مطالعۀ جامعه‌شناختی اثر طایفه‌گرایی بر نزاع جمعی فراتحلیل پژوهش‌ها

نویسندگان

1 گروه تاریخ و جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

3 گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

چکیده

نزاع جمعی به معنای درگیری فیزیکی و تنش اجتماعی بین بیش از دو نفر به‌صورت گروهی، ایلی-طایفه و جمعی بوده و جزء جرائم کیفری محسوب می‌شود. جوامع دارای بافت شدید عصبیت گروهی، سلسله‌مراتبی، جمعی و ایلی-طایفه‌ای، شاهد این‌گونه نزاع‌ها به دلیل شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی هستند. میانگین نزاع جمعی استان­های کشور بین بازه زمانی 1390 الی 1402 به دلیل ناهمگونی قومی؛ بافت ایلی-طایفه‌ای؛ سرمایه اجتماعی محدودکننده (منفی)؛ کاهش منابع توسعه­ای (بحران فضای کسب‌وکار اجتماعی و تقابل خشن جامعه با منابع طبیعی) و تصور خیرمحدود (فرسایش منابع تولیدی، کمیابی منابعی مانند زمین، قدرت و ثروت) روند افزایشی داشته که ساختار اجتماعی طایفه­گرایی-ایلی در ظهور و تشدید آن (در کنار عوامل فوق) نقش مهمی را ایفا می‌کند. بر این اساس هدف اصلی پژوهش مطالعۀ جامعه‌شناختی اثر طایفه‌گرایی بر نزاع­های جمعی در استان­های کشور است.
روش پژوهش؛ به دلیل ماهیت آن از نوع فراتحلیل کمی (نرم‌افزار CMA2) است. با جستجوی «نزاع جمعی» در پایگاه علمی نورمگز، مگ­ایران، ایران داک و مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، از جامعه آماری 56 سند، با تکیه‌بر ملاک ورود و خروج؛ به روش غیراحتمالی-تعمدی 30 سند پیمایشی دربازه زمانی 1387 الی 1401 جهت تحلیل و ارزیابی انتخاب شدند.
نتایج نشان می‌دهد که طایفه‌گرایی بر گرایش به نزاع جمعی تأثیر معنی‌داری داشته و با افزایش شدت طایفه‌گرایی-ایلی، گرایش به نزاع جمعی نیز افزایش‌یافته و مقدار اثر نهایی آن 46/0 است. هرچه در استان­های کشور شدت طایفه‌گرایی بیشتر باشد، به همان میزان احتمال وقوع نزاع جمعی در آینده نیز بیشتر خواهد بود. همچنین آزمون تعدیل‌گر Q نشان می‌دهد که هویت قومی، محل زندگی و سطح توسعۀ استان‌ها با نزاع جمعی رابطۀ معنی‌داری داشته است.
طبق نتایج پژوهش؛ جهت کاهش و کنترل نزاع جمعی در استان­های کشور برحسب شرایط فرهنگی، جغرافیایی و اجتماعی آن، باید به آگاهی‌بخشی از طریق ارتقای سرمایۀ فرهنگی و رسانه‌های جمعی، حل نیازهای اجتماعی-اقتصادی، تقویت مکانیسم بازدارندگی-کنترلی (بومی و رسمی)، مدیریت منابع توسعه‌ای (آب، مراتع، زمین و شرایط کسب‌وکار بومی) و اصلاحات فرهنگی –اجتماعی با حفظ ارزش و هنجارهای آن محیط اقدام کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Sociological study of the effect of tribalism on communal strife:Meta-analysis of researches

نویسندگان [English]

  • Taha Ashayeri 1
  • Tahereh Jahanparvar 2
  • Elham Abbasi 3
  • Faezeh Raghami 1
1 Department of History and Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil. Iran
2 Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Communication and Media, Islamic Azad University, Tehran Markazi,Tehran, Iran
3 3. Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Payame noor, Tehan, Iran
چکیده [English]

Mass conflict or strife means physical conflict and social tension between more than two people in a group, tribe-clan and collective form and is considered a criminal offense. Societies with a strong texture of group, hierarchical, communal and tribal nervousness witness such conflicts due to social, cultural and economic conditions. The average mass conflict of the country's provinces between 1390-1402 due to ethnic heterogeneity have an increasing trend that the social structure of the tribe plays an important role in its emergence and escalation. Based on this, the main goal of the research is to study the sociological effect of tribalism on mass conflicts in the provinces of the country.
research method; Due to its nature, it is quantitative meta-analysis (CMA2 software). By searching for " mass conflict" in the scientific database of Noormags, Magiran, IranDoc and the SID, from the statistical population of 56 documents, relying on the entry and exit criteria; 30 survey documents were selected in the period of 1387 to 1401 for analysis and evaluation by non-probability-intentional method.
The results show that tribalism has a significant effect on the tendency to mass strife, and with the increase in the intensity of tribalism, the tendency to mass strife also increases, and its final effect value is to 0.46. Thus whit intensity of tribalism in the provinces of the country, the more likely the mass conflict will be occur in the future. Also, the Q moderator test shows that ethnic identity, place of residence and the level of development of the provinces have a significant relationship with mass strife.
According to the research results In order to reduce and control the mass conflict in the provinces of the country according to its cultural, geographical and social conditions, awareness should be given through promoting cultural capital and mass media, solving socio-economic needs, strengthening the deterrence-control mechanism (native and official), management development resources (water, pastures, land and local business conditions) and social-cultural reforms by maintaining the value and norms of that environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • collectiveconflict
  • tribal-tribal structure
  • ethnic identity
  • traditional-hierarchical society
  • اسدپور، رسول و درستی، مجید (۱۳۹۲)، بررسی عوامل جرم‌شناختی نزاع دسته‌جمعی در استان کهگیلویه و بویراحمد. مجلۀ دانش انتظامی کهگیلویه و بویراحمد، 5(9): 59-93.
  • آزادارمکی، تقی (1393). جامعه‌شناسی فرهنگ. تهران: علم.
  • باقرزادگان، امیر و میرزایی، محمد (۱۳۹۲)، بررسی عوامل تحقق نزاع فردی و دسته‌جمعی با تکیه بر نقش حاشیه‌نشینی (مطالعۀ موردی: شهرستان سنندج). فصلنامۀ علمی کارآگاه، 2(7): 163-189.
  • بهروان، حسین (1392)، جامعه‌شناسی روستایی. تهران: جامعه‌شناسان.
  • بیرو، آلن (1375)، فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمۀ باقر ساروخانی. تهران: کیهان.
  • تامپسن، کنت (۱۳9۸)، نظریۀ دورکیم دربارۀ همبستگی اجتماعی. ترجمۀ مهناز مسمی‌پرست. تهران: نشرنی.
  • تریاندیس، هری (1389)، فرهنگ و رفتار اجتماعی. ترجمۀ نصرت فتی. تهران: رسانش.
  • جوشن‌لو، محسن و رستمی، رضا (1393)، روان‌شناسی بین‌فرهنگی. تهران: کتاب ارجمند.
  • حسین‌زاده، حسین، نواح، علیرضا و عنبری، علی (۱۳۸۹)،‌ بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر میزان گرایش به نزاع دسته‌جمعی (مورد مطالعه: شهر اهواز). فصلنامۀ دانش انتظامی خوزستان، 13(2): 191-225.
  • حقی‌زاده دیالی، مریم (1399)، بررسی نگرش افراد نسبت به نزاع دسته‌جمعی در بین شهروندان شهر کوهدشت (مطالعۀ موردی: افراد بالای 18 سال). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی.
  • دهخدا، علی‌اکبر (1341)، لغت‌نامۀ فارسی دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
  • دیلینی، تیم (1398)، نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی. ترجمۀ بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی. تهران: نشرنی.
  • ربانی، رسول، عباس‌زاده، محمد و نظری، جواد (۱۳۸۸)، بررسی عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثر بر گرایش به نزاع جمعی (مطالعۀ موردی: شهرستان‌های منتخب استان ایلام). فصلنامۀ انتظام اجتماعی، 1(3)، 103-126.
  • رحمانی، بیژن، سعیدی، عباس، کارگر، بهمن و اصلانلو، علی (۱۳۹۵). تحلیل عوامل مؤثر بر وقوع نزاع در نواحی روستایی (مورد مطالعه: روستای شهرستان خدابنده). پژوهشنامۀ نظم و امنیت انتظامی، 9(3): 127-153.
  • رضایی کلواری، نورالله و بحرینی، مجید (۱۳۸۹)، مطالعۀ رابطۀ عوامل فرهنگی اجتماعی با نزاع‌های دسته‌جمعی، قومی و قبیله‌ای در شهرستان لردگان. فصلنامۀ مطالعات امنیت اجتماعی، 22(4): 137-162.
  • رنجبر، مهناز (۱۳۹۸)، تبیین جامعه‌شناختی نزاع دسته‌جمعی در بین شهروندان شهر شیراز. فصلنامۀ علمی دانش انتظامی فارس،
  • ریویر، کلود (1392)، درآمدی بر انسان‌شناسی. ترجمۀ ناصر فکوهی. تهران: نشرنی.
  • زارع‌زاده اردشیر، لیلا و آقایاری هیر، توکل (۱۳۹۶)، بررسی ارتباط بین نزاع-درگیری فردی و احساس امنیت اجتماعی (مورد مطالعه: شهروندان بالای ۱۵ سال شهر تبریز). فصلنامۀ دانش انتظامی آذربایجان شرقی، 8(1): 83-118.
  • زارعی، مصطفی، منظمی‌تبار، جواد و اسدبگی، مهدی (۱۳۹۷)، عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش به نزاع و خشونت بین‌فردی در بین جوانان پسر 18-۳۰ سال شهر همدان (مورد مطالعه: منطقۀ خضر و اسلامشهر همدان). فصلنامۀ علمی-تخصصی دانش انتظامی همدان، 5(17)، 41-66.
  • ساروخانی، باقر (1392)، درآمدی بر دایره‌المعارف علوم اجتماعی. تهران: دانشگاه تهران.
  • سجاسی قیداری، حمدالله و اسفرم، یعقوب (1396)، تحلیل تأثیر نزاع‌های طایفه‌ای-قبیله‌ای بر توسعه‌نیافتگی روستایی (دهستان بهمئی از استان کهگیلویه و بویراحمد). مجلۀ پژوهش‌های جغرافیایی سیاسی، 2(2): 109-137.https://doi.org/10.22067/pg.v2i6.64020
  • سرپناه، مهدی، ساده‌سپهر، رضا و خانی، کاظم (۱۳۹۵). بررسی علل و عوامل مؤثر بر نزاع و درگیری در سطح غرب استان تهران. فصلنامۀ علمی-تخصصی دانش انتظامی غرب استان تهران، 3(10)، 71-88.
  • شارون، جوئل (1395)، ده پرسش از دیدگاه جامعه‌شناسی. ترجمۀ منوچهر صبوری. تهران: نشرنی.
  • شاطریان، محسن، بخشی، قدیر، عشایری، طاها و آتش‌زره، اکبر (۱۳۹6)، بررسی و تبیین جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر گرایش به نزاع دسته‌جمعی در جوامع روستایی (مورد مطالعه: جامعۀ روستایی استان اردبیل). فصلنامۀ علمی-پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، 49(3): 27-52.
  • شاطریان، محسن، عشایری، طاها و نیازی، محسن (1396)، عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثر بر گرایش به نزاع طایفه‌ای (مورد مطالعه: عشایر ایل پیجیک، شهرستان اهر). فصلنامۀ توسعۀ اجتماعی (توسعۀ انسانی سابق)، 9(4): 67-86.https://doi.org/10.22055/qjsd.2015.11930
  • شفعتی، معصومه و زاهدی مازندرانی، محمدجواد (1400)، سنخ‌شناسی رابطه‌محور بهره‌برداری‌های خانوادگی در جامعۀ روستایی ایران (مورد مطالعه: روستای قودجان). فصلنامۀ توسعۀ محلی (شهری-روستایی)، 13(2): 511-531. https://doi.org/10.22059/jrd.2022.339518.668705
  • شهریاری، مرضیه و شیرازی، زهرا (1401)، بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر گرایش مردان به نزاع‌های دسته‌جمعی. هشتمین همایش علمی-پژوهشی توسعه و ترویج علوم تربیتی و روان‌شناسی ایران. تهران.
  • صداقت‌زادگان، شهناز، پنجستونی، بهرام و ملکشاهی، مالک (۱۳۹۷)، بررسی رابطۀ بین اعتماد اجتماعی و نزاع فردی در بین جوانان شهر ایلام. فصلنامۀ علمی-ترویجی فرهنگ ایلام، 19(60-61): 183-211.
  • صداقت‌زادگان، شهناز، زاهدی، محمدجواد و بهزادی‌فر، بهروز (۱۳۹۶)، عوامل جامعه‌شناختی مرتبط با نزاع و درگیری جوانان در سرپل ذهاب (با تأکید بر خانواده). دوفصلنامۀ پژوهش‌های انتظامی-اجتماعی زنان و خانواده، 5(1): 20-38.
  • صدیق سروستانی، رحمت‌الله (۱۳۸۷)، آسیب‌شناسی اجتماعی. تهران: سمت.
  • صفری کاکرودی، عابدین و عباسی، محمد (۱۳۹۷)، بررسی علل گرایش جوانان برای حمل و به‌کارگیری سلاح سرد در نزاع‌های فردی و دسته‌جمعی (مطالعۀ موردی: شهر قزوین). فصلنامۀ دانش انتظامی قزوین،25(1): 85-108.
  • عشایری، طاها و ایمانی جاجرمی، حسین (1392)، مطالعۀ جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر شکل‌گیری نزاع‌های دسته‌جمعی روستایی-عشایری (مورد مطالعه: روستای پریخان، شهرستان مشکین‌شهر). فصلنامۀ مطالعات امنیت اجتماعی، 34(3): 33-69.
  • عشایری، طاها، عباسی، الهام، جسارتی، علی و نطقی، علیرضا (1396)، تعیین عوامل مؤثر بر شکل‌گیری نزاع دسته‌جمعی در فضای شهری (مشکین‌شهر). پژوهشنامۀ جغرافیای انتظامی، 5(19): 49-76.
  • عمید، حسن (۱۳90)، فرهنگ عمید. تهران: امیرکبیر.
  • غلامی، رهام (۱۳۹۲)، بررسی عوامل نزاع در استان کهکیلویه و بویراحمد. دانش انتظامی کهگیلویه و بویراحمد، 6(12): 59-93.
  • فرخ سیدی، محمد (1380)، فرهنگ اصطلاحات کیفری. تهران: زر.
  • فوکویاما، فرانسیس (1396)، پایان نظم: سرمایۀ اجتماعی و حفظ آن. ترجمۀ غلام‌عباس توسلی. تهران: جامعۀ ایرانیان.
  • فیلد، جان (1386)، سرمایۀ اجتماعی. ترجمۀ غلامرضا غفاری و حسین رمضانی. تهران: کویر.
  • کرمی، میثم (۱۳۹۶)، بررسی تأثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بر وقوع نزاع دسته‌جمعی (مطالعۀ موردی: شهر دهدشت). فصلنامۀ مطالعات علوم اجتماعی، 3(3): 177-188.
  • کوزر، لوئیس و روزنبرگ، برنارد (1398)، نظریه‌های بنیادین جامعه‌شناختی. ترجمۀ فرهنگ ارشاد. تهران: نشرنی.
  • کیانی، مژده و فاضلی، محمد (1400)، بازتولید نزاع جمعی؛ تحلیل محتوای جامعه‌شناختی پرونده‌های نزاع دسته‌جمعی شهرستان اهواز. پژوهشنامۀ نظم و امینت انتظامی، 14(3): 147-172. https://doi.org/10.22034/osra.2021.203695.1269
  • کیویستو، پیتر (1392)، اندیشه‌های بنیادی در جامعه‌شناسی. ترجمۀ منوچهر صبوری. تهران: نشرنی.
  • لاو، الکس (1397)، مفاهیم بنیادی نظریۀ اجتماعی کلاسیک. ترجمۀ فرهنگ ارشاد. تهران: آگه.
  • محمدی نیکو، اکرم و احمدی، حبیب (۱۳۹۷)، بررسی عوامل فردی و روانی در گرایش به نزاع و درگیری (مورد مطالعه: شهروندان شهر شیراز). فصلنامۀ علمی-تخصصی دانش انتظامی فارس، 5(19): 45-66.
  • مسعودی، علی، فتح‌اللهی، سیامک و میرزایی، محمد (۱۳۹۳)، بررسی تأثیر حاشیه‌نشینی بر وقوع جرائم نزاع و درگیری (مطالعۀ موردی: شهرستان قم). فصلنامۀ انتظام اجتماعی، 6(1): 57-76.
  • معین، محمد (1387)، فرهنگ فارسی. تهران: فرهنگ‌نما و کتاب آراد.
  • ملکی، ابوالفضل و نظری، رضا (1400)، بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به نزاع‌های دسته‌جمعی در شهرستان خدابنده. فصلنامۀ علمی دانش انتظامی زنجان، 41(7): 137-158.
  • میرفردی، اصغر، احمدی، سیروس و صادق‌نیا، آسیه (1390)، میزان گرایش به نزاع جمعی در میان مردان 15 تا 65 سال شهرستان بویراحمد و عوامل مؤثر بر آن. مطالعات امنیت اجتماعی، 1(25): 147-177.
  • نبوی، سیدحسین (1400)، فردگرایی و جمع‌گرایی در ایران، تحلیلی از وضعیت اخلاق اجتماعی. گزارش رصد فرهنگی (21). مرکز رصد فرهنگی وزارت کشور.
  • نجاری، مهدی و حسنی، محمد (۱۳۹۸)، بررسی عوامل مرتبط با گرایش به نزاع و درگیری در بین شهروندان (مورد مطالعه: شهر ارومیه). فصلنامۀ دانش انتظامی آذربایجان غربی، 7(39): 137-150.
  • نظری، جواد و امینی فسخودی، علی (۱۳۸۷)، تبیین جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر گرایش به نزاع جمعی، در مناطق روستایی استان ایلام. مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 27(1): 187-210.
  • نواح، عبدالرضا و نصیری، نوید (۱۳۹۳)، بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر گرایش به نزاع‌های دسته‌جمعی (مورد مطالعه: شهروندان ۱۵ سال به بالای شهر کارون). فصلنامۀ دانش انتظامی خوزستان، 2(8): 13-39.
  • نورعلیوند، علی، قاسمی، ابوالفضل و درویشی، فرزاد (1396)، تبیین جامعه‌شناختی نزاع جمعی در استان ایلام. فصلنامۀ مطالعات امنیت اجتماعی، 49(3): 143-169.
  • نیازی، محسن و عشایری، طاها (1395)، نزاع دسته‌جمعی در جوامع عشایر ایران. تهران: سخنوران.
  • واندنبرگ، فردریک (1386)، جامعه‌شناسی جورج زیمل. ترجمۀ عبدالحسین نیک‌گهر. تهران: توتیا.
  • وبر، مارکس (1388)، مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی. ترجمۀ احمد صدارتی. تهران: مرکز.

 

 

  • Agbola, T., & Alabi, M. (2003). Political Economy of Resources Development, Environmental Injustice and Selective Victimization: A Case Study of the Niger Delta Region of Nigeria. in Agyeman, J., Bullard, R.D. & Evans, B. (eds), Just Sustainabilities: Development in an Unequal World, 270-288. London: Earthscan.
  • Al-Dawsari, N. (2021).Peacebuilding in the time oe war: Tribal Cease-Fire & Deescalation Mechanisms in Yemen, The Middle East Institute,
  • Alesina, A., Baqir, R., & Easterly, W. (1999). Public Goods and Ethnic Divisions. Quarterly Journal of Economics, 114(4), 1243–1284. https://www.jstor.org/stable/258696
  • Al-Shadeedi, A. H., & Ezzeddine, N. (2019). Libyan tribes in the shadows of war and peace. Clingendael, Netherlands Institute of International Relations.
  • Ashayeri, T. and Imani Jajermi, H. (2012). Sociological study of factors affecting the formation of rural-nomadic collective conflicts (case study: Parikhan village, Meshkinshahr city). Social Security Studies Quarterly, 34(3): 33-69. http://sss.jrl.police.ir/article_11863.html. (In Persian)
  • Ashayeri, T., Abbasi, E., Jasarti, A. and Nataki, A. (2016). Determining factors affecting the formation of collective conflict in urban space (Mishkinshahr). Journal of Police Geography, 5(19): 49-76. 20.1001.1.23833580.1396.1396.19.3.6. (In Persian)
  • Collier, P., & Hoeffler, A. (1998). On economic causes of civil war. Oxford Economic Papers, 50(4), 563-573.
  • Esteban, J., & Ray, D. (2011). Linking conflict to inequality and polarization. American Economic Review, 101(4), 1345-1374. http://dx.doi.org/10.1257/aer.101.4.1345
  • Farrokh Sidi, M. (2010). Dictionary of criminal terms. Tehran: Zar. (In Persian)
  • Field, J. (1386). Social capital. Translated by Gholamreza Ghafari and Hossein Ramezani. Tehran: Kavir. (In Persian)
  • Fukuyama, F. (2016). The end of order: social capital and its preservation. Translated by Gholam Abbas Tavasli. Tehran: Iranian Society. (In Persian)
  • Gholami, R. (2012). Investigation of factors of conflict in Kohkiloye and Boyer Ahmad provinces. Danesh Zazami Kohgilouye and Boyerahmad, 6(12): 59-93. (In Persian)
  • Kagan, A. R., & Levi, L. (1974). Health and environment—psychosocial stimuli: a review. Social Science & Medicine (1967), 8(5), 225-241. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/0037-7856(74)90092-4
  • Kayani, M. and Fazli, M. (2021). Reproduction of collective conflict; Sociological content analysis of mass conflict cases in Ahvaz city. Journal of Police Order and Security, 14(3): 147-172 https://doi.org/10.22034/osra.2021.203695.1269. (In Persian)
  • Kerami, M. (2016). investigating the effect of cultural, social and economic factors on the occurrence of mass conflict (case study: Dehdasht city). Social Sciences Quarterly, 3(3): 177-188. (In Persian)
  • Kivisto, P. (2012). Fundamental Thoughts in Sociology. Translated by Manouchehr Sabouri. Tehran: Nashrani. (In Persian)
  • Kozer, L. and Rosenberg, B. (2018). Fundamental Sociological Theories. Translation of Ershad culture. Tehran: Nashrani. (In Persian)
  • Lake, D. A., & Rothchild, D. (1998). Spreading Fear: The Genesis of Transnational Ethnic Conflict, in David A. Lake and Donald Rothchild (eds), The International Spread of Ethnic Conflict: Fear, Diffusion, and Escalation Princeton, NJ: Princeton University Press, p. 3.
  • Lau, A. (2017). Basic Concepts of Classical Social Theory. Translation of Ershad culture. Tehran: Ad. (In Persian)
  • Maleki, A. and Nazari, R. (2021). investigation of factors affecting the tendency to group fights in Khodabande city. Zanjan Police Science Quarterly, 41(7): 137-158. (In Persian)
  • Masoudi, A. Fatholahi, S. and Mirzaei, M. (2013), Investigating the effect of marginalization on the occurrence of conflict crimes (case study: Qom city). Social Order Quarterly, 6(1): 57-76. (In Persian)
  • Mirfardi, A., Ahmadi, S. and Sadeghnia, A.(2018), The degree of tendency to collective conflict among men aged 15 to 65 in Boyar Ahmad city and the factors affecting it. Social Security Studies, 1(25): 147-177. (In Persian)
  • Mohammadi Niko, A. and Ahmadi, H. (2017). investigation of individual and psychological factors in the tendency to quarrel and conflict (case study: citizens of Shiraz city). Fars Police Science Quarterly, 5(19): 45-66. (In Persian)
  • Moin, M.(2007). Persian culture. Tehran: Farhangnama and Arad book. (In Persian)
  • Montalvo, J. G., & Reynal-Querol, M. (2005). Ethnic polarization, potential conflict, and civil wars. American Economic Review95(3), 796-816. http://dx.doi.org/10.1257/0002828054201468
  • Nabawi, S. H. (2021). Individualism and collectivism in Iran, an analysis of the state of social ethics. Cultural observation report (21). Cultural Observation Center of the Ministry of Interior. (In Persian)
  • Najari, M. and Hosni, M. (2018). investigation of factors related to the tendency to quarrel and conflict among citizens (case study: Urmia city). West Azarbaijan Police Science Quarterly, 7(39): 137-150. (In Persian)
  • Navah, A. and Nasiri, N. (2013). investigation of social and cultural factors affecting the tendency to group fights (case of study: citizens of 15 years and above in Karun city). Khuzestan Police Science Quarterly, 2(8): 13-39. (In Persian)
  • Nazari, J. and Amini Faskhudi, A. (2008). Sociological explanation of factors affecting the tendency to communal conflict in rural areas of Ilam province. Journal of Social and Human Sciences of Shiraz University, 27(1): 187-210. (In Persian)
  • Niazi, M. and Ashayeri, T. (2015). Collective conflict in nomadic societies of Iran. Tehran: Sokhoran. (In Persian)
  • Nooralivand, A., Ghasemi, A. and Darvishi, F. (2016). Sociological explanation of collective conflict in Ilam province. Social Security Studies Quarterly, 49(3): 143-169. (In Persian)
  • Obi, C. I. (2005). Environmental movements in sub-Saharan Africa: A political ecology of power and conflict. United Nations Research Institute for Social Development.
  • Obi, C. I. (2005). Environmental movements in sub-Saharan Africa: A political ecology of power and conflict. United Nations:Research Institute for Social Development.
  • Omid, Hassan (2010). Farhang Omid. Tehran: Amir Kabir. (In Persian)
  • Sadaqatzadegan, Sh., Zahedi, M. J. and Behzadifar, B.(2016). Sociological factors related to the conflict and conflict of youth in Sarpol Zahab (with emphasis on the family). Two Quarterly Journal of Social-Policy Research on Women and Family, 5(1): 20-38. (In Persian)
  • Safari Kakrodi, A. and Abbasi, M. (2017). Investigating the causes of young people's tendency to carry and use cold weapons in individual and group conflicts (case study: Qazvin city). Qazvin Police Science Quarterly, 25(1): 85-108. (In Persian)
  • Sarpanah, M., Sadhsephar, R. and Khani, K. (2015). Investigating the causes and factors affecting conflicts in the west of Tehran province. The scientific-specialist quarterly of law enforcement knowledge of the west of Tehran province, 3(10), 71-88. (In Persian)
  • Sedaghatzadegan, Sh., Panjstoni, B. and Malikshahi, M. (2017). Investigating the relationship between social trust and individual conflict among the youth of Ilam city. Ilam Culture Promotional Scientific Quarterly, 19(60-61): 183-211. (In Persian)
  • Sediq Sarostani, R. (2008). Social pathology. Tehran: Side. (In Persian)
  • Sejasi Khedari, Hamdollah and Esfram, Yaqub (2016). Analysis of the effect of clan-tribal conflicts on rural underdevelopment (Bamai village of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad provinces). Political Geographical Research Journal, 2(2): 109-137. (In Persian)
  • Shafaati, M. and Zahedi Mazandarani, M.J. (2021). relationship-oriented genealogy of family exploitations in the rural society of Iran (case study: Gudjan village). Local Development Quarterly (Urban-Rural), 13(2): 511-531.  (In Persian)
  • Shahriari, M. and Shirazi, Z. (2022). Sociological investigation of factors affecting men's tendency to group fights. The 8th scientific-research conference on the development and promotion of educational sciences and psychology in Iran. Tehran. (In Persian)
  • Sharon, J. (2015). Ten questions from the perspective of sociology. Translated by Manouchehr Sabouri. Tehran: Nashrani. (In Persian)
  • Shaterian, M., Ashayeri, T. and Niazi, M. (2016). Socio-cultural factors affecting the tendency towards clan conflict (case study: Eshayir Il Pijik, Ahar city). Social Development Quarterly (formerly Human Development), 9(4): 67-86. (In Persian)
  • Shatrian, M., Bakhshi, Q., Ashayeri, T. and Atahzareh, A. (2016). Sociological investigation and explanation of the influencing factors on the tendency to group conflict in rural communities (case study: rural community of Ardabil province). Scientific-Research Quarterly of Social Security Studies, 49(3): 27-52. (In Persian)
  • Steven Fish, M., & Kroenig, M. (2006). Diversity, conflict and democracy: Some evidence from Eurasia and East Europe. Democratization13(5), 828-842. http://dx.doi.org/10.1080/13510340601010735
  • Tov, W., & Diener, E. (2007). Culture and subjective well-being, in Kitayama, S. and Cohen, D. (Eds), Handbook of Cultural Psychology, Guilford, New York, NY.
  • Triandis, H. C. (1984). Toward a psychological theory of economicgrowth. International Journal of Psychology, 19, 79-95. https://doi.org/10.1080/00207598408247517
  • Triandis, H. C. (1995). Individualism and Collectivism: New Directions in Social Psychology. Westview Press, Boulder, CO.
  • Triandis, H. C. (1996). The psychological measurement of cultural syndromes. American Psychologist51(4), 407. http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.51.4.407
  • Triandis, H. C., & Vassiliou, V. (1972). A comparative analysis of subjective culture. In H. C. Triandis (Ed.), The analysis of subjective culture (pp. 299-338). New York: Wiley.
  • Triandis, H. C., Leung, K., Villareal, M., & Clack, E. (1985). Allocentrievs. idiocentric tendencies: Convergent and discriminant validation. Journal of Research in Personality, 19, 395-415. https://doi.org/10.1016/0092-6566(85)90008-X
  • Vandenberg, F. (2006). George Simmel's Sociology. Translated by Abdul Hossein Nikgahar. Tehran: Totia. (In Persian)
  • Waterman, A. S. (1981). H. E. Howe & M. M. Page (Eds.), Nebraska Symposium on Motivation pp. 195-259. Lincoln: University of Nebraska Press. Individualism and interdependence. American Psychologist, 36, 762-773.
  • Weber, M. (2009). Basic Concepts of Sociology. Translated by Ahmad Tsederani. Tehran: Centeral .(In Persian)