for environmental sustainability. The 24th CIRP Conference on Life Cycle Engineering. 697-702. DOI:10.1016/j.procir.2016.11.173
  • Duan, W., Su, N., Jiang, Y., & Shen, J. (2022). Impacts of Social Trust on Rural Households’ Attitudes Towards Ecological Conservation, Example of the Giant Panda Nature Reserves in China. Forests, 13(1), 1-16. https://doi.org/10.3390/f13010053
  • Environmental Performance Index 2020 (EPI). Global metrics for the environment: Ranking country performance on sustainability issues.
  • EPI Results (2022). Environmental Performance Index-Yale University(EPI). Ranking country performance on sustainability issues. https://epi.yale.edu/epi-results/2022/component/epi
  • Faizabadi, Y., & Zahedi, Sh. (2018). Analysis of socio-economic inequalities of development in rural areas of Iran. Space Economy and Rural Development, 7(2), 19-40. (In Persian)
  • Flick, U. (2020). An introduction to qualitative research. Translated by H. Jalili. Tehran: Ney Publishing. (In Persian)
  • Ghaseminezhad, A., Vesali, S. S., & Alizadeh, B. (2014). The Attitude of Government-Based Development among Villagers and its Effects in Forming the Migration of Villagers to Cities (Case Study: of Cheshm-e Ali Akbar Village in Range of Selseleh City). Social Development, 8(3), 145-172. (In Persian)
  • Habibi, S., & Salehi, S. (2021). Understanding environmental concerns and contexts: Application of grounded theory in rural areas of the West of Gilan. Sustainable Development of Geographical Environment, 3(4), 73-86. (In Persian)
  • Habibi, S., & Salehi, S. (2023). Obstacles to the sustainability of the rural environment with emphasis on economic contexts in Tavalesh villages. Space Economy and Rural Development, 11(4), 47-76. (In Persian)
  • Hassani, M., & Vodjani, F. (2016). Qualitative content analysis of elementary school social studies books from the perspective of moral education. Islamic Education, 12(25), 29-54. (In Persian)
  • Hemmati, A. R., & Mobhara, A. R. (2017). Sustainable rural development in Iran in the studies of internal researchers. The second international conference on water and environmental engineering. August 18, Tehran. Iran, 1-9. (In Persian)
  • Hosseini, M. R. (2022). Meta-Analysis of Sociological Factors Effective to Social Development with Emphasis on the Role of Urban and Rural Origin in Iran. Social Development, 16(3), 123-150. (In Persian)
  • Iman, M. T., & Noushadi, M. (2012). Qualitative content analysis. Pazhuhesh, 3(2), 15-44. (In Persian)
  • Inglehart, R. (2017). Culture shift in advanced industrial society. Translated by M. Vatar. Tehran: Kavir Publishing. (In Persian)
  • Inglehart, R., & Welzel, Ch. (2015). Modernization, cultural change, and democracy. Translated by Y. Ahmadi. Tehran: Kavir Publishing. (In Persian)
  • Inglehart, R. (1977). The silent revolution: Changing values and political styles among Western publics. Princeton, NJ: Princeton University Press.
  • Inglehart, R. (2002). Culture and democracy. Translated by A. Mortazavian. Arganon, 20, 93-116. (In Persian)
  • Inglehart, R.F., Ponarin, E. & Inglehart, R.C. (2017). Cultural Change, Slow and Fast: The Distinctive Trajectory of Norms Governing Gender Equality and Sexual Orientation. Social Forces, 95(4): 1313-1340.
  • Inglehart, R. (1997). Modernization and Postmodernization, Cultural, Economic and Political Change in 43 Societies. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
  • Inglehart, R. (1990). Culture shift in advanced industrial society. Princeton University Press.
  • Iran climbs up in UNDP human development index(2022). https://en.irna.ir/news/84882870/Iran-climbs-up-in-UNDP-human development-index. Viewed on 2022/09/10
  • Iran GDP-Gross Domestic Product (2021). GDP improves in Iran. https://countryeconomy.com/gdp/iran.
  • Iran-Human Development Index–HDI. https://countryeconomy.com/hdi/iran.
  • Human Development Report 2021/2022. Uncertain times, unsettled lives Shaping our future in a transforming world. By the United Nations Development Programme. https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf
  • Jackson, J. (2017). Environment and Society. In Major Themes in Sociology: An Introductory Text. edited by Abasiekong, E.M, Sibiri, E.A. & Ekpenyong, N.S.. Benin City: Mase Perfect Prints. 579-602
  • Kordzangenh, M., Vahida, F. & Mohajerani, A.A. (2020). Discourse Analysis of Economic Development of Rural Communities in Five-Year Plans of Iran's Post-Revolutionary Governments. Social Development, 15(2), 247-280. (In Persian)
  • Krajhanzl, J. (2010). Environmental and Pro-environmental behaviors. In School and Health, Health Education: International Experiences. Publisher: Masarykova univerzita, MSD. BrnoEditors: Evžen Řehulka, 21, 251-274.
  • Management and planning organization of Gilan province, Deputy of statistics and information, detailed results of population and housing census of 1395 (2017). population and households of the country by province and city and by points, statistical information system of Gilan province. Viewed on 2020/09/30. https://mpogl.ir/amar/(In Persian)
  • Mansouri Moghadam, M., Nosrati, R., & Sepidnameh, B. (2023). Evaluation of development plans with the approach of critical ethnography (Case study: Dam construction projects in Ilam province). Community Development (Rural and Urban Communities), 14(2), 333-351. (In Persian)
  • Mirmohammad Tabar, S.A., Khorasani, M.M., Noghani M. & Toosi, A. (2018). The effect of social learning on environmentally destructive behaviors in farmers with an emphasis on the role of extension training (Persian). Agricultural Extension and Education Research, 10(4), 69-78. (In Persian)
  • Mohseni Tabrizi, A. & Salimi, A. (2012). Deductive Qualitative Content Analysis and the Usage of Islamic Doctrines in Social Sciences. Methodology of Social Sciences and Humanities, 18(72), 135-159. (In Persian)
  • Molaey Hashjin, N. & Alinaghipour, M. (2020). On the Evaluation of Development Levels by Using Multi-Criteria Decision Making Techniques in the Parts of Guilan Province. Human Geography Research, 52(1), 75-87. (In Persian)
  • Motiee Langroudi S.H., Dadvar Khani F., Yaghoot Hardani H., & Ghadiri Masom, M. (2021). Evaluating the effects and consequences of strategic initiatives for rural economic development Case: Khuzestan Province. Space Economy and Rural Development, 10(35), 1-22. (In Persian)
  • Peng, B., Sheng, X., & Wei, G. (2020). Does environmental protection promote economic development? From the perspective of coupling coordination between environmental protection and economic development. Environmental Science and Pollution Research, 27, 39135–39148.
  • Pourmohammadi, M., & Khaleghi, A. (2022). Analysis of Existing Deficiencies of Rural Local Planning Based on Communicative Planning Theory in East Azarbaijan Province. Community Development (Rural and Urban Communities), 14(1), 141-169. (In Persian)
  • Rahimi, R., & Ghaderzadeh, H. (2023). Evaluation of Socio-Economics’ Impact of Azad Dam Constructions in on Margin’s Townships in view of Operations Using Benefit-Cost Method (A Case of Kalatarzan District). Space Economy and Rural Development, 11(42), 252-235. (In Persian)
  • Ramezani Kiasejmahaleh, R., Amiri, M. J., & Zebardast, l. (2019). Social Impact Assessment of Development Projects on the Local Communities (Case Study: Chamkhaleh Port Construction Project). Geography and Development, 56, 215-232. (In Persian)
  • Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future(1987). https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-common-future.pdf
  • Sachs, J. D., Lafortune, G., Kroll, Ch., Fuller, G., & Woelm, F. (2022). Sustainable Development Report 2022, From Crisis to Sustainable Development: the SDGs as Roadmap to 2030 and Beyond, Includes the SDG Index and Dashboards. Cambridge University Press. org/10.1017/9781009210058. https://dashboards.sdgindex.org/rankings
  • Saadi, H., & Awatfi-Akmal, F. (2017). Factors affecting agricultural land use change in the villages of Hamadan city. Space Economy and Rural Development, 7(2), 211-226. (In Persian)
  • Salehi, S., Habibi, S., Rezaei, A., & Firozjayan, A. A. (2021). An Analysis of Socio-Cultural Context of Environmental Issues: Applying Grounded Theory (Case Study: Rural Areas of Tavalesh). Rural Research, 12(3), 536-551. (In Persian)
  • Shahbazi, Z., & Mobaraki, M. (2021). Analysis of Social Development Indicators in Markazi Province. Economic and Developmental Sociology, 10(2), 227-258. (In Persian)
  • Shibanifar, M. (2022). Human Development Index in 2022; Canada 13th and Iran 65th. Iranian Canadian Journal. Viewed on 08/05/1402. https://icjournal.ca/post/human-development-index-hdi-by-country-2022/ (In Persian)
  • Shrinkhal, R. (2019). Economics, Technology, and Environmental Protection: A Critical Analysis of Phytomanagement (Chapter 22). In Phytomanagement of Polluted Sites, Market Opportunities in Sustainable Phytoremediation. Edited by: Pandey, V.Ch. and Bauddh, K. India. Elsevier press. 569-580
  • The culture of settlements in Gilan province (2012). Talesh, Rezvanshahr, Masal. Management and Planning Organization of Gilan Province. (In Persian)
  • The Constitution of the Islamic Republic of Iran, Article 50, Research Institute of the Guardian Council, viewed on 08/05/1402. https://www.shora-gc.ir/fa/news/4707 (In Persian)
  • The World Bank (2021). GDP growth (annual%) -Iran, Islamic Rep. https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG?locations=IR&most_recent_year_desc=false
  • Tian, M., Gao, Q., Wang, N., Yang, X., Xu, X., & Zhang, L. (2018). Strategic Environmental Assessment and Sustainable Development. Asia Conference on Energy and Environment. Engineering. Series: Earth and Environmental Science, 133, 1-5. http://dx.doi.org/10.1088/1755-1315/133/1/012029
  • United Nations Sustainable Development Cooperation Framework for the Islamic Republic of IRAN 2023–2027. UNSDCF_Iran Republic of-2023-2027_0.pdf.
  • Minelli, S. (2016, June). Land Degradation Neutrality Target Setting Programme-Land Degradation Neutrality Target Setting–. UN CCD: United Nations Convention to Combat Desertification.
  • United Nations (1996). Indicators of sustainable development: framework and methodologies. New York.
  • Wendling, Z. A., Emerson, J. W., de Sherbinin, A., Esty, D. C., Hoving, K., Ospina, C. D., ... & Schreck, M. (2020). Environmental performance index. New Haven, CT: Yale Center for Environmental Law And Policy. epi. yale. edu.
  • Winter, D. N., & Koger, S. M. (2014). The Psychology of Environmental Problems (2nd Edition). New York and London: Psychology Press.
  • Wolf, M. J., Emerson, J. W., Esty, D. C., Sherbinin, A. D., & Wendling, Z. A. (2022). 2022 Environmental Performance Index (EPI) results. New Haven, CT: Yale Center for Environmental Law & Policy.