بررسی زمینه‌های شکل‌گیری تعلق به محله

نوع مقاله : پژوهشی : پژوهش دانشگاهی از گرنت (نام دانشگاه، معاونت یا مؤسسه پژوهشی دانشگاهی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مؤسسۀ‌ مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهشگری.

چکیده

پژوهش حاضر با محوریت ­قرار­دادن داده­های میدانی درصدد مطالعه و فهم زمینه‌های شکل‌گیری تعلق به محله از چشم‌انداز شهروندان است. روش­شناسی مبتنی بر روش کیفی تحلیل چارچوب است. در این پژوهش با استفاده از فنون مصاحبۀ­ عمیق و مشاهدۀ­ مشارکتی به گردآوری اطلاعات پرداخته شده و داده‌ها به وسیلۀ نمونه‌گیری هدفمند از 41 مشارکت­کنندۀ زن و مرد از شهر تهران کسب شده است. به منظور تحلیل داده­ها از روش تحلیل چارچوب طی پنج مرحلۀ آشناسازی، شناسایی چارچوب موضوعی، نمایه­سازی، جدول­بندی و ترکیب داده­ها استفاده شده است. یافته­های پژوهش حول هفت درون­مایۀ اصلی با عناوین "قدمت محله"، "مراودات همسایگی و خویشاوندی"، "داشتن تجارب و خاطرات خوب"، "پاسخگویی به نیازها"، "مطلوبیت محیطی و کالبدی"، "استمرار سکونت" و "مشارکت در امور محله" سازماندهی شدند که هر یک از درون­مایه­های مزبور دو یا سه درون­مایۀ فرعی را پوشش می­دهند. در پایان با مرور و ترکیب درون­مایه­های استخراج­شده به چارچوب نظریِ نهایی دست یافتیم. بر اساس "چارچوب نظریِ نهایی" می­توان عنوان کرد که زمینه‌های شکل‌گیری تعلق به محله در بین شهروندان تهرانی بر مجموعه­ای از "پیوندهای عاطفی، اجتماعی و کالبدی" مبتنی است و از پیامدهای بارز این پیوندها می­توان به "هویتمندی محله" اشاره کرد. به همین ترتیب، پیامد نهایی تعلق به محله در جامعۀ مورد مطالعه، احساس آرامش و احساس رضایتمندی از محله، مشارکت در امور محله و در نهایت استمرار سکونت است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of formation backgrounds of attachment to neighborhood

نویسندگان [English]

  • Valiollah Rostamalizadeh 1
  • Mohammad Nemati 2
1 National Institute of Population Studies and Comprehensive Management, Iran.
2 MA of Social Science, Iran.
چکیده [English]

The present study aims to study of formation backgrounds of attachment to neighborhood from the perspective of citizens. Methodology of this study is based on framework analysis. Research methodology is based on framework analysis. The qualitative data were collected using in-depth interviews and participatory observation techniques and were collected by purposive sampling of 41 male and female participants of new and traditional areas of Tehran in the common-law north and south of Tehran. In addition to analysis of data from five step process include familiarization, identifying a thematic framework, indexing, charting and mapping, combined data and interpretation is used. The findings around seven main themes as "archaism of neighborhood/ having a long history", "relations with neighbors and relatives", "having good experiences and memories", "meet the needs", "Environmental and physical desirable", "continuity of residence" and "involvement in community affairs" were organized for each of the themes of the two or three sub-themes cover. At the end of the review and incorporate themes extracted achieved the ultimate theoretical framework. According to the "ultimate theoretical framework" can be stated that the formation basis of attachment to the neighborhood of citizens based on a series of "bonds of affection, social and physical," and the consequences of these bonds can be noted to "the formation of neighborhood identity". The final outcome of attachment to the neighborhood in the study, there was a sense of relief and satisfaction neighborhood, participation in neighborhood affairs and is the continuation of settlement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attachment to community/ neighborhood
  • Tehran city
  • Framework analysis

مراجع

پیربابایی، محمدتقی، سجادزاده، حسن (1390). تعلق جمعی به مکان، تحقق سکونت اجتماعی در محلۀ سنتی. مجلۀ باغ نظر، سال 8، شمارۀ 16، صص 28-17.
دانشپور، عبدالهادی و همکاران (1388). تبیین دلبستگی به مکان و بررسی عناصر و ابعاد مختلف آن. نشریۀ هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، شمارۀ 38.
سیاوش پور، بهرام، شادلو جهرمی، مجتبی، مولایی رامشه، زهره (1393). ابعاد تشکیل‌دهندۀ حس تعلق به مکان، با تأکید بر عوامل کالبدی، اجتماعی و احساسی (ادراک و شناخت). ششمین کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، مشهد.
علوی­ مجد، حمید، نیک­پیما، نسرین، عابد سعیدی، ژیلا و اذن اله آذرگشب (1392). تحلیل چارچوب؛ شیوه­ای برای تحلیل داده­های کیفی. نشریۀ پایش، سال سیزدهم، شمارۀ اول، صص 50-41.
فلاحت، محمد صادق (1385). مفهوم حس مکان و عوامل شکل دهنده آن. نشریۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 35، صص 66-57.
فلیک، اووه (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمۀ: هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
مبارکی، محمد، صلاحی، سمیه (1392). کیفیت خدمات شهری، تعهدات شهروندی و حس تعلق اجتماعی. فصلنامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال سیزدهم، شمارۀ 50، صص 315-275.
معصومی، سلمان (1390). توسعۀ محله‌ای در راستای پایداری کلانشهر تهران. تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ.
نادری، احمد، شیرعلی، ابراهیم، قاسمی کفرودی، سجاد (1393). بررسی حس تعلق محلّه‌ای و نقش آن در مشارکت اجتماعی (نمونۀ موردی: محله نعمت‌آباد). مجلۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، سال 6، شمارۀ 3، صص 20-7.
نقی­زاده، محمد (1387). شهر و معماری اسلامی (تجلیات و عینیات). اصفهان: سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان.
 
Christakopoulou, Sophia; Dawson, Jon; Gari, Aikaterini (2001). The Community Well-Being Questionnaire: Theoretical Context and Initial Assessment of ItsReliability and Validity. Social Indicators Research, Vol. 56, No. 3, pp. 321-351.
Felski, R. (1999). The invention of everyday life, New Formations 39, 13-31.
Hidalgo, M. Carmen; Hernández, Bernardo (2001). Place Attachment: Conceptual and Empirical Questions. Journal of Environmental Psychology, 21:273-281.
Jorgensen, Bradley S; Stedman, Richard C. (2001). Sense of Placeas an Attitude: Lakeshore Owners Attitudes Toward Their Properties. Journal of Environmental Psychology (2001) 21, 233-248.
Kyle, Gerard; Graefe, Alan; Manning, Robert; Bacon, James (2004). Effects of place attachment on users’ perceptions of social and environmental conditions in a natural setting. Journal of Environmental Psychology 24 (2004) 213–225.
Osterman, K.F. (2000). Students’ need for belonging in the school community. Review of Educational Research, 70 (3), 323-367.
Putnam, R.D. (2000). Bowling Alone. Simon & Schuster, New York.
Raymond, Christopher. M. Brown, Gregory, Weber, Delene (2010). The measurement of place attachment: Personal, community, and environmental connections. Journal of Environmental Psychology 30 (2010) 422-434.
Rubenstein, R.L. Parmalee, P.A. (1992). Attachment to place and the representation of the life course by the elderly, In: Altman, I. Low, S. (Eds.), Place Attachment. Plenum Press, New York, pp. 139e165.
Schroder, Catherine J. (2008). Attachment to Place in New Zealand. New Zealand Population Review, 33/34: 177-212.
Srivastava, A. & Thomson, S. B. (2009). Framework Analysis: A Qualitative Methodology for Applied Policy Research. JOAAG, Vol. 4. No. 2
Stedman, R.C (2003). Sense of Place and Forest Science: Toward a Program of Quantitative Research. Forest Science. 49(6): 822-829.
Sullivan, Laura E. et al (2009). Building Sustainable Communities Using Sense of Place Indicators in Three Hudson River Valley, NY, Tourism Destinations: An Application of the Limits of Acceptable Change Process, Proceedings of the 2009 Northeastern Recreation Research Symposium, GTR-NRS-P-66.
Trell, Elen-Maarja; van Hoven, Bettina and Huigen, Paulus (2012). ‘It’s good to live in Järva-Jaani but we can’t stay here’: Youth and belonging in rural Estonia, Journal of Rural Studies, 28 (2012) 139-148.
Williams, Daniel. R, Vaske, Jerry. J. (2003). The measurement of place attachment: validity and generalization of a psychometric approach. Forest Science, Vol 49, No 6: Pp: 830-840.
توسعه محلی (روستائی-شهری)
دوره 7، شماره 1
خرداد 1394
صفحه 153-172

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار