مطالعۀ پیامدهای تغییرات اقلیمی در نقاط روستایی شرق استان اصفهان (دهستان‌های براآن شمالی و جنوبی)

نویسندگان

1 دانشیار گروه توسعه و سیاستگذاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی توسعه اجتماعی- روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده

مقدمه: در این پژوهش، آثار اجتماعی-اقتصادی و محیط‌زیستی تغییرات اقلیمی بر دو روستا در دهستان‌های براآن شمالی و جنوبی در استان اصفهان، پاسخ جوامع محلی و سیاست‌های دولت، با استفاده از رویکرد جامعۀ مخاطره‌آمیز الریش بک بررسی می‌شود.
روش: برای جمع‌آوری اطلاعات، از ابزارهای مشاهده و مصاحبه استفاده شد و با 47 نفر (35 مرد و 12 زن) شامل مطلعان سازمانی، محلی و اهالی روستاها مصاحبه صورت گرفت. برای تحلیل داده‌ها، روش نظریۀ زمینه‌ای به‌کار رفت.
یافته­ ها: حاصل تحلیل، استخراج و بازنگری، 157 مفهوم بود که 35 مقوله از این مفاهیم شکل گرفت و مقولۀ محوری «ناپایداری تشدیدشده» برگزیده شد. تغییرات اقلیمی به همراه سوءمدیریت دولتی و برخی اقدامات روستاییان، به منابع محیط‌زیست آسیب زده و آثاری مثل افزایش فقر، تغییر سبک زندگی و آسیب به سلامت مردم را به دنبال داشته است، اما در زمینۀ پیامدهای اجتماعی، مهاجرت فقط در روستای منتخب براآن جنوبی اتفاق افتاده است. همچنین اهالی روستای براآن شمالی منابع آب را به‌صورت مشارکتی مدیریت کرده‌اند که چنین اقداماتی در روستای براآن جنوبی غایب است.
نتیجه ­گیری: موقعیت مکانی روستا و نیز وجود روحیۀ مشارکت، دلیل بروز این تفاوت‌ها است. روستای واقع در براآن شمالی که آب‌وهوای مطلوب‌تری دارد، سکونتگاه ثروتمندان شهر اصفهان و محل ایجاد مشاغل خدماتی در روستا شده که مانع مهاجرت روستاییان است. همچنین روحیۀ مشارکتی ساکنان در مدیریت منابع آب نمایان شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying the Climate Change Impacts on the Rural Areas of Eastern Isfahan Province (Northern and Southern Braan Villages)

نویسندگان [English]

  • Seyed ahmad Firoozzabadi 1
  • Zahra Khamseh 2
1 Associate Professor, Department of Development and Social Policy, Faculty of Social Sciences, University of Tehran
2 PhD Student in Sociology of Social-Rural Development, University of Tehran
چکیده [English]

Introduction: Today, the world is facing climate change and global warming. Iran is not exempt from this situation and climate change has many negative effects on all its regions. In particular, these changes have led to successive droughts in the last 15 years. In this research, the environmental and socioeconomic impacts of CC on two villages in the eastern Isfahan province and the responses of the local community and government policies in the face of these changes were investigated using Al-Rish Beck’s “The Risky Society” approach.
Method: Observational instruments, semi-structured interviews, and group interviews were used to gather information. Through purposive selection, 47 people (32 men and 15 women) were interviewed, including informed organizations, informed locals, and  villagers.  Grounded theory method was used for data analysis.
Findings:The result of the analysis was the extraction of 215 concepts, which were reduced to 157 after revision. These concepts were then used to form 35 categories, which resulted in the core category of “Intensified Instability.” The results show that climate change, combined with mismanagement of water resources by government organizations and, to a lesser extent, villagers, has led to negative environmental consequences such as degradation of water, air, and soil resources, resulting in a reduction in cultivated land, loss of livelihoods such as livestock, and reduction in cultivated diversity, followed by economic problems such as an increase in poverty. This has led to a decrease in savings and a sense of economic insecurity. These conditions have also led to cultural issues such as a change in villagers’ lifestyles and a reluctance to live in the village and a turn to urban lifestyles. In addition, the drought and its consequences have also affected the physical and mental health of the people in the region, leading to physical illness and mental discomfort. However, there are some differences between the two villages in terms of social consequences. For example, while there has been out-migration in the village in southern Baraan, the village in northern Baraan has not only not out-migrated, but has actually become receptive to immigrants.
Conclusion: It can be concluded that the location of the village and the spirit of participation are the reasons for these differences. The village in North Braan, which has a more favorable climate, has become the residence of the rich people of Isfahan city, and service sector jobs have been created in the village, which has prevented the villagers from migrating. Moreover, the spirit of participation in the management of water resources has been shown in this village.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Climate Change
  • Esfahan
  • Qualitative Approach
  • Water Management
  • Water Tension

مراجع

  • اروین، آلن (1393). جامعه‌شناسی و محیط‌زیست: درآمدی انتقادی بر جامعه، طبیعت و دانش. چاپ اول. ترجمۀ صادق صالحی. بابلسر: دانشگاه مازندران.
  • اشتراوس، انسلم و کوربین، جولیت (1395). مبانی پژوهش کیفی (فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای). چاپ پنجم. ترجمۀ ابراهیم افشار. تهران: نشرنی.
  • بک، الریش (1388). جامعه در مخاطرۀ جهانی. چاپ اول. ترجمۀ محمدرضا مهدی‌زاده. تهران: کویر.
  • بهرامی، رحمت‌الله و سپری، محمدفرید (1400). بررسی اثرات اقتصادی-اجتماعی و زیست‌محیطی خشکسالی بر مناطق روستایی استان کردستان. مجلۀ روستا و توسعه، 24(93)، 173-194. 30490/RVT.2021.341691.1194.
  • جمشیدی، معصومه (1393). ارزیابی اثرات خشکسالی بر ساختار اجتماعی-اقتصادی نواحی روستایی متکی بر فعالیت‌های کشاورزی. مطالعۀ روستاهای شهرستان‌های شیروان و چرداول. پایان‌نامۀ مقطع دکتری. به راهنمایی هدایت‌الله نوری و اسکندر صیدایی. دانشگاه اصفهان، دانشکدۀ علوم جغرافیا و برنامه‌ریزی. اصفهان.
  • دهقانی، سارا، بنی‌حبیب، محمدابراهیم و گلابی، محمدرضا (1398). حکمرانی آب در ایران: چالش‌ها و راهکارها. فصلنامۀ علمی- تخصصی مهندسی آب، 7(4)، 238-254.  
  • زارعی، امین، رضایی، فاطمه و محمدی، میلاد (1400). بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی خشکسالی بر نواحی روستایی شهرستان بیجار. مجلۀ جغرافیا و روابط انسانی، 4(2)، 319-335. 22034/GAHR.2021.297024.1590.
  • ساتن، فیلیپ دبلیو. (1397). درآمدی بر جامعه‌شناسی محیط‌زیست. چاپ چهارم. ترجمۀ صادق صالحی. تهران: سمت.
  • شیراوند، هنگامه و هاشمی، محمدناصر (1395). بررسی اثرات تغییر اقلیم بر امنیت ملی پایدار. کنفرانس ملی پدافند غیرعامل و توسعۀ ملی پایدار. 12 و 13 مهر 1395. تهران: وزارت کشور.
  • صالحی، صادق و پازوکی نژاد، زهرا (1396). جامعه و تغییرات آب‌وهوا. چاپ اول. تهران: نشر فرهنگ هنر و ارتباطات.
  • عادلی، بهزاد، مرادی، حمیدرضا و کشاورز، مرضیه (1394). اثرات اجتماعی خشکسالی‌های کم‌دوام بر ساکنان جوامع روستایی؛ مطالعۀ دهستان دودانگه در شهرستان بهبهان. فصلنامۀ روستا و توسعه، 18(4)، 133-151.
  • عبدللهی، عظیمه‌السادات،‌ زاهدی مازندرانی، محمدجواد،‌ صالحی،‌ صادق و ذکایی، محمدسعید (1395). نظام معنایی پدیدۀ خشکسالی در میان کشاورزان استان اصفهان. توسعۀ محلی (روستایی- شهری)، 8(2)، 271-294.

