%0 Journal Article %T زیست کارتن‌خوابی؛ از تلاش ناگزیر برای بقا تا بازسازمان‏ یابی اجتماعی %J توسعه محلی (روستائی-شهری) %I دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران %Z 2008-8981 %A دیاری, مرتضی %A غفاری, غلامرضا %A کرمانی, مهدی %D 2020 %\ 08/22/2020 %V 12 %N 1 %P 127-152 %! زیست کارتن‌خوابی؛ از تلاش ناگزیر برای بقا تا بازسازمان‏ یابی اجتماعی %K اعتیاد %K بی‏خانمان (کارتن‌خواب) %K پاتوق %K تجربۀ زیسته %K شهر مشهد %R 10.22059/jrd.2021.300428.668535 %X هدف این مقاله مطالعۀ تجربۀ زیست کارتن‌خوابی بر مبنای ویژگی‌ها، تمایزها و شرایط حاکم بر آن است. نظام اجتماعی و سازمان موجود در پاتوق‌های کارتن‌خوابی از الگوی رشد شهری، نظام قدرت حاکم بر آن و کنش‌های متقابل همگنان طردشده از متن شهر در قلمرو پاتوق متأثر ‏است. این پژوهش به روش کیفی و مبتنی بر تکنیک تحلیل مضمون انجام شده است. به‌این‌منظور، مصاحبه‎ های عمیق نیمه‌ساختاریافته با سی‌ودو کارتن‌خواب در شش پاتوق کارتن‌خوابی (مبتنی بر نمونه‌گیری هدفمند) صورت گرفته و داده‎های حاصل با استفاده از نرم‌افزار مکس‌کیودی‌اِی مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته‎ها نشان می‌دهد پاتوق‌های کارتن‌خوابی قلمروهایی معیشت‌محور، برخوردار از نظام عرفی تقسیم‌کار با درجاتی از روحیۀ جمع‎گرایانه هستند که ترکیبی از احساس نیاز به همبستگی اجتماعی، عواطف فردی، حمایت، تسکین آلام و درمجموع هویت بخش را برای ساکنان به همراه دارد. نظام اجتماعی پاتوق «پیشکسوت سالار» و تا حد زیادی مبتنی بر امکان اعمال قدرت فیزیکی و کنترل جریان مواد مخدر در آن است. حدود قابلِ‌توجهی از آزادی عمل در حوزه کنش‌های فردی که با معیارهای رسمی می‌توان آن‌ها را صورت‎هایی از نابهنجاری به‌حساب آورد، در پیوند با تأمین حداقلی از هرآنچه تداوم حیات را برای کارتن‌خواب ممکن می‌سازد، نوعی جاذبۀ مضاعف را برای این قلمروها به همراه دارد. درمجموع می‎توان از منظری درون‌نگرانه، پاتوق را به‌عنوان یک اجتماع محلی غیررسمی و برخوردار از پویایی و نه صرفاً تجمعی از افراد منحرف و نابهنجار، به‌حساب آورد. %U https://jrd.ut.ac.ir/article_79792_fccb391a81da140356414f6cc3b9ffd4.pdf