واکاوی تجربه و تفسیر بازیگران مدیریت روستایی از شرایط انتخاب دهیار و پیامدهای آن (مطالعه روستاهای شهرستان کلات)

نویسندگان

1 استادیار جامعه شناسی دانشگاه یزد

2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه یزد

چکیده

نظام مدیریت روستایی ایران طی سالیان طولانی به لحاظ ساختارهای اجتماعی، تحولات گوناگونی را پشت سر گذاشته است. هدف پژوهش حاضر، کشف و واکاوی تجربه دو دهه‌ای انتخاب دهیار در روستاهای بخش زاوین شهرستان کلات در استان خراسان رضوی است. تحقیق با رویکرد کیفی و به روش تحلیل مضمون انجام‌شده است. داده‌ها با انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته با تعداد 17 نفر از متولیان امور مدیریت روستایی جمع‌آوری و به روش تحلیل مضمون مورد تحلیل قرارگرفته است. علاوه بر این، با توجه به نقش روش زاویه‌بندی در تحقیقات کیفی و به‌منظور تحلیل نظری دقیق‌تر، نتایج مصاحبه‌ها با مشاهده مشارکتی یکی از محققان که به مدت سه سال در بستر تحقیق مذکور فعالیت داشت، تقویت شد. نتیجه تحقیق نشان داد که انتخاب دهیار در روستاها اگرچه در چارچوبی مردم‌سالارانه انجام می‌شود، اما به علت حاکمیت ارزش‌های تاریخی و فرهنگی خاص، موانع و چالش‌هایی در انتخاب و نیز عملکرد دهیارها شکل می‌‌‌گیرد. چهار مضمون اصلی برساخت شده پژوهش حاضر عبارت‌اند از خاص گرایی، مسئولیت‌ناپذیری، چالش‌های فرهنگی و عملکرد ناقص. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که نهادسازی دموکراتیک در روستاهای موردمطالعه، نتوانسته اهداف موردنظر خود را تحقق بخشد. ارائه الگوهای بومی از مدیریت روستا که از یک‌سو به ارزش‌ها و مفاهیم تاریخی و فرهنگی روستا توجه کند و از سوی دیگر نیازهای در حال تغییر را توجه کند، یکی از ضرورت‌های مدیریت روستایی است. سیاست‌های دولت در روستاها ضمن توجه به وجوه مردم‌سالاری آن، نیازمند اصلاح بر اساس ارزش‌های فرهنگی-تاریخی حاکم بر روابط و تعاملات قدرت است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Experience and Enterpretation of Rural Management Actors from the Conditions of Dehyar Selection and Its Consequences (Study of villages in Kalat city)

نویسندگان [English]

  • Ahmad Kalath Sadati 1
  • Mehdi Nayehdar 2
  • Zahra Falakoddin 2
1 Assistant Professor of Sociology, Yazd University
2 PhD student in Economic Sociology and Development, Yazd University
چکیده [English]

Iran's rural management system has undergone various changes in terms of social structures over the years. The purpose of this study is to explore the two-decade experience of selecting Dehyar in the villages of Zavin section of Kalat County in Khorasan Razavi province, Iran. The research has been done with a qualitative approach and thematic analysis method. Data were collected through semi-structured interviews with 17 rural management officials. In addition, due to the role of the triangulation method in qualitative research, and in order to analyze the theory more accurately, the results of the interviews were reinforced with the participatory observation data of a researcher who worked in the field for three years. The results showed that although the selection Dehyar is done in a democratic framework, but due to the dominance of specific historical and cultural values, obstacles and challenges are formed in its selection and performance. The four main themes of the present study are specificity, irresponsibility, cultural challenges, and poor performance. The results show that democratic institutionalization in the studied villages has not been able to achieve its goals. One of the necessities of rural management is to provide indigenous models of village management that on the one hand paying attention to its cultural-historical values, and on the other hand paying attention to the changing needs. Government policies in rural areas, while considering its democratic aspects, need to be reformed based on the cultural-historical values ​​that govern power relations and interactions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural Management
  • Democratic Institutionalization
  • Participation
  • Dehyar Selection
  • Kallat

مراجع

  • ابراهیم‌آبادی، غلامرضا و ابوالحسنی سید عبدالرحیم (1397). شوراهای اسلامی شهر و روستا و تمرکززدایی در جمهوری اسلامی ایران، پژوهشنامه علوم سیاسی، دوره 14، شماره 1، صفحه 34-7.
  • ازکیا، مصطفی و ایمانی، علی (1387). توسعه پایدار روستایی، تهران، انتشارات اطلاعات.
  • احمدوند، مصطفی (1393). بررسی تأثیر دهیاری‌ها بر توسعه پایدار روستایی در شهرستان بویراحمد، فصلنامه روستا و توسعه، سال 17، شماره 3، صص 23-42.
  • احمدی پور زهرا, اله وردی زاده رضا, نائیجی کیاکلا مختار (1389). ارزیابی نقش شورای اسلامی در توسعه روستایی (مطالعه موردی روستاهای شهرستان‌های خوی و نور)، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره 14، شماره 3(پیاپی 67)، صص 1-20.
  • استعلاجی علیرضا،, خانی علیرضا, اله قلی نژاد مهناز (1390). نقش دهیاری‌ها در توسعه روستایی، فصلنامه دانشنامه، شماره 82، صص 15-22.
  • استعلاجی علیرضا (1391). بررسی الگوی مدیریت روستایی در ایران با تأکید بر مدیریت محلی و مشارکتی دهیاری‌ها، جغرافیا، شماره 10، دوره 32، صص 239-258.
  • الله پناه، مریم؛ بدری، سید علی؛ دربان آستانه، علیرضا (1394). ارزیابی رضایت‌مندی روستاییان از خدمات تعاونی دهیاری‌ها مورد: تعاونی دهیاری‌های دهستان دشت‌سر، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال چهارم، شماره 1، پیاپی 11، صص 15-35.
  • ایمانی جاجرمی، حسین و کریمی، علیرضا (1388). چالش‌های اجتماعی شوراهای اسلامی در مدیریت محلی، مجله توسعه روستایی، دوره اول، شماره اول، صص 89-114.
  • ایمانی جاجرمی، حسین و عبدالهی، مجید (1388). بررسی تحولات مدیریت روستایی در ایران از مشروطیت تا زمان حاضر، فصلنامه راهبرد، سال هجدهم، شماره 52، صص 221-244.
  • حسام مهدی, رضوانی محمدرضا, آشور حدیثه (1393). سنجش رضایتمندی روستاییان از عملکرد دهیاری‌ها با رویکرد حکمروایی خوب روستایی، مطالعه موردی: روستاهای دهستان جنوبی- شهرستان گرگان، آمایش جغرافیایی فضا، دوره 4، شماره 14، صص 99-128.
  • حسنوند و حسنوند (1390). "تجربه دهیاری‌ها، موانع توفیق و کارکردهای آن‌ها: مطالعه موردی دهیاری‌های شهرستان سلسله در استان لرستان "، فصلنامه روستا و توسعه، سال 14، شماره 2، صص 139-164.
  • چوبچیان، شهلا؛ کلانتری، خلیل؛ شعبانعلی فمی، حسین (1386). "عوامل مؤثر بر عملکرد دهیاری‌های استان گیلان "، فصلنامه روستا و توسعه، سال 10، شماره 2، صص 87-108.
  • جندقیان، سعید رضا (1398). اعتبارات دهیاری‌های کشور ۷۰ درصد افزایش یافت، خبرگزاری مهر، کد خبر 4776125، به‌روزرسانی: 18 آبان 1398.
  • رستگاریان چنار، زینب، ریحانی، مرتضی، صدیقیان، علی‌اکبر و نایه در مهدی (1396). سیمای اقتصادی- اجتماعی بخش زاوین، فرمانداری شهرستان کلات.
  • رستمی شاه بختی, مظفری فاطمه, رحیمی مقدم جواد, ذوالفقاری امیرعلی (1394). ارزیابی عملکرد دهیاری‌ها در توسعه روستایی (مطالعه موردی: دهیاری‌های شهرستان ایوان، استان ایلام)، مسکن و محیط روستا، دوره 34، شماره 149، صص 103-119.
  • رضوانی، محمدرضا؛ محمدی، سمیه؛ پیری، صدیقه (1392)." ارزیابی عملکرد دهیاری‌ها با استفاده از مدل چارچوب عمومی ارزیابی (CAF) (مطالعه موردی شهرستان دهلران)"، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 45، شماره 1، صص 199-216.
  • سن، آمارتیاکومار (1385). توسعه به‌مثابه آزادی، ترجمه وحید محمودی، تهران، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، چاپ سوم.
  • شرفی، لیدا؛ آگهی، حسین؛ مرادی، خدیجه (1393). "عملکرد دهیاری‌های دهستان بالا دربند شهرستان کرمانشاه از دید دهیاران "، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، دوره 5، شمار ه 3، صص 489- 516.
  • عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمد سعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ شیخ‌زاده، محمد (1390). "تحلیل مضمون و شبکه مضامین روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی"، فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، سال پنجم، شماره دوم، شماره پیاپی 10، صص 151-198.
  • فیروزآبادی، سید احمد؛ ایمانی جاجرمی، حسین (1391). وضعیت رضایت روستاییان و عوامل مرتبط با آن از عملکرد دهیاری‌ها (مطالعه موردی: روستاهای استان قزوین)، پژوهش‌های روستایی، دوره سوم، شماره یکم (9 پیاپی)، صص 61-99.
  • کوهستانی حسین (1395). سنجش رضایتمندی خانوارهای روستایی از عملکرد دهیاری‌ها و عوامل مؤثر بر آن در بخش مرکزی شهرستان همدان، جغرافیا و برنامه‌ریزی، دوره 20، شماره 58، صص 221-235.
  • طالب، مهدی (1376). مدیریت روستایی در ایران، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
  • طالب، مهدی (1374). طرحی برای مدیریت روستایی، تحقیقات جغرافیایی، شماره 39، صص 3-23.
  • لهسایی زاده عبدالعلی (1388). مدیریت روستایی در ایران معاصر، تعاون و کشاورزی، دوره 20، شماره 202-203، صص 49-67.
  • نوروزی، عباس و حاجی میررحیمی، سید داوود (1390). سیر تحولات مدیریت روستایی در ایران؛ درس‌ها و آموخته‌ها، مجموعه مقالات اولین همایش ملی جغرافیا و برنامه‌ریزی توسعه روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، صص 1-13.

 

  • Kevin J. O’Brin and Rongbin Han (2009). Path to Democracy? Assessing village elections in China, Journal of Contemporary China, 18(60), June, 359–378.
  • Lowe, P., & Ray, C., & Ward, N., &Wood, D., & Woodward, R. (1991). Participation in Rural Development: A review of European experience. Centre for Rural Economy Working paper series. Volume 34.
  • Manion, M. (2006). Democracy, Community, Trust. Comparative Political Studies, 39(3), 301–324.
  • Seetharam, M. (1990). Citizen Participation in Rural Development. New Delhi: Ashok Kumar Mittal
  • Schubert, G. (2009). Studying “Democratic” Governance in Contemporary China: looking at the village is not enough. Journal of Contemporary China, 18(60), 385–390.

Tan, Q. (2010). Why Village Election Has Not Much Improved Village Governance. Journal of Chinese Political Science, 15(2), 153–167

توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 12، شماره 1
بهار و تابستان 1399
شهریور 1399
صفحه 243-269

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار