سنجش ابعاد نابرابری فضایی در شهرستان‌های ایران؛ با نگاهی به الزامات سیاستی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه شناسی توسعه، مؤسسۀ تحقیقات جمعیت کشور

2 استادیار دانشگاه پیام نور

چکیده

مقدمه: نابرابری فضایی در کشورهای درحال‌توسعه، موضوعی است که ذهن بسیاری از سیاست‌گذاران و پژوهشگران را به خود مشغول کرده است و می‌تواند سبب مواردی مانند دوگانگی‌های منطقه‌ای، جابه‌جایی سرمایه و نیروی کار، تراکم جغرافیایی فقر و محرومیت و... شود؛ بنابراین در این پژوهش به سنجش ابعاد نابرابری فضایی در میان شهرستان‌های ایران پرداخته می‌شود.
روش: به‌منظور سنجش نابرابری فضایی در بین شهرستان‌های کشور از داده‌های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 و سالنامه‌های آماری استان‌ها استفاده شد. وزن‌دهی و ترکیب شاخص‌ها و ساخت نابرابری فضایی به کمک تحلیل‌عاملی صورت گرفت. برای نشان‌دادن پهنه‌بندی و سطح‌بندی شهرستان‌ها براساس ابعاد نابرابری نیز از نرم‌افزار Arc Pro استفاده شد.
یافته­ ها: مطابق یافته‌ها، در میان شهرستان‌های کشور نابرابری فضایی وجود دارد. این نابرابری‌ها به‌خصوص در شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی به‌گونه‌ای است که شهرستان‌های واقع در مناطق مرزی (به‌جز مناطق شمالی) به نسبت شهرستان‌های واقع در مرکز کشور نابرابری فضایی بیشتری دارند. در میان مناطق با نابرابری بالا، نیمۀ شرقی به‌خصوص جنوب شرق و شمال شرق و سپس غرب و شمال غرب و جنوب غرب کشور قرار دارند. در میان شاخص‌ها، فقط در شاخص وضعیت ساختار جمعیتی، شرایط به نفع شهرستان‌های واقع در مناطق مرزی است. در شاخص زیست‌محیطی نیز نوار غربی و شمال غرب و شمال کشور از وضعیت مطلوبی برخوردارند.
نتیجه­ گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد که با نابرابری های فضایی بین شهرستان­های کشور مواجه هستیم. این نابرابری­ها در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، ساختار جمعیت و تراکم جمعیت وجود دارد. علاوه بر این، مناطق کشور که اغلب مناطق مرزی و پیرامونی کشور هستند، نسبت به مناطق مرکزی کشور نابرابری بیشتری دارند. همچنین با توجه به اینکه این مناطق جزو اولین مناطق مهاجرتی کشور هستند، توجه و برنامه‌ریزی‌های عملی برای رفع نابرابری‌های فضایی داخلی ایران ضروری است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Measuring the Dimensions of Spatial Inequality in Iran Counties; Looking at Policy Requirements

نویسندگان [English]

  • Valiollah Rostamalizadeh 1
  • Reza Noubakht 2
1 Associate Professor of Development Sociology, National Institute for Population Research (NIPR)
2 2. Assistant Professor, Payame Noor University (PNU)
چکیده [English]

Introduction: Spatial inequality in developing countries is an issue of concern to many policy makers and researchers. It may have causes such as regional dualities, the outflow of capital and labor, the geographic concentration of poverty and deprivation, the lack of optimal and voluntary distribution of human resources, etc. Therefore, this study has investigated spatial inequality among the districts of Iran.
Spatial inequality means unequal distribution of economic and social opportunities and facilities in space. Geographic space can be discussed in different formats. One of the most important formats, especially on a national scale, is the concept of region. Thus, regional inequality implies an imbalance in the spatial structure of regions and is manifested in differences in living conditions, economic inequalities, and levels of development. A review of the literature on inequality shows that regional social inequality is generally attributed to three main factors: economic development, social policy, and regional policy.
Methods: To measure spatial inequality across counties, we used data from the 2016 General Population and H ousing Census and other related findings. According to the 2016 census, the country has 429 counties. Factor analysis was used to weight and combine the indicators and create the spatial inequality. Based on the factor analysis, five factors were formed from economic, social, environmental, population structure and population density, and finally the spatial inequality was created by combining the factors. To show the zoning and leveling of inequality in the counties, Arc Pro software was used.
Findings: The results show that there is spatial inequality between the counties. This inequality, especially in economic and social indicators, is such that the counties in the border areas (with the exception of the northern regions) have higher spatial inequality than the counties in the center of the country. The regions with high inequality include the eastern half, especially the southeast and northeast, and then the west, northwest and southwest of the country. Among the indicators, the conditions are in favor of counties in border areas only in the index of population structure status. As for the environmental index, conditions are favorable in the western, northwestern and northern regions of the country.
Conclusion: The results of this research show that we face spatial inequalities between the counties of the country. These inequalities exist in various dimensions such as social, economic, environmental, population structure and population density. Moreover, the regions of the country, which are often the border and peripheral regions of the country, have higher inequalities than the central regions of the country. Also, due to the fact that these areas are among the first emigration areas of the country, there is a need for attention and practical plans to solve the internal spatial inequalities of the country

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inequality
  • Spatial Inequality
  • Regional Inequality
  • Iran Counties
  • leveling of Counties
  • احمدی، مرضیه، فلاحتی، علی و دل‌انگیزان، سهراب (1399). بررسی پویای انتقال نابرابری منطقه‌ای در ایران (مطالعۀ موردی: استان‌های ایران). فصلنامۀ اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق)، 17(1)، 85-119. https://doi.org/10.22055/jqe.2019.27789.1984
  • اصغری زمانی، اکبر، احدنژاد روشتی، محسن و زادولی خواجه، شاهرخ (1394). بررسی الگوی تطبیقی گسترش نابرابری‌های اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین شمال شهر تبریز طی بازۀ زمانی 1375-1385. مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، 6(15)، 177-194.
  • ایمانی، بهرام، فرشی، رقیه و هاشمی معصوم‌آباد، رضا (1396). بررسی و تحلیل نابرابری‌های ناحیه‌ای در شهرستان‌های استان اردبیل طی دوره‌های 1385-1390. نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 17(46)، 93-117.
  • بنیاد برکت (1396). اطلس مناطق محروم کشور (سطح‌بندی و پهنه‌بندی مناطق محروم کشور و مزیت‌های نسبی این مناطق). تهران: بنیاد برکت.
  • بهشتی، محمدباقر، محمدزاده، پرویز و جمشیدی، عذرا (1397). بررسی نابرابری‌های توزیع درآمد میان استان‌های ایران با استفاده از رویکرد تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی. فصلنامۀ پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 26(85)، 109-150.
  • چلبی، مسعود (1375). جامعه‌شناسی نظم. تهران: نشر نی.
  • دانشپور، زهره (1385). تحلیل نابرابری فضایی در محیط‌های پیرا-شهری. نشریۀ هنرهای زیبا، 28، 5-14.
  • راغفر، حسین، خوشدست، فریبا و یزدان‌پناه، محدثه (1391). اندازه‌گیری نابرابری درآمد در ایران از 1363 تا 1389. فصلنامۀ رفاه اجتماعی، 12(45)، 241-266.
  • ربانی، رسول، کلانتری، صمد و هاشمیان‌فر، علی (1390). بررسی ارتباط بین عوامل اجتماعی با نابرابری‌های اجتماعی. فصلنامۀ رفاه اجتماعی، 11(41)، 267-۳۰۶.
  • رستمعلی‌زاده، ولی‌اله (1397). ارزیابی توسعۀ پایدار شهری شهرستان‌های مرزی کشور. مجلۀ مطالعات جمعیتی، 4(2)، 135-180.
  • سرائی، محمدحسین و ایرجی، سمانه (1394). بررسی میزان انطباق فضایی نابرابری‌های اجتماعی-اقتصادی در نواحی هشت‌گانۀ شهر یزد. فصلنامۀ علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، 4(13)، 35-50.
  • شهبازی، کیومرث و رضایی، ابراهیم (1394). بررسی همگرایی اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی (اکو): رهیافت اقتصادسنجی فضایی تابلویی. پژوهشنامۀ بازرگانی، 19(74)، 155-196.
  • شیخ بیگلو، رعنا، تقوایی، مسعود و وارثی، حمیدرضا (1391). تحلیل فضایی محرومیت و نابرابری‌های توسعه در شهرستان‌های ایران. فصلنامۀ رفاه اجتماعی، 12(46)، 189-214.
  • صادقی، رسول و شکریانی، محسن (1395). تحلیل نوسانات فضایی تأثیر توسعه بر مهاجرت داخلی بین‌شهرستانی در ایران. مجلۀ توسعۀ محلی (روستایی-شهری)، 8(2)، 270-245. https://doi.org/10.22059/jrd.2016.63067
  • فتح‌اللهی، جمال، کفیلی، وحید و تقی‌زادگان، علی‌رضا (1396). شکاف توسعۀ استان‌های ایران. دوفصلنامۀ علمی-تخصصی پژوهش‌های اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی، 6(1)، 99-118.
  • فطرس، محمدحسن و معبودی، رضا (1387). بررسی رابطۀ نابرابری درآمدی و نابرابری مخارج مصرفی در ایران طی دورۀ 1358-1385. فصلنامۀ اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق)، 5(3)، 137-159.
  • کمیجانی، اکبر و باقرزاده، علی (1389). تحلیل رابطۀ بین سرمایۀ انسانی، تحقیق و توسعه و بهره‌وری با نابرابری درآمدی در مناطق روستایی ایران. مجلۀ توسعۀ محلی (روستایی-شهری)، 2(2)، 41-60.
  • گرب، ادوارد جی. (1373). نابرابری اجتماعی؛ دیدگاه‌های نظریه‌پردازان کلاسیک و معاصر. ترجمۀ محمد سیاهپوش و احمدرضا غرویزاده. تهران: نشر معاصر.
  • گودرزی، سعید، ربیعی، علی، زاهدی مازندرانی، محمدجواد و نقدی، اسدالله (1395). بررسی تأثیر نابرابری‌های منطقه‌ای بر امنیت عینی استان‌های کشور. فصلنامۀ علمی-پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، 7(45)، 1-31.
  • مصیب‌زاده، علی، مظفری‌نیا، اسما و شبستر، محسن (1400). تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی و سنجش وضعیت توسعۀ منطقه‌ای در استان‌های ایران. فصلنامۀ جغرافیا و مطالعات محیطی، 10(40)، 71-84.
  • نظم‌فر، حسین، محمدی حمیدی، سمیه و اکبری، مجید (1397). بررسی نابرابری‌های توسعه در استان‌های کشور در راستای تحقق توسعۀ پایدار. فصلنامۀ مجلس و راهبرد، 25(94)، 297-339.
  • یاسوری، مجید (1388). بررسی وضعیت نابرابری منطقه‌ای در استان خراسان رضوی. مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌ای، 12، 201-223. https://doi.org/10.22067/geography.v7i12.8934
  • Ahmadi, M., Falahati, A., & Delangizan, S. (2020). Transition dynamic analysis of the regional disparity in Iran (Case study: Iran provinces). Quarterly Journal of Quantitative Economics17(1), 85-119. (In Persian) https://doi.org/10.22055/jqe.2019.27789.1984
  • Akyelkon, N. (2020). Urban conceptions of economic inequalities. Regional Studies, 54(6), 863-872. https://doi.org/10.1080/00343404.2020.1732902
  • Amera, M., & Jemmali, H. (2018). Deciphering the Relationship Between Internal Migration and Regional Disparities in Tunisia. Social Indicators Research, 135(1), 313-331. https://doi.org/10.1007/s11205-016-1487-y
  • Asghari Zamani, A., Ahadnejad Roshani, M., & Zadvali Khajeh, S. (2015). Adaptive pattern of social inequalities in marginalized areas in the northern city of Tabriz, during the interval of 1996-2006. Geographical Planning of Space5(15), 177-194. (In Persian)
  • Barakat Foundation (2017). Atlas of deprived areas of the country (leveling and zoning of deprived areas of the country and relative advantages of these areas). Tehran: Barakat Foundation. (In Persian)
  • Beheshti, M. B., Mohamadzadeh. P., & Jamshidi, A. (2018). Investigating Inequality of Income Distribution among Iranian Provinces Using Exploratory Spatial Data Analysis Approach. Quarterly Journal of Economic Research and Policies, 26(85), 109-150. (In Persian)
  • Chalabi, M. (1996). The Sociology of order. Tehran: Ney Publication. (In Persian)
  • Daneshpour, Z. (2006). Analysis of spatial inequality in peri-urban environments. Journal of Honar-ha-ye-Ziba, 28, 5-14. (In Persian)
  • Dunford, M., & Li, L. (2010). Chinese spatial inequalities and spatial policies. Geography Compass, 4, 1039-1054. https://doi.org/10.1111/j.1749-8198.2010.00359.x
