Socio-historical analysis of outcomes of modern elements in Kurdish (Rural areas of Mokerian)

نزدیک به یک قرن و در دوره تاریخ معاصر ایران، شاهد تغییرات عمده‌ای در جنبه‌های مختلف زندگی جامعه شهری و روستایی ایران، به طور کلی و جامعه شهری و روستایی کردستان به طور اخص بوده‌ایم. دامنه و شدت تغییرات مذکور، تا حدی بوده که می‌توان ادعا کرد "زیست-جهان" فرد ایرانی را به نحو فراوانی دگرگون کرده است. جامعه مورد بررسی ما نیز با تلاش کم نسل اول برای حفظ ارزش‌های سنتی، برای نمونه در حوزه‌های مذهب، خانواده، مسایل فرهنگی و اجتماعی و نیز با تلاش مضاعف نسل جوان جامعه روبروست که سازگاری بسیار بیشتری با عناصر مدرنی مانند تحصیلات نوین، رسانه‌های گروهی، ارزش‌های دنیوی و مظاهر زندگی شهری با رویکرد مصرف و رفاه دارد. اما شایان ذکر است که همه جوامع انسانی و از جمله، جامعه کردستان درگیر فرایند پویا، همیشگی و توأمان "سنت‌زدایی و سنت‌سازی" است. پژوهش حاضر در حدود دو سال و با مراجعه مستمر به حدود هشتاد روستای مختلف منطقه موکریان، واقع در جنوب استان آذربایجان غربی انجام شده است. داده-های پژوهش حاضر با توجه به ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه روستایی مذکور، با استفاده از روش نظریه زمینه‌ای و فنون مصاحبه‌های عمیق، تاریخ شفاهی و مشارکت میدانی جمع‌آوری شده است. به لحاظ نظری، نظریه‌های‌ جدید نوسازی و نیز برخی از نظریه‌های مرتبط با جامعه‌شناسی تفسیری، راهنمای نظری بوده و به طور مشخص، نظریه تحول ارزشی اینگلهارت، نظریه‌های نوین نوسازی و مدرنیته بازاندیشی شده گیدنز، چهارچوب مفهومی‌ پژوهش حاضر را تشکیل داده‌ است. به هر حال، مشاهدات، بررسی‌ها و "تجربه زیسته" پژوهشگر، بیانگر وقوع تغییرات متعدد و متنوع "ذهنی– عینی" در "زیست ‌جهان" روستایی ایرانی و به‌تبع آن، جامعه روستایی کرد بوده که تحت تأثیر شرایط محیط طبیعی، قرار گرفتن در نوار مرزی و مجاورت با دو کشور عراق و ترکیه، و شرایط تاریخی، سیاسی و فرهنگی خاص منطقه "موکریان"پدید آمده است. تغییرات در حوزه‌های "باورها و ارزش‌‌های معنوی و مذهبی"، "ارتباط و پیوندهای اجتماعی" درون‌گروهی و برون‌گروهی در مسایل مختلف مرتبط با "خانواده" از قبیل روابط اعضای خانواده با یکدیگر، روابط زن و مرد، والدین و فرزندان‌شان، عشق و مسایل جنسی، طلاق، ازدواج و سنت‌‌های مرتبط با آنها، اقتصاد و معیشت روستاییان، "سبک زندگی" شامل مواردی نظیر دکوراسیون منزل، مسکن و مصالح به کار رفته در آن، وسایل آرایشی و تزئینی و غیره و نیز "تغییرات فرهنگی و قومی" در حوزه پوشاک، موسیقی، ادبیات و هنر و نمادهای قومی و هویتی، بیانگر "امروزی‌ شدن" انسان روستایی است. در واقع، شاهد "ایجاد برخی سنت‌‌های امروزی و نوین" و نیز "امروزی و نوین شدن برخی سنت‌های قدیمی" در جامعه روستایی ایران و به‌تبع آن، کردستان هستیم. همه تغییرات فوق، زمینه‌ساز ارائه نظریه زمینه‌ای پژوهش، یعنی "نظریه شبه مدرنیسم روستایی با ویژگی‌های ایرانی-کوردی " شده است.