Doi: 10.22059/JRD.2016.63068

  • عینالی، جمشید و شفیعی، محمدرضا (1399). سنجش میزان آسیب‌پذیری کشاورزان در برابر خشکسالی ناشی از بحران آب رودخانۀ زاینده‌رود؛ مطالعۀ مناطق روستایی بخش گورکن جنوبی شهرستان مبارکه. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 35، 159-181. 22067/GEO.V9I3.87857
  • قنبری، سیروس و بیاد، حبیب‌الله (1394). تحلیل پیامدهای اقتصادی-اجتماعی خشکسالی سال 1386 بر کشاورزی مناطق روستایی روستاهای دهستان اسماعیلی سفلی، شهرستان جیرفت. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 6(23)، 64-81.

URL: http://journals.hsu.ac.ir/jarhs/article-1-758-fa.html

  • کلهر، رضوان و محمودی، بیت‌الله (1398). بررسی اثرات اجتماعی خشکسالی‌های مقطعی بر خانوارهای روستایی؛ مطالعۀ شهرستان کنگاور. فصلنامۀ علمی-تخصصی مطالعات محیط‌زیست، منابع طبیعی و توسعۀ پایدار، 3(1)، 23-32.
  • کیانی سلمی، صدیقه و امینی فسخودی، عباس (1396). تبیین عوامل اجتماعی خشکسالی و شناسایی آثار آن. فصلنامۀ علمی- پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی، 7(4)، 1-18. https://doi.org/10.22108/sppl.2017.81267.0.
  • گیدنز، آنتونی (1394). سیاست‌های مقابله با تغییر آب‌وهوا. چاپ اول. ترجمۀ صادق صالحی و شعبان محمدی. تهران: آگه.
  • میرزایی، مهدی (1395). عوامل مدیریتی بحران آب در ایران. طبیعت ایران، 1(1)، 11-13.

10.22092/IRN.2016.107501

  • نامدار، محبوبه و بوذرجمهری، خدیجه (1395). تحلیل ابعاد اقتصادی-اجتماعی و زیست‌محیطی بحران خشکسالی و آثار آن بر خانوارهای روستایی روستاهای شهرستان زرین‌دشت. فصلنامۀ روستا و توسعه، 19(3)، 161-183.

20.1001.1.15633322.1395.19.3.8.4

  • وحید، مجید و رنجبر، محسن (1397). آسیب‌شناسی بعد سیاسی حکمرانی آب در ایران (1368-1392). فصلنامۀ علمی- پژوهشی سیاست‌گذاری عمومی، 4(4)، 203-223. 22059/PPOLICY.2019.70453
  • هانیگان، جان (1395). جامعه‌شناسی محیط‌زیست. چاپ سوم. ترجمۀ انور محمدی، موسی عنبری و میلاد رستمی. تهران: دانشگاه تهران.

·       Abdellahi, A.S, Zahedi Mazandarani, M.J., Salehi,S., & Zokaie, M.S. (2016). Systematic concept of drought among farmers of Esfahan province. Journal of Community Development, 8 (2), 271-294. In Persian. Doi: 10.22059/JRD.2016.63068.  (In Persian)

·       Adeli, B., Moradi, HR., & Keshavarz, M. (2015). Social Impacts of Short-term Droughts in Rural Areas: A Case Study of Dodangeh Sub-district, Behbahan County of Iran. Village and Development. 18 (4), 133-151. (In Persian)

  • Ahmed, N., Occhipinti-Ambrogi A., & Muir, J. F. (2013). The impact of climate change on prawn postlarvae fishing in coastal Bangladesh: Socioeconomic and ecological perspectives. Marine Policy, 39, 224–233. http://dx.doi.org/10.1016/j.marpol.2012.10.008
  • Alem Mera, G. (2018). Drought and its impacts in Ethiopia. Weather and Climate Extremes, 22, 24–35. https://doi.org/10.1016/j.wace.2018.10.002
  • Ali, R., Bashir, S., & Farooq, K. (2022). The Socio-Economic Impacts of Drought on Farming and livelihood Families in District Kech. Bi-Annual Research Journal, XLIX (1), 95-107.
  • Andersen, L E., & Verner, D. (2010). Social Impacts of Climate Change in Chile. The World Bank Sustainable Development Department Social Development Division. Retrieved from: http://econ.worldbank.org
  • Arenilla, S. A., & Rada, C. H. (2020). Climate change and forced migration. Migraciones Internacionales, 11(6), 1-20. https://doi.org/10.33679/rmi.v1i1.1846