  • Fatholahi, J., Kafili, V. & A. Tagizadegan (2017). Development gap in Provinces of Iran. Journal of Development Economics and Planning Studies, 5(2), 99-118. (In Persian)
  • Fotros, M. H., & Maaboudi, R. (2008). Study of the relationship between income inequality and consumption expenditure inequality in Iran, during 1979-2006. Journal of Quantitative Economics, 5(3), 137-159. (In Persian)
  • Gezici, F., & Hewings, G. J. D. (2007). Spatial Analysis of Regional Inequalities in Turkey. European Planning Studies, 15(3), 383-403. https://doi.org/10.1080/09654310601017091
  • Goletsis, Y., & Chletsos, M. (2011). Measurement of development and regional disparities in Greek periphery: A multivariate approach. Socio-Economic Planning Sciences, 45(4), 174-183. https://doi.org/10.1016/j.seps.2011.06.002
  • Goodarzi, S., Zahedi Mazandarani, M. J., Rabiei, A., & Naghdi, A. (2017). Reviewing the Impact of Regional Inequalities on Objective Security in Provinces of Iran. Societal Security Studies7(45), 1-31. (In Persian)
  • Gräb, J., & Grimm, M. (2008). Spatial Inequalities Explained- Evidence from Burkina Faso. Discussion Papers of DIW Berlin 843, DIW Berlin, German Institute for Economic Research.
  • Grabb, E. G. (1994). Theories of Social Inequality - Classical and Contemporary Perspectives. Translated by Mohammad Siahpoosh & Ahmadreza Gharavizadeh. Tehran: Moaser Publications. (In Persian)
  • Imani, B., Farshi, R., & Hashemi Masoomabad, R. (2017). Studying and Analyzing Regional Inequalities (case study: cities of Ardabil province, Iran 2006 – 2011). Journal of Applied researches in Geographical Sciences, 17(46), 93-117. (In Persian)
  • Kanbur, R., & Venables, A. J. (2005). Rising Spatial Disparities and Development. UNU Policy Brief 2005/003. Helsinki: UNU-WIDER.
  • Kolomak, E. (2013). Spatial inequalities in Russia: dynamic and sectorial analysis. International Journal of Economic Policy in Emerging Economies, 6(4), 375- 402.
  • Komijani, A., & Bagherzadeh, A. (2011). Survey of relationship between income inequality, human capital and productivity in rural areas of Iran. Community Development (Rural and Urban Communities)2(2), 41-60. (In Persian)
  • Mitrica, B., Mocanu, I., Dumitrascu, M. & Grigorescu, I. (2017). Socio-Economic Disparities in the Development of the Romania’s Border Areas. Social Indicators Research, 134, 899–916. https://doi.org/10.1007/s11205-016-1462-7
  • Mosayyebzadeh, A., Mozafari niya, A., & Shabestar, M. (2022). Analysis of Spatial Inequalities and Assessing of Regional Development Statuse in the Provinces of Iran. Journal of Geography and Environmental Studies10(40), 71-84. (In Persian)
  • Nazmfar, H., Mohammadi Hamidi, S., & Akbari, M. (2018). The Inequality of Development in the Provinces in Order to Achieve Sustainable Development. Majlis and Rahbord25(94), 297-340. (In Persian)
  • Peterson, N. D. (2015). Unequal sustainabilities: The role of social inequalities in conservation and development projects. Economic Anthropology, 2, 264–277. https://doi.org/10.1002/sea2.12030
  • Petrakos, G. & Saratsis, Y. (2000). Regional inequalities in Greece. Papers Regional Science, 79, 57-74.
  • Petrakos, G. (2001). Patterns of regional inequality in transition economies. European Planning Studies, 9, 359–383.
  • Pinillos, G., Masferrer, C., & Oropeza, N. (2019). Inequalities, migration and borders: A proposal for a multidimensional approach. MISSION FOODS TEXAS-MEXICO CENTER.
  • Rabbany, R., Kalantary, S., & Hashernianfar, A. (2011). A Survey of Factors Affected on Social Inequalities in Isfahan. Social Welfare Quarterly, 11(41), 267-306. (In Persian)
  • Raghfar, H., Khoshdast, F., & Yazdanpanah, M. (2012). Measurement of Income Inequality in Iran, 1984-2010. Social Welfare Quarterly, 12(45), 241-266. (In Persian)
  • Rostamalizadeh, V. (2018). Evaluation of Sustainable Urban Development in Border Cities of Iran. Iranian Population Studies4(2), 135-180. (In Persian)
  • Sadeghi, R., & Shokryani, M. (2016). Spatial analysis of the development impact on internal migration -between counties- in Iran. Community Development (Rural and Urban Communities)8(2), 245-270. (In Persian) https://doi.org/10.22059/jrd.2016.63067
  • Saraei, M. H., & Iraji, S. (2016). A Study of Spatial Compliance Rate of Socio-Economic Inequalities in Eight Areas of Yazd City. Journal of Urban Economics and Management, 4(13), 35-50. (In Persian)
  • Shahbazi, K., & Rezaei, E. (2015). Investigating the Economic Convergence of Member Countries of Economic Cooperation Organization (ECO): Spatial Panel Econometrics. Iranian Journal of Trade Studies.19(74), 155-196. (In Persian)
  • Sheykh Beygloo, R., Taghvaeei, M., & Varesi, H. (2012). The Spatial Analysis of Deprivation and Inequalities of Development in Sub-provinces of Iran. Social Welfare Quarterly, 12(46), 189-214. (In Persian)
  • Soto, R., & Torche, A. (2004). Spatial Inequality, Migration, and Economic Growth in Chile. Cuadernos de Economía, 41(124), 401–424.
  • Vakulenko, E. S. (2016). Econometric analysis of factors of internal migration in Russia. Regional Research of Russia, 6(4), 344–356. https://doi.org/10.1134/S2079970516040134
  • Wei, Y. H., & Ye, X. (2004). Regional inequality in China: A case of study of Zhejiang province. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 95(1), 44–60. https://doi.org/10.1111/j.0040-747X.2004.00292.x
  • Yasouri, M. (2009). The study of regional disparity in Khorasan Razavi province. Journal of Geography and Regional Development7(12), 201-223. (In Persian) https://doi.org/10.22067/geography.v7i12.8934
  • Yuan, Y., & Wu, F. (2013). Regional social inequalities and social deprivation in Guangdong province, China. Growth Change, 44, 149-167. https://doi.org/10.1111/grow.12005
  • Zhang, P., Yuan, H., & Tian, X. (2019). Sustainable development in China: Trends, patterns, and determinants of the “Five Modernizations” in Chinese cities. Journal of Cleaner Production, 214, 685-695. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.12.307
  • احمدی، مرضیه، فلاحتی، علی و دل‌انگیزان، سهراب (1399). بررسی پویای انتقال نابرابری منطقه‌ای در ایران (مطالعۀ موردی: استان‌های ایران). فصلنامۀ اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق)، 17(1)، 85-119. https://doi.org/10.22055/jqe.2019.27789.1984
  • اصغری زمانی، اکبر، احدنژاد روشتی، محسن و زادولی خواجه، شاهرخ (1394). بررسی الگوی تطبیقی گسترش نابرابری‌های اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین شمال شهر تبریز طی بازۀ زمانی 1375-1385. مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، 6(15)، 177-194.
  • ایمانی، بهرام، فرشی، رقیه و هاشمی معصوم‌آباد، رضا (1396). بررسی و تحلیل نابرابری‌های ناحیه‌ای در شهرستان‌های استان اردبیل طی دوره‌های 1385-1390. نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 17(46)، 93-117.
  • بنیاد برکت (1396). اطلس مناطق محروم کشور (سطح‌بندی و پهنه‌بندی مناطق محروم کشور و مزیت‌های نسبی این مناطق). تهران: بنیاد برکت.
  • بهشتی، محمدباقر، محمدزاده، پرویز و جمشیدی، عذرا (1397). بررسی نابرابری‌های توزیع درآمد میان استان‌های ایران با استفاده از رویکرد تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی. فصلنامۀ پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 26(85)، 109-150.
  • چلبی، مسعود (1375). جامعه‌شناسی نظم. تهران: نشر نی.
  • دانشپور، زهره (1385). تحلیل نابرابری فضایی در محیط‌های پیرا-شهری. نشریۀ هنرهای زیبا، 28، 5-14.
  • راغفر، حسین، خوشدست، فریبا و یزدان‌پناه، محدثه (1391). اندازه‌گیری نابرابری درآمد در ایران از 1363 تا 1389. فصلنامۀ رفاه اجتماعی، 12(45)، 241-266.
  • ربانی، رسول، کلانتری، صمد و هاشمیان‌فر، علی (1390). بررسی ارتباط بین عوامل اجتماعی با نابرابری‌های اجتماعی. فصلنامۀ رفاه اجتماعی، 11(41)، 267-۳۰۶.
  • رستمعلی‌زاده، ولی‌اله (1397). ارزیابی توسعۀ پایدار شهری شهرستان‌های مرزی کشور. مجلۀ مطالعات جمعیتی، 4(2)، 135-180.
  • سرائی، محمدحسین و ایرجی، سمانه (1394). بررسی میزان انطباق فضایی نابرابری‌های اجتماعی-اقتصادی در نواحی هشت‌گانۀ شهر یزد. فصلنامۀ علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، 4(13)، 35-50.
  • شهبازی، کیومرث و رضایی، ابراهیم (1394). بررسی همگرایی اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی (اکو): رهیافت اقتصادسنجی فضایی تابلویی. پژوهشنامۀ بازرگانی، 19(74)، 155-196.
  • شیخ بیگلو، رعنا، تقوایی، مسعود و وارثی، حمیدرضا (1391). تحلیل فضایی محرومیت و نابرابری‌های توسعه در شهرستان‌های ایران. فصلنامۀ رفاه اجتماعی، 12(46)، 189-214.
  • صادقی، رسول و شکریانی، محسن (1395). تحلیل نوسانات فضایی تأثیر توسعه بر مهاجرت داخلی بین‌شهرستانی در ایران. مجلۀ توسعۀ محلی (روستایی-شهری)، 8(2)، 270-245. https://doi.org/10.22059/jrd.2016.63067
  • فتح‌اللهی، جمال، کفیلی، وحید و تقی‌زادگان، علی‌رضا (1396). شکاف توسعۀ استان‌های ایران. دوفصلنامۀ علمی-تخصصی پژوهش‌های اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی، 6(1)، 99-118.
  • فطرس، محمدحسن و معبودی، رضا (1387). بررسی رابطۀ نابرابری درآمدی و نابرابری مخارج مصرفی در ایران طی دورۀ 1358-1385. فصلنامۀ اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق)، 5(3)، 137-159.
  • کمیجانی، اکبر و باقرزاده، علی (1389). تحلیل رابطۀ بین سرمایۀ انسانی، تحقیق و توسعه و بهره‌وری با نابرابری درآمدی در مناطق روستایی ایران. مجلۀ توسعۀ محلی (روستایی-شهری)، 2(2)، 41-60.
  • گرب، ادوارد جی. (1373). نابرابری اجتماعی؛ دیدگاه‌های نظریه‌پردازان کلاسیک و معاصر. ترجمۀ محمد سیاهپوش و احمدرضا غرویزاده. تهران: نشر معاصر.
  • گودرزی، سعید، ربیعی، علی، زاهدی مازندرانی، محمدجواد و نقدی، اسدالله (1395). بررسی تأثیر نابرابری‌های منطقه‌ای بر امنیت عینی استان‌های کشور. فصلنامۀ علمی-پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، 7(45)، 1-31.
  • مصیب‌زاده، علی، مظفری‌نیا، اسما و شبستر، محسن (1400). تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی و سنجش وضعیت توسعۀ منطقه‌ای در استان‌های ایران. فصلنامۀ جغرافیا و مطالعات محیطی، 10(40)، 71-84.
  • نظم‌فر، حسین، محمدی حمیدی، سمیه و اکبری، مجید (1397). بررسی نابرابری‌های توسعه در استان‌های کشور در راستای تحقق توسعۀ پایدار. فصلنامۀ مجلس و راهبرد، 25(94)، 297-339.
  • یاسوری، مجید (1388). بررسی وضعیت نابرابری منطقه‌ای در استان خراسان رضوی. مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌ای، 12، 201-223. https://doi.org/10.22067/geography.v7i12.8934
  • Ahmadi, M., Falahati, A., & Delangizan, S. (2020). Transition dynamic analysis of the regional disparity in Iran (Case study: Iran provinces). Quarterly Journal of Quantitative Economics17(1), 85-119. (In Persian) https://doi.org/10.22055/jqe.2019.27789.1984
  • Akyelkon, N. (2020). Urban conceptions of economic inequalities. Regional Studies, 54(6), 863-872. https://doi.org/10.1080/00343404.2020.1732902
  • Amera, M., & Jemmali, H. (2018). Deciphering the Relationship Between Internal Migration and Regional Disparities in Tunisia. Social Indicators Research, 135(1), 313-331. https://doi.org/10.1007/s11205-016-1487-y
  • Asghari Zamani, A., Ahadnejad Roshani, M., & Zadvali Khajeh, S. (2015). Adaptive pattern of social inequalities in marginalized areas in the northern city of Tabriz, during the interval of 1996-2006. Geographical Planning of Space5(15), 177-194. (In Persian)
  • Barakat Foundation (2017). Atlas of deprived areas of the country (leveling and zoning of deprived areas of the country and relative advantages of these areas). Tehran: Barakat Foundation. (In Persian)
  • Beheshti, M. B., Mohamadzadeh. P., & Jamshidi, A. (2018). Investigating Inequality of Income Distribution among Iranian Provinces Using Exploratory Spatial Data Analysis Approach. Quarterly Journal of Economic Research and Policies, 26(85), 109-150. (In Persian)
  • Chalabi, M. (1996). The Sociology of order. Tehran: Ney Publication. (In Persian)
  • Daneshpour, Z. (2006). Analysis of spatial inequality in peri-urban environments. Journal of Honar-ha-ye-Ziba, 28, 5-14. (In Persian)
  • Dunford, M., & Li, L. (2010). Chinese spatial inequalities and spatial policies. Geography Compass, 4, 1039-1054. https://doi.org/10.1111/j.1749-8198.2010.00359.x
  • Fatholahi, J., Kafili, V. & A. Tagizadegan (2017). Development gap in Provinces of Iran. Journal of Development Economics and Planning Studies, 5(2), 99-118. (In Persian)
  • Fotros, M. H., & Maaboudi, R. (2008). Study of the relationship between income inequality and consumption expenditure inequality in Iran, during 1979-2006. Journal of Quantitative Economics, 5(3), 137-159. (In Persian)
  • Gezici, F., & Hewings, G. J. D. (2007). Spatial Analysis of Regional Inequalities in Turkey. European Planning Studies, 15(3), 383-403. https://doi.org/10.1080/09654310601017091
  • Goletsis, Y., & Chletsos, M. (2011). Measurement of development and regional disparities in Greek periphery: A multivariate approach. Socio-Economic Planning Sciences, 45(4), 174-183. https://doi.org/10.1016/j.seps.2011.06.002
  • Goodarzi, S., Zahedi Mazandarani, M. J., Rabiei, A., & Naghdi, A. (2017). Reviewing the Impact of Regional Inequalities on Objective Security in Provinces of Iran. Societal Security Studies7(45), 1-31. (In Persian)
  • Gräb, J., & Grimm, M. (2008). Spatial Inequalities Explained- Evidence from Burkina Faso. Discussion Papers of DIW Berlin 843, DIW Berlin, German Institute for Economic Research.
  • Grabb, E. G. (1994). Theories of Social Inequality - Classical and Contemporary Perspectives. Translated by Mohammad Siahpoosh & Ahmadreza Gharavizadeh. Tehran: Moaser Publications. (In Persian)
  • Imani, B., Farshi, R., & Hashemi Masoomabad, R. (2017). Studying and Analyzing Regional Inequalities (case study: cities of Ardabil province, Iran 2006 – 2011). Journal of Applied researches in Geographical Sciences, 17(46), 93-117. (In Persian)
  • Kanbur, R., & Venables, A. J. (2005). Rising Spatial Disparities and Development. UNU Policy Brief 2005/003. Helsinki: UNU-WIDER.
  • Kolomak, E. (2013). Spatial inequalities in Russia: dynamic and sectorial analysis. International Journal of Economic Policy in Emerging Economies, 6(4), 375- 402.
  • Komijani, A., & Bagherzadeh, A. (2011). Survey of relationship between income inequality, human capital and productivity in rural areas of Iran. Community Development (Rural and Urban Communities)2(2), 41-60. (In Persian)
  • Mitrica, B., Mocanu, I., Dumitrascu, M. & Grigorescu, I. (2017). Socio-Economic Disparities in the Development of the Romania’s Border Areas. Social Indicators Research, 134, 899–916. https://doi.org/10.1007/s11205-016-1462-7
  • Mosayyebzadeh, A., Mozafari niya, A., & Shabestar, M. (2022). Analysis of Spatial Inequalities and Assessing of Regional Development Statuse in the Provinces of Iran. Journal of Geography and Environmental Studies10(40), 71-84. (In Persian)
  • Nazmfar, H., Mohammadi Hamidi, S., & Akbari, M. (2018). The Inequality of Development in the Provinces in Order to Achieve Sustainable Development. Majlis and Rahbord25(94), 297-340. (In Persian)
  • Peterson, N. D. (2015). Unequal sustainabilities: The role of social inequalities in conservation and development projects. Economic Anthropology, 2, 264–277. https://doi.org/10.1002/sea2.12030
  • Petrakos, G. & Saratsis, Y. (2000). Regional inequalities in Greece. Papers Regional Science, 79, 57-74.
  • Petrakos, G. (2001). Patterns of regional inequality in transition economies. European Planning Studies, 9, 359–383.
  • Pinillos, G., Masferrer, C., & Oropeza, N. (2019). Inequalities, migration and borders: A proposal for a multidimensional approach. MISSION FOODS TEXAS-MEXICO CENTER.
  • Rabbany, R., Kalantary, S., & Hashernianfar, A. (2011). A Survey of Factors Affected on Social Inequalities in Isfahan. Social Welfare Quarterly, 11(41), 267-306. (In Persian)
  • Raghfar, H., Khoshdast, F., & Yazdanpanah, M. (2012). Measurement of Income Inequality in Iran, 1984-2010. Social Welfare Quarterly, 12(45), 241-266. (In Persian)
  • Rostamalizadeh, V. (2018). Evaluation of Sustainable Urban Development in Border Cities of Iran. Iranian Population Studies4(2), 135-180. (In Persian)
  • Sadeghi, R., & Shokryani, M. (2016). Spatial analysis of the development impact on internal migration -between counties- in Iran. Community Development (Rural and Urban Communities)8(2), 245-270. (In Persian) https://doi.org/10.22059/jrd.2016.63067
  • Saraei, M. H., & Iraji, S. (2016). A Study of Spatial Compliance Rate of Socio-Economic Inequalities in Eight Areas of Yazd City. Journal of Urban Economics and Management, 4(13), 35-50. (In Persian)
  • Shahbazi, K., & Rezaei, E. (2015). Investigating the Economic Convergence of Member Countries of Economic Cooperation Organization (ECO): Spatial Panel Econometrics. Iranian Journal of Trade Studies.19(74), 155-196. (In Persian)
  • Sheykh Beygloo, R., Taghvaeei, M., & Varesi, H. (2012). The Spatial Analysis of Deprivation and Inequalities of Development in Sub-provinces of Iran. Social Welfare Quarterly, 12(46), 189-214. (In Persian)
  • Soto, R., & Torche, A. (2004). Spatial Inequality, Migration, and Economic Growth in Chile. Cuadernos de Economía, 41(124), 401–424.
  • Vakulenko, E. S. (2016). Econometric analysis of factors of internal migration in Russia. Regional Research of Russia, 6(4), 344–356. https://doi.org/10.1134/S2079970516040134
  • Wei, Y. H., & Ye, X. (2004). Regional inequality in China: A case of study of Zhejiang province. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 95(1), 44–60. https://doi.org/10.1111/j.0040-747X.2004.00292.x
  • Yasouri, M. (2009). The study of regional disparity in Khorasan Razavi province. Journal of Geography and Regional Development7(12), 201-223. (In Persian) https://doi.org/10.22067/geography.v7i12.8934
  • Yuan, Y., & Wu, F. (2013). Regional social inequalities and social deprivation in Guangdong province, China. Growth Change, 44, 149-167. https://doi.org/10.1111/grow.12005
  • Zhang, P., Yuan, H., & Tian, X. (2019). Sustainable development in China: Trends, patterns, and determinants of the “Five Modernizations” in Chinese cities. Journal of Cleaner Production, 214, 685-695. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.12.307