·         Bahrami, R., & Separi, M. F. (2021). Investigating the Socio-Economic and Environmental Effects of Drought on Rural Areas of Kurdistan Province of Iran. Village and Development, 24(1), 173-194.  10.30490/RVT.2021.341691.1194. (In Persian)

  • Beck, U. (2009). Word Risk Society. First eds. Translated by M. Mahdizadeh. Tehran: Kavir. (In Persian)
  • Behzadifar, M., Abdi, S., Malekzadeh, R., Arab Salmani, M., Ghoreishinia, G., Falahi, E., Mirzaei, M., Shams Beiranvand, N., & Sayehmiri, K. (2016). Prevalence of food insecurity in Iran: A systematic review and meta-analysis. Archives of Iranian Medicine, 19(4), 288–294.

·         Dehghani, S., Banihabib, M. E., & Golabi, M. R. (2020). Water Governance in Iran: challenges and approaches. Water Engineering, 7(4), 238-254. (In Persian)

  • Dumenu, W. K., & Obeng, E. A. (2016). Climate change and rural communities in Ghana: Social vulnerability, impacts, adaptations and policy implications. Environmental Science & Policy, 55, 208–217. http://dx.doi.org/10.1016/j.envsci.2015.10.010
  • Einalia, J., & Shafiee, M. R. (2020). Assessing vulnerability level of farmers against drought resulted from water crisis in the Zayandeh Rud river (case study: rural areas, South Garkan, Mobarakeh county). Journal of Geography and Environmental Hazards, 9(3), 159-181. 22067/GEO.V9I3.87857 (In Persian)
  • Envanoff, R. J. (2005). Reconciling Realism and Constructivism in Environmental Ethics. Environmental Values, 14(1), 61-81. https://www.jstor.org/stable/30302054
  • Ervin, A. (2001). Sociology and the Environment: a critical introduction to society, nature and knowledge. First eds. Translated by Sadegh Salehi. Babolsar: Mazandaran University. (In Persian)
  • Falzon, D., Roberts, J. T., & Brulle, R. J. (2021). Sociology and Climate Change: A Review and Research Agenda. In Handbooks of Sociology and Social Research. Edited by Schaefer Caniglia, B., Jorgenson, A., Malin, S. A., Peek, L., Pellow, D. N., Huang, X. New York: Springer. 189-217.
  • Georgilas, I., Moulogianni, C., Bournaris, T., Vlontzos, G., & Manos, B. (2021). Socioeconomic Impact of Climate Change in Rural Areas of Greece Using a Multicriteria Decision-Making Model. Agronomy, 11(9), 1-14. https://doi.org/10.3390/agronomy11091779

·        Ghanbari, S., & Bayad, H. (2016). Economic and social consequences of the recent droughts on agriculture, rural areas (Case study: Esmaeli villages, Jiroft Township). Arid Regions Geographic Studies, 6(23), 64-81. URL: http://journals.hsu.ac.ir/jarhs/article-1-758-fa.html. (In Persian)

  • Giddens, A. (2011). The Politics of Climate Change. First des. Translated by Sadegh Salehi and Shaban Mohammdi. Tehran: Agah. (In Persian)
  • Gould, K. A., Pellow, D. N., & Schnaiberg, A. (2004). Interrogating the treadmill of production. Organization & Environment, 17(3), 296-316. DOI: 10.1177/1086026604268747
  • Hallegatte, S., Banglore, M., Bonzanigo, L., Fay, M., Narloch, U., Rozenberg, J., & Vogt-Schilb, A. (2014). Climate change and poverty; an analytical framework. Work Bank Policy Research Working Paper 7126. Retrieved from http://econ.worldbank.org.
  • Hanigaun, J. (2016). Environmental sociology. 3rd Translated by A. Mohamadi, M. Anbari, & M. Rostami. Tehran: University of Tehran Press. (In Persian)
  • Hessing, M. (2003). Green mail: the social construction of environmental issues through letters to the editor. Canadian Journal of Communication, 28(1), 25-42.
  • IPCC (2007). Climate change 2007: Impacts, adaptation and vulnerability. Contribution of working group II to the fourth assessment report of the Intergovernmental Panel on Climate Change
  • Islam, M. S., & Kieu, E. (2021). Sociological perspectives on climate change and society: a review. Climate, 9(7), 1-14. https://doi.org/10.3390/cli9010007
  • Jamshidi, M. (2014). Assessment of drought impacts on the socio-economic structure of agricultural based rural areas (case study: Shirvan and Chardavol Townships). PhD Thesis. Supervisor: H. Nouri & E. Seidai. Isfahan: University of Isfahan. Faculty of Geographic Science and Planning. (In Persian)

·         Kalhor, R., & Mahmoudi, B. (2019). Investigating the social effects of intermittent droughts on rural households. Study of Kangavar city. Environment, Natural Resources and Sustainable Development Studies Journal, 1(3), 23-32. (In Persian)

  • Kemboi,, Agwata, J. F., & Anyango, S. O. (2017). Socioeconomic impacts of drought among pastoral community in Kajiado County, Kenya. International Journal of Science and Research, 7(5), 1379-1384. DOI: 10.21275/ART20182200
  • Kiani Salami, S., & Amini Faskhoodi, A. (2016). Identifying the Social factors of drought and uncovering its effects. Spatial Planning, 4(7), 1-18. https://doi.org/10.22108/sppl.2017.81267.0. (In Persian)
  • Mirzaee, M. (2016). Water resource mismanagement in Iran. Iran Nature, 1(1), 11-13.  22092/IRN.2016.107501. (In Persian)
  • Mishra, P. K. (2017). Socio-economic impacts of climate change in Odisha: issues, challenges and policy options. Journal of Climate Change, 3(1), 93–107. DOI 10.3233/JCC-170009
  • Mol, A. P. J., Spaargaren, G., & Sonnenfeld, D. A. (2014). Ecological Modernization Theory: Taking Stock, Moving Forward. In Handbook of Environmental Sociology. Edited by S. Lockie, D. A. Sonnenfeld, & D. Fisher. London: Routledge. 15-30.
  • Moradi, AM., Akhtarkavan, M., Ghiasvand, J., & Akhtarkavan, H. (2008). Assessment of direct adverse impacts of climate change on Iran. Discussion paper at WSEAS International Conference on Cultural Heritage and Tourism, Heraklion, Crete Island, Greece, 22–24 July 2008. http://www.wseas.us/e- brary/conferences/2008/crete/cuht/cuht15.pdf
  • Namdar, M., & Bouzarjomheri, K. H. (2016). Analysis of socio-economic and environmental aspects of drought crisis and its impacts on rural households: a case study of villages of Zarindasht County, Iran. Village and Development, 19(3), 161-183. 1001.1.15633322.1395.19.3.8.4. (In Persian)
  • Salehi, S., & Pazoukinejad, Z. (2017). Society and Climate change (1st). Tehran: Research Institute of Culture, Art and Communication. (In Persian)
  • Shiravand, H., & Hashemi, M. N. (2016). Investigating climate change impact on sustainable national security. National Conference on Passive Defense & Sustainable Development. 3-4 October 2016. Tehran. Iran. (In Persian)
  • Strauss, A. I., & Corbin, J. M. (2016). Basics of Qualitative Research: Technical and Procedures for Grounded Theory. 5th Translated by E. Afshar. Tehran. Iran: Nashre Ney. (In Persian)
  • Sutton, P. (2007). The Environment: A Sociological Introduction. 4th Translated by S. Salehi. Tehran: SAMT. (In Persian)
  • Vahid, M., & Ranjbar, M. (2019). Political dimension of water governance in Iran. Public Policy, 4(4), 203-223. 22059/PPOLICY.2019.70453. (In Persian)
  • Vlassopoulos, C. (2012). Competing definition of climate change and the post-Kyoto negotiations. International Journal of Climate Change Strategies and Management, 4(1), 104-118. http://dx.doi.org/10.1108/17568691211200245
  • Wilson, T. J. B., Cooley, S. R., Tai, T. C., Cheung, W. W. L., & Tyedmers, P. H. (2020). Potential socioeconomic impacts from ocean acidification and climate change effects on Atlantic Canadian fisheries. PLoS ONE. 15 (1), 1-29. https://doi. org/10.1371/journal.pone.0226544
  • Zarei, A., Rezaei, F., & Mohamadi, M. (2021). Investigating the economic and social effects of drought on rural areas of Bijar city (Cheng Almas section). Geography and Human Relationships, 4(2), 319-335. 22034/GAHR.2021.297024.1590. (In Persian)
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 27
پائیز و زمستان 1401
اسفند 1401
صفحه 411-426

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار